چگونگی انجام آزمایش پوکی استخوان

آزمایش پوکی استخوان یک روش تشخیصی است که بیماران را از عوارض و خطرات احتمالی آگاه می‌کند و راه حل‌های مناسب برای این بیماری را نشان می‌دهد. این آزمایش اطلاعات مهمی را در مورد سلامت استخوان فراهم می‌کند و می‌تواند به پیشگیری از شکستگی‌های استخوان کمک کند. با افزایش سن، تغذیه غلط، عدم تحرک و به طور کلی سبک غلط زندگی ممکن است بیماری‌هایی به سراغ ما بیایند که یکی از آن‌ها پوکی استخوان است. این بیماری در بسیاری از مواقع، به صورت خاموش بروز می‌کند و تا زمانی که فرد دچار شکستگی استخوان نشود، امکان تشخیص آن وجود ندارد. اما این روزها و با پیشرفت علم پزشکی، می‌توان با استفاده از انجام برخی آزمایشات، به وجود یا عدم وجود این بیماری پی برد. با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا ببینیم آزمایش پوکی استخوان چگونه است و روش انجام آن در کلینیک فوق تخصصی پوکی استخوان به چه شکل است؟

آزمایش پوکی استخوان چگونه است و در مورد آن چه می دانید؟

پزشکان معتقدند اگر بتوان هر چه زودتر بیماری استئو پروز را در بیمار تشخیص داد، بهتر می‌توان این بیماری را کنترل نمود و از گسترش آن جلوگیری به عمل آورد. از آن‌جایی که پوکی استخوان یکی از بیماری‌های خاموش عصر ماست، بنابراین بیمار نمی‌تواند با علائم جسمی خود آن را تشخیص دهد. به همین سبب نیاز به تشخیص استئو پروز با آزمایش خون یا آزمایش تراکم استخوان وجود دارد.

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ممکن است برای برخی از بیماران به وجود آید این است که آزمایش پوکی استخوان چگونه است؟ روش‌های مختلفی برای انجام این آزمایش وجود دارند که یکی از بهترین آن‌ها، آزمایش تراکم استخوان است. این آزمایش (همان گونه که از نام آن پیداست) در واقع یک نوع تست است که توسط آن می‌توان میزان مقاومت و استحکام استخوان‌ها را به خوبی بررسی نمود. معمولاً پزشکان این آزمایش را در مواقعی برای بیماران خود تجویز می‌کنند که بدانند بیمار آن‌ها مشکوک به بیماری استئو پروز است.

در این آزمایش با استفاده از اشعه ایکس، کلسیم و سایر مواد معدنی که استخوان شما برای رشد و استحکام خود به آن نیاز دارد، به خوبی اندازه گیری می‌شود. پزشکان با مشاهده و خواندن جواب آزمایش استئو پروز، به این نتیجه خواهند رسید که آیا بیماری آن‌ها به استئو پروز دچار شده است یا خیر؟ در صورت مثبت بودن جواب، به سرعت راهکارهای درمانی را برای او در نظر می‌گیرند.

آیا می دانید آزمایش تراکم استخوان چیست و چگونه انجام میشود؟

در قسمت قبل سعی کردیم تا حدودی به این سوال جواب دهیم که: آزمایش پوکی استخوان چگونه است؟ در این قسمت از مطلب می‌خواهیم به صورت کامل، به یکی از بهترین آزمایشات برای تعیین استئو پروز پاسخ دهیم. این آزمایش چیزی نیست جز تراکم استخوان و ما می‌خواهیم به شما بگوییم آزمایش تراکم استخوان چیست و چگونه انجام می‌شود؟

اصلی‌ترین هدفی که پزشکان از انجام آزمایش تراکم استخوان دنبال می‌کنند، پیدا کردن اندازه دقیق تراکم استخوان و مواد معدنی است که در آن وجود دارد. در این آزمایش از اشعه قدرتمند ایکس استفاده می‌کنند تا میزان کلسیم و سایر مواد معدنی که در استخوان‌ها وجود دارند را بررسی کنند. اشعه ایکسی که به استخوان‌ها ارسال می‌شود، دو حالت پیدا می‌کند.

حالت اول این است که مقداری از اشعه ایکس توسط استخوان‌ها جذب شده و حالت دوم این است که این اشعه از استخوان عبور کرده و از سمت دیگر خارج می‌شود و در نهایت توسط یک گیرنده جذب می‌شود. بدیهی است که اگر تراکم استخوان فرد بیمار زیاد باشد، قطعاً مقدار بیشتری از اشعه ایکس جذب استخوان‌ می گردد و میزان کمی از آن جذب گیرنده می‌شود.

آزمایش پوکی استخوان چگونه است و چه کسانی باید آن را انجام دهند؟

ما در قسمت قبل، سعی کردیم به این سوال شما عزیزان پاسخ دهیم که تراکم استخوان چیست و چگونه انجام میشود؟ و اما آیا می‌دانید معمولاً پزشکان انجام این آزمایش را برای چه کسانی تجویز می‌کنند؟ در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا به شما بگوییم چه کسانی باید نسبت به انجام چنین آزمایشی اقدام کنند:

1. افرادی که با کوتاهی قد خود مواجه شده‌اند.

شاید برای شما نیز جالب باشد بدانید که قد همیشه رشد نمی‌کند و در برخی مقاطع زندگی، ممکن است احساس کنید که قد شما شروع به کوتاه شدن نموده است. این موضوع یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری استئو پروز است. پزشکان می‌گویند  کسانی که حداقل 1.5 اینچ (3.8 سانتی متر) از قد خود را از دست داده‌اند، باید نسبت به انجام آزمایش استئو پروز اقدام کنند.

2. کسانی که همیشه با شکستگی استخوان مواجه می‌شوند.

یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری استئو پروز این است که استخوان‌ها، بیش از پیش شکننده و آسیب پذیر می‌شوند. گاهی اوقات با یک ضربه یا فشار کوچک، فرد دچار شکستگی استخوان می‌شوند. حتی مشاهده شده است افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، با یک عطسه یا سرفه شدید، با شکستگی یکی از استخوان‌های خود مواجه می شوند. برای چنین افرادی نیز انجام آزمایش تراکم استخوان، بسیار لازم و ضروری است.

3. افرادی که به بیماری‌های خاص مبتلا هستند.

برخی از بیماری‌های جسمی وجود دارند که باعث ایجاد استئو پروز و گسترش آن می‌شوند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به روماتیسم، پرکاری تیروئید، نارسایی تخمدان و هیپرپاراتیروئید اشاره نمود. البته به مواردی که اشاره کردیم باید از پارامترهایی مانند زیاد بودن اندازه کورتیزول  در خون، هیپوگنادیسم، کم بودن میزان ویتامین D از حد لازم و مقوله‌ای به نام مولتیپل میلوما نیز نام ببریم. افرادی که به این بیماری‌ها دچار هستند، ریسک ابتلای بالایی برای استئو پروز دارند. به همین سبب یکی از آزمایشاتی که پزشک برای آن‌ها تجویز می‌کند، آزمایش پوکی استخوان است.

4. کسانی که با افت سطح هورمون خود مواجه هستند.

معمولاً زنانی که به دوران یائسگی می‌رسند، با کاهش سطح برخی از هورمون‌های خود مواجه می‌شوند. البته زنانی که به بیماری سرطان مبتلا بوده و در حال درمان آن هستند نیز ممکن است با کاهش هورمون‌هایی مانند استروژن مواجه شوند. البته این موضوع در مورد مردان نیز صادق است و بیماری‌هایی مانند سرطان پروستات، سطح هورمون تستوسترون آن‌ها را کاهش می‌دهد. پژوهش‌های دانشمندان بیانگر این موضوع است که از بین رفتن تعادل میان این هورمون‌ها و کاهش آن‌ها، باعث ضعیف شده استخوان‌ها و ابتلا به بیماری استئو پروز می‌شود.

به مواردی که در قسمت بالا به آن‌ها اشاره کردیم، کسانی که در خانواده آن‌ها سابقه استئو پروز وجود دارد را نیز اضافه کنید. البته این آزمایش گاهی اوقات پزشکان برای بیمارانی که دارای BMI کمتر از 19 هستند نیز چنین آزمایشی را تجویز می‌کنند.

در مورد نحوه آزمایش تراکم استخوان بیشتر بدانید.

زمانی که پزشک برای بیمار خود آزمایش تراکم استخوان را تجویز می‌کند، بیماران کنجکاو می‌شوند که آزمایش پوکی استخوان چگونه است و نحوه آزمایش تراکم استخوان به چه شکل است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم انجام این آزمایش بسیار ساده است و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می شود. در ابتدا پزشک از شما می‌خواهد که آرام و بی حرکت، بر روی یک تخت دراز بکشید.

فراموش نکنید که در هنگام انجام این آزمایش، به هیچ عنوان نباید حرکت کنید، چرا که این موضوع ممکن است بر روی نتایج نهایی آزمایش تاثیر بگذارد. در ادامه متخصصان اشعه قدرتمند ایکس را از سوی 2 منبع، به سمت استخوان‌های مورد نظر هدایت می‌کنند؛ لازم به ذکر است که این اشعه‌ها در نهایت توسط گیرنده‌ها جذب می‌شوند. اگر میزان تراکم استخوان‌های شما زیاد باشد، اشعه ایکس کمتری از بدن شما خارج شده و بر روی گیرنده قرار می‌گیرد. این موضوع نشان دهنده آن است که شما به بیماری پوکی استخوان مبتلا نیستید.

اما در صورتی که میزان اشعه ایکسی که از بدن شما خارج می‌شود زیاد باشد، باید به وجود استئو پروز شک کرد. ممکن است پزشکان از روش‌های دیگری مانند تشخیص استئو پروز با آزمایش خون نیز استفاده کنند تا به قطعیت کامل در زمینه ابتلای بیمار خویش به استئو پروز برسند. پس از آن پزشک اقدام به خواندن جواب آزمایش استئو پروز نموده و در صورتی که نسبت به وجود این بیماری اطمینان حاصل کند، درمان آن را شروع می‌کند.

آزمایش پوکی استخوان چگونه است و چه مراحلی دارد؟

متخصصان برای آن که به یک پاسخ قطعی برای ابتلا یا عدم ابتلای بیمار خویش به پوکی استخوان برسند، مراحل مختلفی را برای بیمار خویش در نظر می‌گیرند؛‌ همچنان در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا شما را با این مراحل آشنا کنیم:

1) بررسی سوابق پزشکی:

پژوهش‌ها حاکی از آن است که بیماری استئو پروز، تا حدودی به ژنتیک نیز وابسته است. در واقع اگر در خانواده یا فامیل شما افرادی باشند که به این بیماری مبتلا هستند، ریسک خطر برای شما نیز زیاد است. البته سبک زندگی، غذایی که میل می‌کنید، میزان تحرک روزانه و عادت‌هایی مانند مصرف سیگار یا الکل نیز در ابتلا به این بیماری نقش دارند. پزشک علاوه بر بررسی این موارد، در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید و سابقه بیماری نیز از شما سوال خواهد کرد.

2) انجام تست‌های پزشکی:

پس از دریافت اطلاعات و سوابق پزشکی بیمار، پزشک شروع به انجام برخی از تست‌های فیزیکی خواهد نمود. به عنوان مثال ابتدا قد بیمار را اندازه گیری نموده و با قدی که چند ماه‌ یا چند سال پیش داشت مقایسه می‌کند.‌ یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های بیماری استئو پروز کاهش قد است. البته ممکن است پزشک از شما سوالاتی از این قبیل بپرسد که: آیا برای آن که از روی زمین برخاسته و بایستید، با دشواری مواجه می‌شوید؟ علاوه بر این ممکن است برای شما آزمایشاتی مانند تست ویتامین D و کلسیم را تجویز نماید تا از میزان این دو ماده در بدن شما با خبر گردد.

3) آزمایش خون:

گاهی اوقات می‌توان با مشاهده وضعیت عملکردی ارگان‌های داخلی بدن، تا حدود زیادی به بیماری استئو پروز پی برد. از جمله این موارد باید به عملکرد پاراتیروئید و تیروئید اشاره کرد. برخی از متخصصان حتی آزمایش خون و اوره را نیز برای بیمار خود تجویز می‌کنند تا از عدم وجود هر مشکل دیگری در جسم بیمار خویش، مطمئن شوند. طی این آزمایشات پارامترهایی مانند میزان کلسیم، تعادل تیروئید و سطح تستسترون خون در مردان با دقت بررسی می‌شود.

4) آزمایش تراکم استخوان:

یکی از متداول‌ترین آزمایشاتی که پزشکان از طریق آن می‌توانند به وجود یا عدم وجود بیماری استئو پروز در جسم بیمار خویش پی ببرند، آزمایش تراکم استخوان است. اشعه ایکس در این آزمایش، به متخصصان کمک می‌کند تا به خوبی وضعیت استخوان‌های بیمار و میزان تراکم آن‌ها را بررسی کنند.

تشخیص پوکی استخوان با آزمایش خون نیز امکان پذیر است؟

امیدواریم تا اینجای مطلب، به پاسخ سوال خود مبنی بر این که آزمایش پوکی استخوان چگونه است؟ رسیده باشید. هر چند نحوه آزمایش تراکم استخوان بسیار آسان است و توسط آن تا حدود زیادی می‌توان به وجود بیماری پوکی استخوان در جسم بیمار پی برد، این آزمایشات برای بسیاری از متخصصان کافی نیست.

به همین علت آن‌ها سعی می‌کنند روش‌هایی مانند تشخیص استئو پروز با آزمایش خون را نیز امتحان کنند. در ادامه مطلب به شما خواهیم گفت که چه پارامترهایی در آزمایش خون برای تشخیص وجود یا عدم وجود استئو پروز مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند.

 ویتامین D:

برای آن که بتوان تشخیص داد که آیا بیمار با مشکلی به نام استئو پروز مواجه است یا خیر، باید اندازه ویتامین D بدن فرد مورد بررسی قرار گیرد. این ویتامین از این توانایی برخوردار است که در چربی حل شده و در بدن ذخیره ‌شود. به همین سبب است که بدن برای کنترل میزان کلسیم و فسفر استخوان‌ها، از این ویتامین استفاده می‌کنند.

 آزمایش کلسیم:

کلسیم یکی از ارزشمندترین ترکیباتی است که در برخی از مواد غذایی ما یافت می‌شود و مصرف آن قدرت و استحکام استخوان‌ها را تضمین می‌کند. به همین سبب پزشکان برای پی بردن به استئو پروز و میزان پیشرفت آن، حتماً سطح کلسیم خون بیمار خود را اندازه گیری می‌کنند. بدن تمامی ما انسان‌ها برای رشد خود به کلسیم نیاز دارد. این ماده معدنی ارزشمند، علاوه بر تقویت استحکام استخوان‌ها، نقش مهمی در سوخت و ساز و خونسازی بدن ایفا می‌کند.

 مارکر استخوانی:

یک پروتئین غیر کلاژنی در بافت استخوان‌های ما وجود دارد که پزشکان آن را به نام استئوکلسین یا پروتئین Gla استخوان می‌شناسند. مسئول اصلی ساخت این پروتئین استئوبلاست ها هستند و نقش مهمی در سلامتی و تحکیم استخوان‌های ما ایفا می‌کنند. به همین سبب پزشکان در فرایند تشخیص پوکی استخوان با آزمایش خون از این تست نیز استفاده می‌کنند.

 Intact PTH:

یکی دیگر از مهم ترین مواردی که برای پزشکان مطرح می‌باشد و در آزمایش خون به آن توجه فراوانی می‌کنند، سطح هورمون پاراتیروئید یا پاراتورمون است. چرا که این هورمون به صورت غیر مستقیم، تاثیر بسیار زیادی بر پوکی استخوان دارد.

آزمایش پوکی استخوان چگونه است و قبل از انجام آن به چه نکاتی توجه کنیم؟

شاید با مطالعه مواردی که تا کنون برای شما عنوان کردیم، به پاسخ این سوال رسیده باشید که آزمایش پوکی استخوان چگونه است و به چه علت انجام می‌شود؟ در این قسمت می خواهیم به نکات ساده ای اشاره کنیم که در هنگام انجام این آزمایش، باید به آن توجه ویژه‌ای نمایید:

• 24 ساعت قبل از آن که برای انجام آزمایش پوکی استخوان مراجعه کنید، از مصرف مواد غذایی که در ترکیب آن‌ها موادی مانند کلسیم و همچنین ویتامین D وجود دارد، خودداری کنید. چرا که این موضوع ممکن است بر روی نتیجه نهایی آزمایش تاثیر بگذارد.
• اگر باردار هستید و یا در مورد باردار بودن یا نبودن خود مشکوک می‌باشید، حتماً این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
• قبل از آن که برای انجام این تست مراجعه کنید، حتماً دوش گرفته و تمیز و مرتب باشید.
• هیچ نوع وسایل فلزی مانند سکه، کلید و… به همراه خود نداشته باشید.
• قبل از مراجعه به آزمایشگاه، در مورد نحوه آزمایش تراکم استخوان از پزشک خود سوال پرسیده و با آمادگی لازم به کلینیک مربوطه مراجعه کنید.

آزمایش پوکی استخوان چگونه است و مزایای انجام آن چیست؟

آزمایش پوکی استخوان، یکی از بهترین تست‌هایی است که به پزشک شما کمک می‌کند به وجود یا عدم وجود پوکی استخوان در جسم شما پی ببرد. بدون شک انجام چنین آزمایشی به پزشک معالج شما کمک خواهد کرد تا بتواند به یک تشخیص دقیق رسیده و بهترین راه درمان را برای شما انتخاب نماید. با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا شما را با برخی از مهم‌ترین مزایای این آزمایش آشنا کنیم:

• آزمایش پوکی استخوان، کاملاً غیر تهاجمی است و در مدت زمان کوتاهی می‌توان آن را انجام داد.
• تشعشعات این آزمایش بسیار کم است و آسیب چندان زیادی برای جسم به همراه نخواهد داشت.
• با استفاده از این آزمایش، می‌توان به خوبی رود درمان بیمار را نظارت نمود.
• آزمایش پوکی استخوان هیچ نوع عوارض جانبی با خود به همراه ندارد.
• نیازی نیست برای انجام این آزمایش بیمار را بیهوش کنند.
• توسط این آزمایش می‌توان به خطر شکستگی استخوان پی برد و در این زمینه به بیمار هشدار داد.

سخن پایانی

بدون شک برای آن که بتوانید از وضعیت جسمی خود و میزان پیشرفت بیماری پوکی استخوان آگاه شوید، باید آزمایشات و بررسی‌های لازم را انجام دهید. تنها در این صورت است که پزشک می‌تواند به خوبی میزان بیماری و شدت آن را تشخیص داده و بهترین راهکارهای درمانی را برای شما در نظر بگیرد. برخی از بیماران ممکن است از انجام آزمایش پوکی استخوان بترسند و از مراجعه برای انجام آن خودداری کنند.

ما در این مقاله تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که آزمایش پوکی استخوان چگونه است و به چه شیوه ای انجام می‌شود؟ همان گونه که مطالعه کردید، این تست بسیار ساده بوده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود. بنابراین از شما عزیزان دعوت می‌شود که در صورت بروز مشکلات مربوط به آن، به کادر درمانی ما مراجعه کنید. همچنین توصیه‌های پزشکی لازم را دریافت کنید تا زندگی شاد و سلامتی را سپری کنید.