صافی کف پا به معنی عدم وجود قوس کافی در کف پا می‌باشد. معمولاً هنگام ایستادن در زیر قسمت داخلی پا یک فضای خالی وجود دارد که به دلیل قوس کف پا ایجاد می‌شود؛ اما در افراد مبتلا به صافی کف پا این قوس وجود ندارد و هنگام ایستادن کف پا کاملاً با زمین مماس می‌شود. این حالت نباید تا بیش از 6 سالگی ادامه پیدا کند و باید بین 4 تا 6 سالگی کنترل شود و اگر ادامه داشت تحت نظر متخصص ارتوپد مورد درمان قرار بگیرد.
در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با صافی کف پا و روند بهبود آن آشنا کنیم.
فهرست مطلب:
صافی کف پا چیست؟
صافی کف پا به شرایطی گفته می‌شود که یک فرد قوس بسیار کمی در کف پای خود داشته باشد و یا اصلاً هیچ قوسی در کف پای خود نداشته باشد. وظیفه این قوس این است که باحالت پله‌ای که ایجاد می‌کند، بتواند وزن بدن را بهتر در پا‌ها توزیع نماید. از طرفی ساختار قوس‌ها نحوه راه رفتن شما را تعیین می‌کند. این قوس‌ها باید هم محکم و هم انعطاف‌پذیر باشند تا بتوانند با تنش‌ها و سطوح مختلف سازگار شوند.
درمان کف پای صاف در صورت ادامه دار شدن در سنین بالای 6 سال حتما نیاز به پیگیری و درمان توسط متخصص ارتوپد دارد. درمان می‌تواند شامل استفاده از کفی‌های طبی حتی تا آخر عمر باشد. عدم درمان این مشکل در آینده می‌تواند منجر به عوارضی مانند آرتروز، زانودرد، دیسک گردن و کمر، خستگی زودرس، مشکلات عملکردی و … شود. درواقع از نظر بیومکانیک یک زنجیره‌‌ای وجود دارد که نیاز هست همه اجزا از نظر راستا درست باشند و کف پا و مچ اجزای مهمی در آن هستند. در صورت عدم کارکرد هر جزء در این زنجیره جهت انتقال نیرو دچار مشکل شده و تقسیم نیروها مشکل پیدا می‌کند و فشار تخریب کننده در اجزای دیگر ایجاد شده و مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد. بسیاری از افراد با کف پای صاف هیچ علامتی ندارند، اما برخی علائم مختلفی را تجربه می‌کنند. به همین دلیل برای جلوگیری از خطرات گفته شده این حالت باید حتما توسط متخصصین ارتوپد مورد بررسی و تشخیص قرار بگیرند.
علائم صافی کف پا چیست؟
یکی از مهم‌ترین علائمی که صافی کف پای شما ایجاد می‌کند، درد پا است؛ زیرا این شرایط می‌تواند به ماهیچه‌ها و رباط‌های موجود در پا فشار وارد کرده و باعث درد در پا شود. فشار‌های غیرطبیعی بر روی زانو و لگن نیز می‌تواند منجر به درد در این مفاصل گردد. همچنین این احتمال وجود دارد که مچ پای شما در صورت وجود کف پای صاف به سمت داخل بچرخد.
درد‌هایی که به دلیل صاف بودن کف پا در طولانی‌مدت ایجاد می‌شوند، می‌توانند قسمت‌های زیر را درگیر کنند:
- داخل مچ پا، همراه با تورم احتمالی
- قوس پا
- زانو
- لگن
- کمر
- ساق پا
- در یک یا هر دو پا نیز ممکن است گاهی احساس سفتی داشته باشید.
البته صافی کف پا انواع مختلفی از جمله کف پای صاف منعطف یا Flexible soles، صافی ناشی از کوتاه بودن تاندون آشیل، صافی ناشی از اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی و … دارد که هرکدام علائم مختلفی دارند و درمان‌های متفاوتی نیز برای آن‌ها انجام می‌شود. به عنوان مثال حالت منعطف بیشتر با ابزار کمکی مانند کفش‌ها درمان خواهند شد. اما برخی از حالت‌ها نیاز به جراحی دارند.
دلایل صافی کف پا چیست؟
در بدو تولد کف پای همه نوزادان صاف است و به‌مرورزمان با رشد کودک قوس کف پا ایجاد می‌شود؛ اما در برخی افراد این صافی کف پا ماندگار خواهد شد و یا در بزرگ‌سالی اتفاق می‌افتد که دلایل مختلفی دارد، ازجمله:
- عوامل ژنتیکی بدین معنی که صافی کف پا می‌تواند از والدین به فرزندان به ارث برسد.
- قوس‌های کف پای ضعیف (در این حالت هنگامی‌که شخص می‌نشیند قوس قابل مشاهده است، اما هنگام ایستادن پا روی زمین صاف می‌شود.)
- آسیب پا یا مچ پا
- انواع آرتروز یا آرتریت روماتوئید
- آسیب و اختلال در عملکرد یا پارگی تاندون تیبیای خلفی
- بیماری‌های سیستم عصبی یا عضلانی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا اسپینا بیفیدا
- ائتلاف پشتی (در این وضعیت استخوان‌های پا به‌طور غیرطبیعی به هم متصل می‌شوند و درنتیجه پا سفت شده و کف پای صاف ایجاد می‌شود.)
- افراد مبتلا به چاقی یا دیابت نیز به‌احتمال‌زیاد دچار صافی کف پا می‌شوند. صافی کف پا همچنین در دوران بارداری شایع‌تر است.
- یکی از دلایل بسیار مهم که در تشخیص صافی کف پا به پزشک کمک می‌کند، انحراف مچ به سمت بیرون یا Overpronation می‌باشد که وقتی از پشت به پاهای فرد نگاه می‌کنیم پای فرد زیادی از بغل دیده می‌شود. برای درمان این حالت از کفشِ های تاپ استفاده می‌شود که با استفاده از آن مچ سفت جمع خواهد شد و همچنین از کفش آرک ساپورت استفاده می‌شود تا قوس مناسبی برای پای فرد ایجاد گردد.
صافی کف پا در کودکان
در سنین کودکی وقتی قوس پا هنوز در حال شکل گرفتن است ممکن است فرزند شما دچار صافی کف پا باشد؛ اما معمولاً در این شرایط جای نگرانی نیست و به‌مرورزمان، قوس باید به‌طور طبیعی ایجاد شود. البته ممکن است چربی اضافی روی پای نوزاد قوس را پنهان کند.
بنابراین به‌طورکلی وجود پا‌هایی که در اوایل دوران کودکی صاف به نظر می‌رسند به این معنا نیست که فرزند شما همیشه کف پای صاف خواهد داشت. بااین‌حال اگر رشد استخوان در کودک به‌درستی انجام نشود و یا بیماری مانند اسپینا بیفیدا وجود داشته باشد باید صافی کف پا با رفع علت زمینه‌ای توسط متخصص اطفال یا متخصص ارتوپد برطرف شود تا در بزرگ‌سالی عوارضی مانند درد در ناحیه‌های مختلف سیستم اسکلتی و عضلانی را ایجاد نکند.
نحوه تشخیص صافی کف پا
بنابراین اگر متوجه صافی کف پای کودک خودتان بعد از 6 سالگی شدید و یا خودتان در بزرگ‌سالی دچار این حالت شده‌اید بهتر است در اولین فرصت با یک متخصص ارتوپد خوب مشورت کنید تا بعد از تایید تشخیص با استفاده از اسکن کف پا و اسکن‌های بیومکانیکی با روش‌های درمانی کاربردی و تجویز کفش طبی مناسب برای شما در صورت نیاز، درمان مناسب انجام شده و از عوارض احتمالی آن جلوگیری شود.
همچنین در صورت بروز علائم زیر مراجعه به متخصص ارتوپد جهت درمان این عارضه ضروری است:
- اگر صافی کف پای شما اخیراً بیشتر شده است.
- اگر دچار درد در پا، مچ پا و به‌طورکلی اندام تحتانی هستید.
- اگر علائم صافی کف پا در شما حتی با استفاده از کفی‌ها و کفش‌های مناسب بهبود پیدا نمی‌کند.
- اگر در پا‌ها احساس سفتی، سنگینی و سختی دارید.
بیشتر متخصصان ارتوپد واجد شرایط می‌توانند با بررسی پا‌ها و مشاهده وضعیت شما در حالت ایستاده و راه رفتن حالت کف پا وجود صافی کف پا را تشخیص دهند. در هنگام تشخیص پزشک پا‌ها را از جلو و عقب بررسی خواهد کرد. ممکن است به شما گفته شود روی نوک انگشتان پا بایستید تا پزشک بتواند شکل و عملکرد هر پا را بررسی کند.
در موارد نادر ممکن است برای تشخیص نهایی نیاز به اسکن اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا اسکن MRI باشد.
روش‌های درمان صافی کف پا
اگر کف پای صاف باعث علائمی مانند درد شود، استفاده از کفی‌ها و کفش‌های طبی و مناسب می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. متخصص ارتوپد کفی‌ها یا تکیه‌گاه‌های قوسی سفارشی را برای شما توصیه می‌کند که توسط ارتوپد فنی به‌صورت Customized یا سفارشی سازی شده و منحصربه‌فرد برای شرایط شما ساخته می‌شوند. این تکیه‌گاه‌ها می‌توانند فشار واردشده بر قوس را کاهش داده و در صورت چرخش زیاد پا به داخل، علائمی مانند درد را تا حد زیادی کم کنند.
برای افرادی که مبتلا به تاندونیت تیبیای خلفی هستند نیز ممکن است قرار دادن نوعی گوه در کفش تجویز شود که این کار بخشی از بار و فشاری را که بدن بر بافت تاندون وارد می‌کند، کاهش می‌دهد.
استفاده از بریس مچ پا نیز می‌تواند برای برخی افراد مفید باشد. بریس تا زمانی استفاده می‌شود که التهابات ایجادشده ناشی از صافی کف پا برطرف شوند. پزشکان ممکن است به برخی از افراد توصیه کنند که تا بهبود علائم استراحت کنند و از فعالیت‌هایی که ممکن است باعث تشدید آن‌ها شوند، خودداری نمایند.
در افراد مبتلا به آرتروز یا پارگی تاندون معمولاً ترکیبی از استفاده از کفی مناسب و مسکن‌ها برای کاهش علائم استفاده می‌شود. درنهایت اگر این موارد جواب نداد، ممکن است جراحی لازم باشد.
عوارض طولانی‌مدت صافی کف پا
هرچند صافی کف پا ممکن است در سنین پایین‌تر هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نکند، اما با افزایش سن و در طولانی‌مدت می‌تواند عوارضی داشته باشد و به همین دلیل اگر از سنین پایین‌تر به دنبال درمان آن باشید بسیار بهتر است؛ زیرا در افرادی که به مشکلات دیگر پا، مچ پا یا ساق پا دچار می‌شوند، صافی کف پا می‌تواند علائم آن‌ها را تشدید کند. ازجمله این موارد عبارت‌اند از:
- تاندونیت آشیل
- آرتریت در مچ پا
- آرتریت در پا
- پینه پا
- انگشت‌های چکشی
- التهاب کف پا
- تاندونیت تیبیای خلفی
- آتل ساق پا
صافی کف پا می‌تواند بر تراز شدن بدن در حالت ایستاده، راه رفتن یا دویدن نیز تأثیر بگذارد. در این شرایط احتمال ایجاد درد در لگن، زانو و مچ پا به دلیل صافی کف پا بیشتر می‌شود.
سخن آخر
صافی کف پا در نوزادان و در کودکان تا سنین ۵ الی 6 سالگی امری طبیعی است و به‌مرور با تکمیل رشد استخوان‌ها قوس کف پا نیز ایجاد می‌شود؛ بنابراین در این سنین این حالت جای نگرانی ندارد؛ اما درصورتی‌که با افزایش سن کودک و یا در بزرگ‌سالی این صافی ادامه‌دار شود و یا به وجود بیاید می‌تواند عوارض مختلفی ازجمله درد در پا‌ها، لگن، مچ پا، کمر، تخریب زودرس مفاصل، آرتروز زودرس، دیسک کمر، مشکلات مفصل لگن، پای ضربدری، مشکلات پوستی مانند پینه و میخچه، انحراف انگشتان، بونیون یا قوز شست، درد مچ پا، پیچ خوردگی مکرر مچ، و… را ایجاد نماید. بنابراین اگر فکر می‌کنید به این عارضه مبتلا هستید و حتی در حال حاضر عوارض آن را تجربه نکرده‌اید بهتر است برای بررسی و درمان به یک متخصص ارتوپد خوب مراجعه کنید؛ زیرا عوارض این شرایط در طولانی‌مدت و با افزایش سن به مرور خودش را نشان می‌دهد و گاهی فرد نیاز دارد تا آخر عمر از ابزار کمکی برای حفظ بیومکانیک صحیح بدن استفاده کند.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز می‌توانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.
