پوکی استخوان

پوکی استخوان، به سبب تغییرات هورمونی، رژیم های غذایی، بیماری‌ها و مصرف برخی داروها

در میان انواع و اقسام بیماری‌هایی که بشر امروزه با آن دست و پنجه نرم می‌کند، نام پوکی استخوان همواره به چشم می‌خورد. در این بیماری استخوان‌ها که مظهر استحکام و مقاومت در بدن هستند به آرامی تحلیل رفته و بسیار ضعیف می‌شوند. این بیماری ممکن است شکستن استخوان را به همراه آورد که به تنهایی یک مشکل سخت و ناخوشایند است. ما تصمیم گرفته‌ایم در این مقاله در مورد علت‌های بروز این بیماری، علائم، روش‌های درمان و همچنین شیوه‌های پیشگیری از بیماری پوکی استخوان برای شما عزیزان نکاتی را بیان کنیم. خوشحال می‌شویم اگر امروز هم مثل همیشه ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.

آیا می دانید استئوپروز یا پوکی استخوان چیست؟

شاید برای شما نیز جالب باشد بدانید که استخوان یکی از بافت های زنده بدن ماست که همواره تغییرات زیادی در آن در حال رخ دادن است. بسیاری از سلول‌های استخوان به آرامی از بین می‌روند و سلول‌های جدید جایگزین آن می‌شود. در دوران جوانی و میانسالی، تعادل خاصی میان از بین رفتن سلول‌های قدیمی و به وجود آمدن سلول‌های جدید وجود دارد. اما زمانی که پا به سن می‌گذاریم، ممکن است این تعادل از بین برود. علاوه بر این، اگر مشکلات ژنتیکی داشته باشیم یا به تغذیه خود اهمیت ندهیم، این تعادل بیش از پیش خود را نشان می‌دهد. بنابراین سلول‌ها از بین می‌روند در صورتی که سلول‌های جایگزین کمی برای آن‌ها وجود دارد. این موضوع توده استخوانی را کاهش داده و قسمت درونی استخوان را پوک می‌کند.
پوکی استخوان که برخی از پزشکان آن را به نام استئوپروز نیز می‌شناسند، یکی از بیماری‌های شایعی است که این روزها بسیاری از افراد با آن درگیر هستند. در این بیماری، استخوان‌ها بیش از حد ظریف و شکننده می‌شوند، به گونه‌ای که حتی با انجام امور بسیار ساده‌ای مانند راه رفتن، ورزش کردن، بلند کردن اجسام سنگین، زمین خوردن سطحی و… شاهد شکستگی استخوان‌ها هستیم. حتی مشاهده شده است که برخی از افراد با یک سرفه یا عطسه ساده نیز با شکستگی استخوان مواجه می‌شوند. بهترین کاری که در هنگام مواجه شدن با بیماری پوکی استخوان می‌توان انجام داد، مراجعه به یک پزشک حاذق و باتجربه در کلینیک فوق تخصصی پوکی استخوان است. چنین پزشکی می‌تواند با روش‌های دقیق این بیماری را در وجود شما تشخیص داده و بهترین روش درمانی را برای آن در نظر بگیرد.

علت اصلی پوکی استخوان چیست و چرا افراد به آن دچار می شوند؟

شاید بسیاری از ما بارها و بارها نام بیماری استئوپروز یا پوک شدن استخوان‌ها را شنیده باشیم. شاید به خوبی بدانیم که این بیماری در افرادی که پا به سن می‌گذارند و به خصوص زنان یائسه بیش از پیش خود را نشان می‌دهد. اما ممکن است ندانیم که علت پوکی استخوان چیست و چرا برخی از افراد به آن مبتلا می‌شوند؟ به همین سبب ما در این قسمت از مقاله خود تصمیم گرفته‌ایم، به این سوال پاسخ داده و تمامی علت‌هایی که باعث بروز این بیماری می‌شوند را برای شما عزیزان بیان کنیم:

• ♦ تغییرات هورمونی
  برای این که همیشه در سلامت کامل باشیم، به تعادل هورمون‌های بدن خود نیاز داریم. اگر به هر علتی این تعادل از بین برود، بیماری‌های مختلفی در جسم به وجود می‌آیند که پوکی استخوان نیز یکی از آن‌ها است. به عنوان مثال اگر سطح استروژن در زنان و سطح تستوسترون در مردان کاهش پیدا کند، شخص با این بیماری ناخوشایند مواجه می‌شود. همچنین کم کاری و پرکاری تیروئید و عدم تعادل در فعالیت غدد فوق کلیوی نیز می‌توانند بیماری استئوپروز را به وجود آورند.
• ♦ رژیم غذایی
  استخوان‌های ما برای آن که همیشه سلامتی و استحکام خود را حفظ کنند، به یک رژیم غذایی سالم که سرشار از کلسیم است نیاز دارند. اگر شما به هر علتی در غذاهای خود از کلسیم و ویتامین دی به اندازه کافی استفاده نکنید، بدون شک در سنین میانسالی و پیری در معرض بیماری پوکی استخوان قرار خواهید گرفت.
• ♦ داروها
  برخی از داروها که افراد برای درمان بیماری‌های مختلف خود مصرف می‌کنند عوارضی با خود به همراه دارند که پوکی استخوان نیز یکی از آن‌هاست. به عنوان مثال داروهای سرطان، داروهای مخصوص پیوند اعضا، داروهایی که برای تشنج یا مشکلات معده تجویز می‌شوند، اگر به مدت طولانی مورد استفاده قرار بگیرند، باعث پوک شدن استخوان‌ها می‌شوند.
• ♦ بیماری‌ها
  برخی از بیماری‌ها نیز زمینه ساز اصلی بروز پوکی استخوان در جسم انسان هستند؛ کسانی که به التهاب روده، بیماری‌های کبد، کلیه، سرطان، روماتیسم مفصلی و… مبتلا هستند، بیش از سایرین در معرض چنین بیماری قرار دارند.
• ♦ سبک زندگی
  برای شاید برای شما نیز جالب باشد بدانید که سبک زندگی هم یکی از اصلی‌ترین عواملی است که ما را به پوکی استخوان دچار می‌کند. اگر ما در زندگی خود عادت‌های ناسالمی مانند نوشیدن نوشابه، مصرف سیگار و الکل، عدم تحرک، مصرف غذاهای ناسالم را داشته باشیم، به زودی این بیماری به سراغمان خواهد آمد.
• ♦ عوامل ژنتیکی
  به عوامل زمینه ساز بروز پوکی استخوان مسائل ژنتیکی را نیز اضافه کنید؛ افرادی که در خانواده خود اعضایی دارند که با این بیماری مواجه هستند، بیش از سایرین در معرض این بیماری قرار دارند. در واقع پزشکان به تازگی به این نتیجه رسیده‌اند که پارامترهایی مانند سابقه خانوادگی، جنسیت، نژاد و استخوان بندی بر روی بیماری استئوپروز تأثیر دارد. بنابراین اگر در یکی از اعضای خانواده خود این بیماری را مشاهده کردید، باید بیش از پیش از خود مراقبت کنید.
• ♦ نژاد
  گفته می‌شود نژادهای سفید پوست شمال اروپا، شمال آمریکا، اسکیمو‌ها و نژادهای آسیایی تبار، خیلی بیشتر از سیاه پوستان و افرادی که کنار خط استوا زندگی می‌کنند، دچار پوکی استخوان می‌شوند.
• ♦ افرادی با جثه ریز و لاغر
  افرادی که به صورت خانوادگی جثه‌های کوچکی دارند و خیلی لاغر هستند، با ریسک بالاتری از پوکی استخوان مواجه می‌باشند.
• ♦ خانم‌هایی که به یائسگی زودرس دچار شده‌اند.
  یائسگی زودرس یعنی قطع خونریزی قاعدگی به صورت ۱۲ ماه مستمر، قبل از ۴۵ سالگی. پزشکان عقیده دارند یائسگی زودرس در خانم‌ها یکی از مهم‌ترین علل پوکی استخوان به شمار می‌رود. فراموش نکنید که یائسگی زودرس در خانم‌ها دلایل مختلفی دارد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
  گاهی اوقات مشکلاتی در هیپوتالاموس ایجاد شده و محور هیپوتالاموس – هیپوفیز مختل می‌شود.
  به سبب برخی از بیماری‌ها، دیگر تخمدان‌ها تخمک گذاری نمی‌کنند.
  استرس‌ها، ترس‌ها و ضربه‌‌های روحی ناگهانی، می‌تواند باعث یائسگی زودرس شوند.
  جراحی برداشتن تخمدان به صورت دو طرفه (اگر قبل از ۴۵ سالگی انجام شود) فرد را به یائسگی زودرس می‌کشاند.

بنابراین یائسگی زودرس هم یکی از دلایلی است که باعث ایجاد پوکی استخوان می‌شود و باید برای آن چاره‌ای اندیشید.

پوکی استخوان با چه علائمی خود را نشان می دهد؟

حال که تا حدود زیادی فهمیدیم علت پوکی استخوان چیست و چرا برخی از افراد به آن مبتلا می‌شوند، خوب است اندکی نیز علائم و نشانه‌های آن را بشناسیم. بدون شک هر بیماری با نشانه‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد و انسان را از وجود خود آگاه می‌کند. اما متاسفانه پوک شدن استخوان‌ها یکی از بیماری‌هایی است که به صورت کاملاً خاموش در بدن انسان به وجود می‌آید.
در واقع ممکن است فردی به این بیماری ناخوشایند دچار شده باشد و این بیماری در جسم او در حال پیشروی باشد، اما او هیچ اطلاعی از این بیماری نداشته باشد. خوشبختانه این روزها روش‌های دقیق پزشکی برای تشخیص بیماری استئوپروز ابداع شده‌اند و پزشکان می‌توانند با تجویز این آزمایشات برای بیمار خود به وجود این مشکل پی ببرند.
اما برخی از علائم هستند که با توجه به آن‌ها، می‌توانید متوجه وجود این بیماری در جسم خود شده و در هر مرحله‌ای، درمان آن را آغاز کنید؛ این علائم عبارتند از:

• ♦ افرادی که به بیماری پوک شدن استخوان‌ها، دچار هستند به مرور زمان شاهد کاهش قد خود خواهند بود.
• ♦ مسلماً پوک شدن استخوان، استخوان‌ها را شکننده‌تر از همیشه خواهد نمود. بنابراین اگر احساس کردید که استخوان‌های شما به راحتی دچار شکستگی می‌شوند، بدانید که این موضوع یکی از نشانه‌های پوکی استخوان است.
• ♦ کسانی که به پوکی استخوان دچار می‌شوند، قامت خمیده‌ای دارند.
• ♦ در برخی از مواقع بیماری‌هایی که در لثه یا استخوان فک خود مشاهده می‌کنید، نشانه‌ای از پوکی استخوان است.
• ♦ شکننده شدن و نازک شدن ناخن ها نیز از جمله علائم و نشانه‌هایی هستند که به شما می‌گویند ممکن است به این بیماری مبتلا شده باشید.
• ♦ افرادی که به این بیماری دچار هستند در گرفتن اشیا در دستان خود ناتوانند.

آیا می دانید علت پوکی استخوان زودرس چیست؟

پوکی استخوان از آن دسته بیماری‌هایی است که با افزایش سن در وجود انسان به وجود می‌آید. بنابراین سالمندان بیش از پیش باید از خود مراقبت نموده و همواره علائم و نشانه‌های جسم خود را بررسی نمایند. اما در برخی از مواقع، ممکن است مشاهده کنیم که این بیماری، برخی از افراد زیر 40 سال را در دوران میانسالی و حتی جوانی درگیر نموده است. در این گونه مواقع این سوال به ذهن ما می‌رسد که علت پوکی استخوان زودرس چیست؟
هر چند یک پزشک متخصص تنها کسی است که می‌تواند به این سوال یک پاسخ قطعی بدهد، اما ما نیز در این قسمت از مقاله، پارامترهایی را برای شما بیان می‌کنیم که علت پوکی استخوان زودرس را برای ما آشکار می‌کنند:

• ♦ پرکاری تیروئید
  اکنون همه با به خوبی می‌دانیم که سوخت و ساز بدن ما با غده‌ای به نام تیروئید تعیین می‌گردد؛ زمانی که تیروئید بیش از اندازه ترشح شده ما دچار پرکاری تیروئید می‌شویم. با وجود چنین شرایطی، بدون شک متابولیسم بدن ما به هم می‌ریزد. پژوهش‌های پزشکان نشان دهنده آن است که پر کاری تیروئید باعث ایجاد اختلال در فرایند جذب کلسیم توسط استخوان‌ها می‌گردد؛ بنابراین بافت آن‌ها بسیار شکننده و ضعیف خواهد شد.
• ♦ مشکلات گوارشی و عدم جذب ویتامین ها
  یکی دیگر از مهم‌ترین علت پوکی استخوان زودرس، مشکلات گوارش مشکلاتی است. در این فرایند مشکلاتی برای سیستم گوارشی فرد به وجود می‌آید و بیمار با عدم جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی مواجه می‌شود. بنابراین حتی اگر از غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین‌ها استفاده کند، باز هم سیستم گوارشی او نمی‌تواند این ویتامین‌ها و مواد معدنی را جذب نموده و از آن‌ها برای‌تحکیم استخوان‌ها استفاده کند.
• ♦ داروها
  برخی از افراد در سنین کم به بیماری‌های دچار می‌شوند که باید از داروهای مخصوص برای آن استفاده کنند. داروهای شیمی درمانی، داروهای کورتون و داروهایی که برای تیروئید تجویز می‌شوند، از جمله این داروها هستند. مصرف آن‌ها عوارضی به همراه دارد و ممکن است میزان پوکی استخوان را در افراد افزایش دهد.
• ♦ بی تحرک و کاهش فعالیت
  زندگی این روزهای ماه به گونه‌ای پیش می‌رود که ورزش و تحرک بدنی در آن بسیار کاهش پیدا کرده است؛ بسیاری از ما ساعت‌های طولانی را بر روی صندلی نشسته و به کار مشغول هستیم. در صورتی که پزشکان می‌گویند اگر می‌خواهید استخوان‌های شما همواره قدرتمند و مقاوم باشند، باید در طول روز ورزش کنید. بنابراین عدم تحرک و فعالیت بدنی، پایه اصلی ابتلا به علت پوکی استخوان زودرس در در جوانان و میانسالان است.
• ♦ رژیم غذایی ناسالم
  استخوان های ما موادی که برای رشد و استحکام خود نیاز دارند را از غذاهایی که در طول روز مصرف می‌کنیم به دست می‌آورند. بنابراین اگر شما رژیم غذایی دارید که در آن به میزان کافی کلسیم و ویتامین دی وجود ندارد، بیش از سایرین در معرض پوکی استخوان قرار دارید.
• ♦ عوامل ژنتیکی
  این روزها پزشکان عقیده دارند که کمبود برخی از مواد غذایی از جمله کلسیم می‌تواند از طریق وراثت از پدر و مادر به فرزند منتقل شود. بنابراین اگر در خانواده شما افرادی هستند که با پوکی استخوان مواجه هستند، ممکن است چنین بیماری را به شما نیز انتقال داده باشند.

برای درمان نرمی استخوان و پوکی استخوان به این پزشکان مراجعه کنید

خوشبختانه این روزها در سراسر جهان پزشکان ماهر و با تجربه‌ای وجود دارند که می‌توانند در زمینه درمان نرمی استخوان و پوکی استخوان، تمام دانش و تجربه خود را در اختیار ما قرار دهند. در صورتی که متوجه شدید به بیماری استئوپروز یا پوک شدن استخوان‌ها مبتلا شده‌اید، حتماً یک قرار ملاقات با متخصص خود ترتیب دهید. در ادامه مطلب به شما خواهیم گفت چه پزشکانی می‌توانند به شما بگویند علت اصلی پوکی استخوان چیست و برای درمان آن به شما کمک کنند:

• ♦ متخصص غدد: بیماری پوکی استخوان در بسیاری از مواقع به علت به هم خوردن تعادل هورمون ها به وجود می‌آید. بنابراین بهتر است به یک متخصص غدد مراجعه نموده و با کمک او دوباره تعادل هورمون‌های خود را برقرار کنید.
• ♦ متخصص زنان و زایمان: برخی از خانم‌ها با رسیدن به دوران یائسگی با برخی از بیماری‌ها مواجه می‌شوند که زمینه‌ساز پوکی استخوان است. در این گونه مواقع یک متخصص زنان و زایمان بهترین کسی است که می‌تواند به آن‌ها کمک کند.
• ♦ متخصص ارتوپد: یکی از بهترین پزشکانی که می‌توانید برای درمان این بیماری بر روی دانش و تجربه او حساب کنید، متخصص ارتوپد است. چنین پزشکی به طور کامل با بیماری‌های استخوان و مفاصل آشنایی دارد و روش‌های درمانی قطعی و کاملی برای این بیماری تجویز می‌کند.
• ♦ روماتولوژیست: روماتولوژیست‌ها نیز از آن دسته پزشکانی هستند که در زمینه پوکی استخوان تخصص و دانش بالایی دارند. این پزشکان توانایی درمان بیماری‌های آرتریت و سایر بیماری‌هایی که به استخوان‌ها و مفاصل مربوط هستند را دارا می‌باشد؛ بنابراین می‌توانید از آن‌ها نیز برای درمان بیماری خود کمک بگیرید.

متداول ترین راهکارهای درمان پوکی استخوان

هر چند بیماری پوکی استخوان یکی از مشکلات سخت و ناخوشایندی است که برای برخی از افراد به وجود می‌آید؛ اما خوشبختانه راهکارهای درمانی متعددی برای آن وجود دارد. در صورتی که شما با مشورت پزشک خویش از این روش‌های موثر درمانی پیروی کنید، می‌توانید جلوی گسترش بیماری را گرفته و دوباره سلامتی خود را به دست آورید. در ادامه مطلب به صورت خلاصه شما را با بهترین درمان‌های این بیماری آشنا می‌کنیم:

• ♦ رژیم غذایی سالم
  زمانی که شما به یک پزشک برای درمان پوکی استخوان مراجعه می‌کنید بدون شک یک رژیم غذایی سالم برای شما در نظر خواهد گرفت. او به شما خواهد گفت که کمبود کلسیم و ویتامین دی زمینه ‌ساز اصلی چنین بیماری شدند. بنابراین اولین قدم برای درمان این بیماری، تغذیه سالم است. به خصوص اگر در سن جوانی و میانسالی قرار دارید، باید از مواد غذایی که دارای کلسیم و ویتامین دی هستند به وفور استفاده کنید. از جمله این مواد غذایی می‌توان به لبنیات، ماهی، میوه‌ها، سبزیجات، تخم مرغ و… اشاره کرد.
• ♦ تمرینات فیزیوتراپی
  همه با هم به خوبی می‌دانیم که در علم فیزیوتراپی تمرینات و حرکات حساب شده و استانداردی وجود دارد که از طریق آن می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را درمان نمود. پوکی استخوان نیز از همان بیماری‌هایی است که می‌توانید برای درمان آن بر روی تمرینات فیزیوتراپی حساب کنید. این تمرینات را اگر تحت نظر فیزیوتراپیست خود انجام دهید و در انجام آنها نظم و استمرار داشته باشید، به تقویت استخوان‌های شما کمک می‌کند. متخصص فیزیوتراپیست شما بر اساس میزان بیماری، نوع جسم، میزان تحمل وزن، تمریناتی را مخصوص شما طراحی نموده و آن‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد.
• ♦ دارو درمانی
  خوشبختانه این روزها داروهایی وجود دارند که می‌توان با مصرف آن‌ها از پیشرفت بیماری پوکی استخوان جلوگیری به عمل آورد. برخی از این بیماری‌ها باعث افزایش توده استخوانی می‌شود و به استخوان‌ها کمک می‌کند تا سلول‌های جدید را ساخته و آن را جایگزین سلول‌های قدیمی نمایند. همچنین اگر مشکل پوکی استخوان شما به خاطر به هم ریختن تعادل هورمون‌ها باشد، بدون شک پزشک داروهایی را برای شما تجویز می‌کند که تعادل هورمون‌ها را دوباره در جسم شما برقرار نماید.

بهترین داروها برای درمان پوکی استخوان

اصولاً چند دسته داروی کلی برای درمان پوکی استخوان وجود دارد. دسته اول داروهای قدیمی‌تر مانند گروه بیس ‌فسفونات‌ها هستند که در میان آن‌ها آلندرونات از همه شناخته شده‌تر است. اما این داروها چه به صورت خوراکی و چه به صورت تزریقی مصرف شوند، می‌توانند علائم گوارشی با خود به همراه آورده و بعضی از شکستگی‌ها را افزایش ‌دهند. به همین سبب است که انواع جدیدتر این داروها برای درمان پوکی استخوان بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر در انواع داروهای مونوکلونال، آنتی‌بادی‌های وجود دارد که فقط در سلول‌های استخوان ساز تاثیر می‌گذارد. تاثیرات این دارو خیلی بیشتر از داروهای بیس فسفونات‌های قدیمی است.
دسته دوم داروهای موثر بر هورمون‌ها هستند مانند رالوکسیفن در بانوان یائسه و هورمون تستسترون در آقایان. آقایانی که سرطان پروستات داشتند، ریسک پوکی استخوان در آن‌ها بالاست و حالا پزشک تصمیم می‌گیرد که با تجویز داروهای تستسترون احتمال شکستگی را در این دسته از بیماران کم کند.
دسته سوم داروهای استخوان ساز هستند؛ این دسته انواع مختلفی دارند و امروزه تاثیرات مثبت این نوع داروها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
نکته علمی مهم: داروهایی که برای پوکی استخوان از آن‌ها نام بردیم، مخصوص افرادی است که تست سنجش تراکم استخوان انجام داده‌اند و تی سی کور، تست تراکم استخوان آن‌ها 2.5 یا کمتر بوده است. این دسته از افراد وقتی که به پزشک متخصص مراجعه می‌کنند، پزشک اقدام به بررسی شرایط آن‌ها نموده و بیماری‌های زمینه‌ای آن‌ها و احتمال شکستگی‌های پرخطر در ۱۰ سال پیش روی آن‌ها را ارزیابی می‌کند. سپس طبق این برآورد، برای آن‌ها دارو تجویز می‌کند. فراموش نکنید که مصرف خودسرانه یا به قصد تقویت استخوان این داروها، اصلاً توصیه نمی‌شود.

سخن پایانی

هرگز اجازه ندهید بیماری پوکی استخوان، شما را افسرده و ناامید کرده و لذت یک زندگی شاد و آرام را از شما دریغ نماید. حال که پزشکان بسیار خوبی هستند تا به ما برای درمان این بیماری کمک کنند، حال که روش‌های درمانی بسیار خوب و کاملی در دسترس ما وجود دارند، چرا از آن‌ها برای درمان بیماری خود استفاده نمی‌کنید؟ ما با ارائه این مقاله تلاش کردیم شما را با بیماری استئوپروز آشنا کنیم. در ادامه به شما گفتیم اصلی‌ترین علت پوکی استخوان چیست و این بیماری خود را با چه علائمی نشان می‌دهد؟ در پایان نیز به شما گفتیم چه پزشکانی برای درمان این بیماری می‌توانند به شما کمک کنند و بهترین روش‌های درمان آن چیست؟
امیدواریم با مطالعه این مقاله به این نکته پی برده باشید که بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان هرگز دلیلی بر این نیست که شما به طور کامل سلامت استخوان‌های خود را از دست داده‌اید و راهی برای درمان آن وجود ندارد! تنهای کافی است با قدرت و توان همیشگی از جای خود برخاسته و با مراجعه به یک متخصص حاذق و با تجربه، سایر روند درمان خود را به او بسپارید.