علائم دیسک کمر در پاها

پاهای ما علاوه بر تحمل وزن بدن، ممکن است به روشهای مختلفی مورد آسیب قرار بگیرند.
از آسیب ناشی از تصادف گرفته تا فشار دادن آنها درون کفشهای هماهنگ با مد روز! حتی آسیب ناشی از بیماری هایی مانند آرتروز یا بورسیت.
در این مقاله با ما همراه شوید تا با علائم دیسک کمر در پاها آشنا شوید.

درد پا را میتوان بیشتر ناشی از آسیب ها و مشکلات ساختاری پا دانست. هرچند، نباید از منبع بالقوه ی دیگر یعنی ستون فقرات غافل شد.

ابتدا با ساختار ستون فقرات و سپس ناهنجاریهای آن آشنا میشویم .

 

آشنایی با ستون فقرات

ستون فقرات از 33 استخوان جداگانه ساخته شده است که هر یک بر روی دیگری قرار دارد.

عملکرد ستون فقرات عبارت است از:

• ثبات و پایداری بدن را برقرار میکند
• از نخاع محافظت میکند
• امکان راست ایستادن ، خم شدن و پیچیدن را فراهم میکند

هر یک ازمهره ها به صورت جداگانه شماره گذاری می شوند و به پنج بخش تقسیم می شوند:

• مهره های گردن ، C1 تا C7
• مهره های قفسه سینه (میانه کمر) ، T1 تا T12
• مهره های کمر(پایین کمر) ، L1 تا L5
• مهره های ساکروم (باسن) ، S1 تا S5
• مهره ککسیس یا دنبالچه (باسن)

24 مهره اول قابل حرکت هستند. مهره های واقع در ساکروم و کوکسیکس به هم جوش خورده اند.

کانالی در داخل ستون مهره ها قرار دارد که نخاع در آن لانه گزیده است.
تقریباً 45 سانتی متر طول و با ضخامتی به اندازه انگشت شست در داخل ستون مهره ها بازی میکند.

نخاع از ساقه مغز شروع و تا اولین مهره از مهره های کمر ادامه می یابد. درست در آنجا نخاع به دم اسب جدا میشود؛
دسته ای از ریشه های عصبی که بدلیل شباهت به دم اسب اینطورنامیده می شود .
سپس دسته ی اعصاب به هم پیوسته و عصب سیاتیک را تشکیل می دهد که در طول پاها کشیده شده است .

هر یک از ماهیچه ها و استخوان های قوی ، تاندون ها، رباط های قابل انعطاف و اعصاب حساس در سلامت ستون فقرات نقش بسزایی دارند. آسیب، بیماری یا فشار به هر یک از این ساختارها میتواند موجب درد شود.

 

درد پا ناشی از مشکلات کمر

شما هم مانند اکثر مردم احتمالا متعجب میشوید اگر بفهمید که درد عصبی پای شما شاید منشا دوری مثل مهره های کمری داشته باشد.
این نوع درد پا زمانی اتفاق می افتد که عصب سیاتیک تحریک شود.
سیاتیک وضعیتی است که در آن عصب سیاتیک یا یکی از اعصاب مرتبط با آن نیشگون یا فشرده می شود.
علائم سیاتیک در امتداد عصب بزرگ سیاتیک دیده میشود.
فشار روی عصب منجر به کشیده شدن درد شدید از پایین کمربه پا می شود (معروف به درد رادیکولوپاتی).
شرایط کمر که ممکن است باعث ایجاد سیاتیک شود شامل موارد زیر است:

دیسک فتق کمر(Lumbar herniated disc)

دیسک های ستون فقرات بالش هایی دربین مهره ها هستند که در ستون فقرات انعطاف پذیری و پایداری برقرار میکنند.
فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که بخش نرم مرکزی دیسک از شکاف سخت بیرونی به خارج نشت می کند.
در این صورت به اعصاب ناحیه پایین کمر فشار می آید. این فشار بیش از حد می تواند باعث فشرده شدن نخاع مانند رادیکولوپاتی (radiculopathy ) یا میلوپاتی(myelopathy ) شود.
بی حسی، ضعف یا درد در پاها ، بازوها و یا کمر از علائم آن است.

 

 

بیماری دیسک دژنراتیو کمر(Lumbar degenerative disc)

بیماری دیسک دژنراتیو بیماری وابسته به سن است. وقتی اتفاق می افتد که یک یا چند دیسک بین مهره ها خراب یا شکسته می شود و منجر به درد می شود.علائم شایع عبارتند از:

• دردی که از آزار تا شدید و ناتوان کننده متغیر است
• دردی که کمر ، باسن و ران را درگیر می کند
• دردی که هنگام خم شدن ، بلند کردن یا چرخیدن بدتر می شود
• درد گردن که ممکن است به بازوها و دستها کشیده شود
• دردی که با راه رفتن و حرکت کمتر می شود
• دردی که هنگام نشستن بدتر است
• دردی که با تغییر موقعیت ها اغلب کاهش می یابد اما دائما آزار دهنده است
• درد های شدید دوره ای که ظاهر می شود و از بین میرود. دوره ها از چند روز تا چند ماه ادامه دارند.
• بی حسی یا مور مور شدن در اندامها
• ضعف در عضلات پا یا افتادن پا که ممکن است نشانه ای از آسیب به ریشه عصب باشد.

 

 

سرخوردگی (اسپوندیلولیستزیس) دژنراتیو مهره ها

اسپوندیلولیستزیس دژنراتیو به معنای “لغزنده گی مهره ای” است.
این وضعیت وقتی اتفاق می افتد كه یك مهره بر روی مهره زیری اش بلغزد.
این عارضه نتیجه ای از روند پیری عمومی است که در آن استخوان ها ، مفاصل و رباط ها در ستون فقرات ضعیف شده و قادر به نگه داشتن ستون فقرات در یک خط نیستند. علائم شایع عبارتند از:

• کمردردی که معمولاً در ناحیه پایین کمر گسترش می یابد. ممکن است مانند فشار عضلانی احساس شود.
• اسپاسم عضلانی در عضلات زردپی پشت ران
• فرد با قدم های کوتاه و با زانوهای کمی خم راه میرود
• با فشار روی عصب، ممکن است درد تا پایین پا گسترش یابد
• احساس مورمور شدن و بی حسی در پا

مهره رانش باریکه ای(Isthmic spondylolisthesis)

سرخوردگی مهره ای که بر اثر ضایعه در بخش‌های بین‌ مفصلی کمری رخ میدهد.
علت این مهره رانش شکستگی کوچکی در یک تکه ازاستخوانی است که دو مفصل را در قسمت پشتی بخش نخاعی به هم وصل می کند . علائم شایع عبارتند از:

• درد عمیق در قسمت تحتانی کمر
• دردی که هنگام هر نوع فعالیتی که شامل خم شدن به عقب باشد ، بدتر شود
• دردی که با نشستن به خصوص با تکیه زدن بر پشت کمتر شود
• احساس خستگی ، بی حسی یا سوزن شدن پا خصوصاً بعد از راه رفتن
• دردی که از زیر زانو به پا کشیده شود.
• دردی که به باسن و پشت ران ها کشیده شود (درد رادیکولار )

تنگی کانال نخاع

تنگی کانال نخاع هنگامی اتفاق می افتد که کانال ستون فقرات باریک شده و به نخاع فشاربیاورد. علائم زیر ممکن است دیده شود:

• کمردرد
• هنگام راه رفتن احساس میکنید پاها به زمین سیلی میزند
• بیحسی یا سوزن شدن پاها یا باسن
• کاهش درد هنگام نشستن یا تکیه دادن به جلو
• ضعف در پاها
• داغ شدن پاها یا احساس سوزش در باسن
• اختلال عملکرد روده یا مثانه
• از دست دادن هماهنگی و توازن بدن

 

 

علائم دیسک کمر در پاها

تمام درد های پاها ناشی از مشکلات کمری علائم یکسان ندارند.

بسته به تشخیص علت ناراحتی کمر بعضی علائم خاص در پاها ظاهر می شود.
شما میتوانید برای تشخیص قطعی علت پا درد و یا ناراحتی های کمرخود با متخصصین ما در کلنیک تخصصی دکتر میر پا تماس حاصل فرمایید.
برخی از علائم دیسک کمر در پاها عبارتند از:

سوزش پا

بعضی از بیمارانی که به کلنیک تخصصی دکتر میر مراجعه میکنند ، از تجربه درد پا همراه با سوزش شکایت دارند. در واقع این درد یکی از علائم دیسک کمر در پاها است که بسیار معمول است.

درد معمولا از ناحیه کمر یا باسن به سمت پایین تا پاها کشیده می شود.
همچنین درد ممکن است بطورتناوبی از قسمت تحتانی کمر به کل پا و گهگاه به داخل پا پرتاب میشود.
کلماتی که بیماران از آن برای توصیف این نوع درد یاد می کنند شامل سوزش پا، تابیدن درد، احساس برق گرفتگی وپرتاب درد (دقیقا حس تکان خوردن از درد) است.
بسیاری از کمردرد ها اغلب تیرکشیدن است. هرچند برای خیلی از افراد علائم دیسک کمر در پاها یشان درد مشقت بار و تقریبا غیرقابل تحمل است.
این نوع درد همراه با سوزش نمونه درد مشخصه ی آسیب به ریشه عصب پایین ستون فقرات یا همان سیاتیک است.

بی حسی پا یا سوزن سوزن شدن پا

از دیگرعلائم دیسک کمر در پاها احساس بی حسی یا مورمور شدن در آنهاست. پای هرکسی ممکن است “بخواب برود” و سپس به تدریج به حالت عادی برگردد. پس بی حسی در پا برای همه آشناست. عدم احساس فشار ، یا گرما و سرما از فاقد عصب بودن است.
برخلاف بی حسی کوتاه مدت یک اندام خواب رفته ، بی حسی ناشی از مشکل کمر می تواند تقریباً مداوم باشد و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. به عنوان مثال ، با بی حسی در پا پیاده روی یا رانندگی با ماشین دشوار یا تقریباً غیرممکن است.
علائم دیسک کمر در پاها دراین شرایط از احساس سوزن سوزن شدن ملایم تا بی حسی کامل ران و ساق و پا متغیر است.

درد موضعی پاها به عنوان شایع ترین علائم دیسک کمر در پاها

اگر درد پا هنگام نشستن ، ایستادن یا راه رفتن به طور چشمگیری بدتر شود، می تواند نشانه مشکلی در قسمت خاصی از آناتومی ناحیه کمر باشد.
معمولا میتوان موقعیتی پیدا کرد که در آن احساس درد کاهش یابد . به عنوان مثال ، کمی خم شدن به سمت جلو درد ناشی از تنگی کانال نخاع را تسکین می دهد ، در حالی که پیچ خوردگی (مانند چرخش هنگام بازی گلف) می تواند درد در ناحیه کشاله ران ، لگن و پا را افزایش دهد.

معمولا میتوان موقعیتی پیدا کرد که در آن احساس درد کاهش یابد . به عنوان مثال ، کمی خم شدن به سمت جلو درد ناشی از تنگی کانال نخاع را تسکین می دهد.
در حالی که پیچ خوردگی (مانند چرخش هنگام بازی گلف) می تواند درد در ناحیه کشاله ران ، لگن و پا را افزایش دهد.

درد مداوم و ثابت

این نوع درد معمولاً در ناحیه باسن احساس می شود. هر چند از نظر فنی درد پا نیست اما با شکلی از درد در پاها میتواند همراه باشد.

همچنین ممکن است درد ی باشد که گهگاهی دوراز باسن به داخل پا کشیده شود. به این نوع درد معمولاً “درد عصبی”کفته میشود ، برعکس تیرکشیدن یا درد همراه با نبض.
این درد معمولاً فقط در یک طرف وجود دارد و معمولاً رادیکولوپاتی کمری یا سیاتیک نامیده می شود.
درد اغلب با کشش ، پیاده روی یا حرکت های آرام بهتر شود. هرچند در بیشتر بیماران مبتلا به سیاتیک علائم دیسک در پاها یکطرفه است، اما در صورت آسیب دوطرفه درد در هر دو طرف ظاهر میشود.

احساس ضعف (افتادگی پا) یا سنگینی

بیماران این حس را اینگونه توصیف کرده اند که : به دلیل ضعف یا واکنش کند در حین راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها، نمی توانید پای خود را به سرعت و به آسانی در حد نیاز حرکت دهند.
بیمارانی که افتادگی پا (foot drop) دارند قادر به راه رفتن روی پاشنه پا نیستند.
همچنین آنها نمیتوانند مچ پایشان را خم کنند.
به عبارت دیگرنمیتوانند با الگوی معمول پاشنه – انگشت قدم بزنند.

 

احساس سردی 

افراد مبتلا به دیسک کمر در برخی موارد ممکن است احساس سردی در پاها یا اندام‌های دیگر را تجربه کنند. این احساس سردی می‌تواند نتیجه کاهش جریان خون یا اختلال در عملکرد عصبی باشد که به دلیل فشار بر عصب‌های مرتبط با دیسک کمر ایجاد شده است. فشار بر روی عصب‌ها می‌تواند باعث اختلال در انتقال پیام‌های حسی به مغز شود که یکی از این پیام‌ها ممکن است احساس دمای پایین بدن باشد. در نتیجه فرد ممکن است احساس کند که قسمتی از بدنش مخصوصاً پاها، سردتر از حالت عادی است.

احساس خارش

احساس بی‌حسی یا گزگز در پاها نشانه دیگری است که ممکن است به دلیل فشار بر روی عصب‌هایی رخ دهد که از ناحیه کمر به پاها کشیده می‌شوند. این حالت می‌تواند نتیجه تحریک یا فشار مداوم بر روی عصب‌های خاص باشد که منجر به اختلال در ارسال پیام‌های حسی به مغز می‌شود. بی‌حسی یا گزگز معمولاً در یک طرف بدن بیشتر احساس می‌شود و  بسته به شدت فشار وارده بر عصب ممکن است به صورت موقتی یا دائمی باشد.

 

 

سوالات متداول

• علائم دیسک کمر در پاها چه زمانی ظاهر می‌شود؟

علائم معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که فشار بر روی دیسک‌های بین مهره‌ای وارد شده و باعث تحریک یا فشار بر روی ریشه‌های عصبی می‌شود. این فشار می‌تواند به دلیل فعالیت‌های سنگین، ضربه، افزایش سن یا فرسودگی طبیعی دیسک‌ها باشد. علائم می‌توانند به صورت درد، بی‌حسی، گزگز یا ضعف عضلانی در یک یا هر دو پا ظاهر شوند.

• از کجا بفهیم علائم درد در پاها نشانه دیسک کمر است یا سیاتیک؟

تفاوت اصلی بین علائم دیسک کمر و سیاتیک در منشأ درد است. درد ناشی از دیسک کمر معمولاً به دلیل فشار بر روی دیسک‌های بین مهره‌ای و تحریک عصب‌های مجاور است در حالی که سیاتیک به درد ناشی از فشار بر عصب سیاتیک اشاره دارد. هر دو می‌توانند دردی را در پاها ایجاد کنند اما سیاتیک معمولاً با دردی تیرکشنده از کمر تا پایین پا توصیف می‌شود. برای تشخیص دقیق، معاینه پزشکی و برخی آزمایش‌ها مانند MRI می‌توانند کمک‌کننده باشند.

• علائم دیسک کمر چه نقاطی از بدن را درگیر می‌کند؟

علائم می‌توانند در نقاط مختلفی از بدن از جمله کمر، پاها، باسن و حتی پایین‌تر ظاهر شوند. شدت و موقعیت علائم بستگی به محل دقیق دیسک آسیب‌دیده و میزان فشار وارد شده بر ریشه‌های عصبی دارد.

• آیا تمرینات ورزشی می‌توانند به درمان دیسک کمر کمک کنند؟

بله، تمرینات ورزشی خاص به خصوص تمرینات کششی و تقویتی می‌توانند در کاهش درد و بهبود انعطاف‌پذیری و قدرت عضلانی نقش مؤثری داشته باشند. این تمرینات باید تحت نظارت یک فیزیوتراپیست انجام شوند تا از انجام صحیح و ایمن آن‌ها اطمینان حاصل شود.

• چگونه می‌توان از بروز دیسک کمر پیشگیری کرد؟

پیشگیری از دیسک کمر شامل حفظ وضعیت بدنی مناسب، انجام تمرینات ورزشی منظم برای تقویت عضلات اطراف ستون فقرات، جلوگیری از بلند کردن اشیاء سنگین به شیوه نادرست و کنترل وزن سالم است. همچنین مصرف کافی آب و رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی می‌تواند به سلامت کلی دیسک‌ها و ستون فقرات کمک کند.

 

 

سخن پایانی

در پایان این سفر آموزشی که با هم طی کردیم امیدوارم اطلاعات ارائه شده در مورد علائم دیسک کمر در پاها شما را در درک بهتر این عارضه و راه‌های مدیریت آن یاری کرده باشد. تجربه شخصی من نشان داد که چقدر مهم است به پیام‌های بدنمان گوش دهیم و در صورت مواجهه با هرگونه علامتی که ناخوشایند به نظر می‌رسد از کمک‌های تخصصی غافل نشویم. با این حال توصیه می‌کنم در صورت تجربه هر یک از علائم مطرح شده به جای اتکا به تشخیص‌ها و درمان‌های خودسرانه به یک متخصص معتمد مراجعه کنید. یک مشاوره حرفه‌ای نه تنها می‌تواند به شما آرامش خاطر بدهد بلکه مسیری روشن برای مدیریت این شرایط ارائه می‌دهد. از این رو به شما توصیه می‌کنم که اقدام به مراجعه و مشورت با متخصص معتمد ما کنید تا بتوانید بر این چالش غلبه کنید و به سمت بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره خود گام بردارید. همراهی با یک متخصص نه تنها در درمان بلکه در پیشگیری از بروز مجدد این عارضه نقش مهمی دارد.