یکی از علائمی که ممکن است افراد را بخصوص در سنین بزرگسالی و میانسالی ناراحت کند، بیحسی پا میباشد. بیحسی پا معمولاً نشانهای از یک مشکل جدی در ستون فقرات و آسیبهای دیسکی است و درصورتیکه شما یا اطرافیانتان دچار نوعی بیحسی پا شدهاید که بعد از چند روز هنوز ادامه دارد باید در اسرع وقت به یک کلینیک ارتوپدی یا متخصص ارتوپد مراجعه نمایید تا هرچه زودتر علت آن مشخصشده و از عوارض ناگواری مانند بیحسی کامل و فلج پا جلوگیری شود.در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با بیحسی پا، علت ایجاد آن و روند درمانیاش آشنا کنیم.
شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.
فهرست مطالب
بی حسی پا چیست؟
پا دارای عصبهایی است که نسبت به لمس، سطوح داغ و حرکت در مسیرهای متفاوت واکنش نشان میدهد؛ اما زمانی که بیحسی پا رخ میدهد دیگر این واکنشها ایجاد نمیشود. بهعنوانمثال ممکن است حتی ضربه محکمی به پا وارد شود، اما فرد مبتلا به بی حسی پا هیچ سیگنالی را دریافت نکرده و درنتیجه دردی را نیز احساس نخواهد کرد. بی حسی در پای شما میتواند یک وضعیت کاملاً موقتی و کوتاهمدت باشد، اما گاهی نیز ممکن است نتیجه یک بیماری مزمن مانند دیابت، فتق دیسک کمر و… باشد که باید هرچه سریعتر توسط متخصص مربوطه مورد ارزیابی قرار بگیرد.
بیحسی بهطور کلی یک احساس شخصی از تحریک یا تخریب اعصاب است. این تحریک و تخریب میتواند در محیط و یا در مراکز عصبی باشد و نشانههایش را در محل عصبدهی نشان دهد. از لحاظ محیطی بیماریهایی مانند نوروپاتیهای محیطی، نوروپاتیهای الکلی، نوروپاتی دیابتی میتوانند موجب بیحسی پا شوند. یا بیماریهایی مانند دیسک کمر که باعث فشار بر روی اعصاب و در نتیجه بیحس شدن پاها میشوند. بیحسی ممکن است با علائمی مانند سوزن سوزن شدن، گزگز، مور مور، سردی و گرمی و … همراه باشد که همه اینها نشان از تحریک و تخریب عصب به علل مختلف عروقی و شیمیایی و غیره است و نیاز به بررسی توسط پزشک دارد.
ازآنجاییکه بی حسی پا یکی از علامتهای متداول تشدید آسیب دیسک کمر است، توصیه میکنیم در صورت بروز این علامت در ابتدا به یک متخصص ارتوپد یا متخصص ستون فقرات جهت ارزیابی علت بی حسی پا مراجعه نمایید. توجه داشته باشید که علت بی حسی پا هرچه که باشد، این علامت میتواند پیشرونده بوده و در اثر عدم مراجعه به موقع منجر به بیحسی دائمی یعنی فلج پا شود. مراجعه به موقع به یک متخصص ارتوپد خوب میتواند به شما در شناسایی علت بی حسی پا، درمان و کنترل پیشروی آن کمک کند تا از عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
علائم بی حسی پا چیست؟
مهمترین علامت بیحسی پا درواقع همان از دست دادن حس در برخی قسمتهای پا است. این علامت خود بر حس لامسه و تعادل شما تأثیر میگذارد و شما نمیتوانید موقعیت پای خود را در برابر زمین احساس کنید. همین امر میتواند سبب آسیبهای دیگر مانند سقوط به دلیل عدم تعادل و ایجاد شکستگی در پا شود.
درحالیکه از دست دادن احساس، اصلیترین علامت بیحسی در پا است، ممکن است همراه با بیحسی احساسات غیرطبیعی دیگری را نیز تجربه نمایید که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند:
• احساس سوزنسوزن شدن در پا
• حالت مورمور
• احساس ضعف در پاها
- سوزش و خارش
لازم به ذکر است هنگامیکه جهت تشخیص علت بی حسی پا به متخصص ارتوپد مراجعه کردید، در صورت وجود این علائم حتماً آنها را بهطور کامل برای پزشک خود شرح دهید تا پزشک بتواند تشخیص بهتری انجام دهد و در نتیجه درمان بهتری صورت پذیرد.
دلایل بی حسی پا چیست؟
جالب است بدانید که بدن شما شبکهای پیچیده از اعصاب بسیار گوناگون است که از نوک انگشتان پا و انگشتان دست به مغز حرکت کرده و مجدداً برمیگردند و پیامهای مختلفی را انتقال میدهند؛ بنابراین درصورتیکه عصبهایی که به سمت پا حرکت میکنند به هر دلیلی دچار آسیب، انسداد، فشردگی عصبی و یا عفونت شوند میتوانند منجر به بی حسی پا در بیمار گردند.
شرایط پزشکی که میتوانند باعث بی حسی پا شوند، عبارتاند از:
• اعتیاد به الکل یا استفاده بیشازحد از الکل
• بیماری شارکوت ماری توت (برخی از اختلالات ژنتیکی که باعث ایجاد آسیبهای عصبی میشوند.)
• دیابت و نوروپاتی دیابتی
• سرمازدگی
• سندرم گیلن باره (نوعی اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن که باعث میشود سیستم ایمنی به اشتباه به اعصاب بدن حمله کند.)
• فتق دیسک
• بیماری لایم (نوعی آلودگی توسط باکتریهای خاص)
• نورومای مورتون (عصب ضخیم و متورم شده در ناحیه پنجه پا)
• اسکلروز چندگانه (اماس یا فلج چندگانه)
• بیماری شریانی محیطی
• بیماری عروق محیطی
• سیاتیک
• زونا
• عوارض جانبی داروهای شیمیدرمانی
• آسیب نخاعی
• واسکولیت یا التهاب عروق خونی
علاوه بر موارد گفته شده در بالا که عوامل جدی ایجادکننده بی حسی پا هستند، ممکن است بعد از نشستنهای طولانیمدت نیز دچار بیحسی در پاهای خود شوید. به این شرایط خوابرفتگی پا گفته میشود و به این دلیل اتفاق میافتد که اعصاب منتهی به پا هنگام نشستن فشرده میشوند. وقتی دوباره بایستید و یا راه بروید و جریان خون باز گردد، ممکن است برای چند دقیقه احساس کنید پای شما بیحس شده است. احساس سوزنسوزن شدن نیز معمولاً قبل از بازگشت گردش خون و به وجود آمدن احساس مجدد در پای شما ایجاد میشود.
چه موقع باید برای بی حسی پا به پزشک مراجعه نمود؟
زمانی که بیحسی در پای شما بهصورت ناگهانی و یا همراه با علائم دیگر مانند مشکل در تنفس ایجاد میشود، میتواند باعث نگرانی شود؛ بنابراین در صورت مشاهده علائم زیر همراه با بیحسی در پای خود باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید:
• سرگیجه
• مشکل در صحبت کردن
• اختلال عملکرد مثانه یا روده و از دست دادن کنترل آن
• وجود بیحسی که در عرض چند دقیقه یا چند ساعت شروع میشود.
• بی حسی که قسمتهای مختلف بدن را درگیر نماید.
• بی حسی که بعد از آسیب به ناحیه سر ایجاد میشود.
• سردرد شدید در کنار بیحسی پا
• مشکل در تنفس
بااینکه مسئله بیحسی پا همیشه یک مشکل اورژانسی نیست، ترکیبی از بی حسی پا و علائم گفته شده در بالا میتواند نشاندهنده یکی از آسیبهای جدی مانند سکته مغزی باشد. حمله ایسکمیک گذرا که بهعنوان TIA یا “سکته مغزی کوچک” نیز شناخته میشود، میتواند با بی حسی پا خود را نشان دهد. در این شرایط بیحسی پای شما باعث میشود مرتباً زمین بخورید و باید سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید. همچنین اگر بی حسی پا دائماً بدتر میشود باید به اورژانس مراجعه نمایید تا احتمال بروز سکته بعد از انجام معاینات لازم رد شود و در صورت بروز سکته مراقبتهای مورد نیاز انجام گیرد.
توجه داشته باشید که اگر از قبل به بیماریهای زمینهای مانند دیابت مبتلا هستید، در صورت بی حسی پا حتماً به متخصص خود مراجعه نمایید؛ زیرا دیابت یکی از شایعترین علتهای بیحسی پا است و این شرایط به دلیل تغییرات متابولیک ناشی از عدم تعادل قند خون اتفاق میافتد که میتواند باعث آسیب عصبی شود.
نحوه تشخیص علت بی حسی پا چگونه است؟
اگر در مورد شما از قبل بیماریهای زمینهای مانند دیابت تشخیص داده نشده است، برای تشخیص علت بی حسی پا در ابتدا باید به یک مرکز ارتوپدی یا متخصص ارتوپد مراجعه نمایید. توصیف درست علائم شما کمک بزرگی به پزشک در تشخیص صحیح علت این آسیب مینماید. در صورت داشتن علائم شبه سکته، پزشک ممکن است اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) را تجویز کند. این آزمایش به پزشک اجازه میدهد مغز شما را بهطور دقیق مشاهده کرده و هرگونه انسداد یا خونریزی را که ممکن است باعث ایجاد علائم بیحسی در پاها شده باشد را شناسایی کند.
پزشک برای بررسی دقیقتر همچنین موارد زیر را از شما خواهد پرسید؟
- بی حسی در پاهای شما چقدر طول میکشد؟
- همراه با بیحسی چه نشانه دیگری را تجربه کردهاید؟
- چه زمانی اولین بار متوجه شدید که پایتان دچار بیحسی شده است؟
- در چه شرایطی بیحسی بدتر میشود؟
- چه چیزی بیحسی را بهتر میکند؟
پس از به اشتراک گذاشتن سابقه پزشکی خود با پزشک، معمولاً یک معاینه فیزیکی کامل نیز انجام میشود. پزشک به احتمال زیاد پاهای شما را معاینه میکند و ممکن است برای بررسی دقیقتر برخی آزمایشات تصویربرداری و انجام نوار عصب و عضله برای تشخیص محیطی یا مرکزی بودن نوع اختلال را نیز تجویز نماید. پس از مشخص شدن علت بیحسی، پزشک متخصص ارتوپدی اقدام به درمان خواهد کرد. این درمانها شامل درمان دارویی، فیزیوتراپی، تزریق مستقیم و استفاده از تجهیزاتی همچون کفی یا کمربند طبی خواهد بود.
بی حسی پا چطور درمان میشود؟
بی حسی در پا باعث عدم تعادل در بدن میشود و میتواند خطر زمین خوردن شما و آسیبهای اسکلتی بعدی مانند شکستگیها را افزایش دهد. شرکت در جلسات فیزیوتراپی به توصیه متخصص ارتوپد یا متخصص ستون فقرات برای ایجاد تعادل و کاهش خطر سقوط میتواند بسیار مؤثر باشد. حرکات و تمریناتی که بیحسی پای شما را تحریک نمیکند، موارد خوبی برای بهبود جریان خون در اعصاب آسیبدیده هستند. البته این تمرینات را نباید خودسرانه انجام دهید و حتماً باید متخصص شما برنامه تمرینی مشخصی را به شما ارائه دهد تا آسیب بیشتر نشود.
درمان به موقع و صحیح علت اصلی بی حسی پا بسیار مهم است. فقدان احساس میتواند خطر ابتلا به زخم پا و افتادنهای مکرر را افزایش دهد. از طرفی در صورت کاهش گردش خون به دلیل بیحسی در پا، زخمهای احتمالی ایجاد شده در پای شما بهسرعت بهبود نمییابد.
اگر دچار بیحسی مزمن در پاهای خود هستید، متخصص ممکن است موارد زیر را نیز به شما توصیه نماید:
• بهطور مرتب پاهای خود را از نظر هرگونه زخم یا بریدگی بررسی کنید. برای این کار یک آینه روی زمین بگذارید تا بتوانید کف پای خود را بهتر ببینید.
• از کفشهای مناسب استفاده کنید تا بهتر از پاهای شما محافظت کند و خطر زخم پا را به حداقل برساند.
سخن پایانی
بی حسی پا اگر به دلیل خوابرفتگی باشد مشکلی برای شما ایجاد نمیکند و با حرکت مجدد و گردش خون بیحسی برطرف میشود؛ اما درصورتیکه این بیحسی ناگهانی و شدید باشد و یا دائماً در حال بدتر شدن است و پس از گذشت چند روز، برطرف نشده است میتواند یک اورژانس پزشکی و نشانهای از خطر سکته مغزی باشد که باید سریعاً به اورژانس مراجعه کنید. البته در این شرایط معمولاً علائم دیگری نیز ایجاد میشوند که به آنها در متن اشاره کردیم؛ بنابراین در کل مراجعه به موقع به متخصص ارتوپد یا اورژانس در صورت وجود بیحسی در پا و سایر علائم بسیار مهم است و از عوارضی مانند سکته مغزی، فلج پاها و… جلوگیری خواهد کرد.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز میتوانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفنهای موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.