گزگز نوک انگشتان دست در بارداری یکی از مشکلات شایع است که بسیاری از زنان باردار با آن مواجه می‌شوند. تغییرات هورمونی، افزایش وزن و فشار بر اعصاب محیطی، می‌توانند باعث احساس مورمور یا گزگز در انگشتان شوند. این حالت معمولاً ناشی از فشردگی عصب مدیان در ناحیه مچ دست یا کاهش گردش خون است. همچنین کمبود ویتامین‌ها به ویژه ویتامین B12 و مشکلات تیروئیدی نیز می‌توانند این علائم را تشدید کنند. بسیاری از زنان نمی‌دانند برای بی حسی انگشت دست به چه دکتری مراجعه کنیم و همین موضوع باعث تأخیر در درمان می‌شود. این مشکل اغلب گذراست ولی در صورت تکرار یا همراه با درد و ضعف عضلانی، نیازمند بررسی دقیق پزشکی است. در این مقاله به بررسی علل اصلی، راههای تشخیص و درمان گزگز نوک انگشتان در دوران بارداری پرداخته‌ایم تا به مادران کمک کنیم با اطمینان خاطر و آرامش این دوران را طی کنند.
فهرست مطالب
- علت گزگز نوک انگشتان دست در بارداری چیست؟
- آیا مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری خطرناک است؟
- راههای تشخیص بی‌حسی و گزگز انگشتان دست دوران حاملگی
- روشهای درمانی مختلف با توجه به احساس سوزن‌سوزن شدن در نوک انگشتان در بارداری
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- آیا درمان مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری ضروری است؟
- توصیه هایی برای بهبود گزگز نوک انگشتان دست در بارداری
- آیا مشکلات قلبی میتواند بی‌حسی و گزگز انگشتان دست دوران حاملگی باشد؟
- رژیم غذایی مناسب برای بهبود گزگز نوک انگشتان دست در بارداری
- ترک عادتهای غلط برای رفع مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری
- تغییرات هورمونی بعنوان دلیل احساس سوزن‌سوزن شدن در نوک انگشتان در بارداری
- پرسش های متداول
- سخن پایانی
علت گزگز نوک انگشتان دست در بارداری چیست؟
علت اصلی گزگز انگشتان دست در بارداری به تغییرات هورمونی و گردش خون مربوط می‌شود.
در طول بارداری، سطح هورمون استروژن و پروژسترون خانم‌ها به شدت افزایش می‌یابد. این هورمون‌ها باعث افزایش حجم خون و تورم عروق می‌شوند.
همچنین در اثر فشار رحم بزرگ شده بر رگ‌های خونی، جریان خون به طرف اندام‌های تحتانی مثل دست‌ها و پاها هدایت می‌شود.
افزایش حجم خون در کنار افزایش فشار بر رگ‌های انگشتان، باعث فشرده شدن اعصاب و ایجاد احساس خواب رفتگی و گزگز در نوک انگشتان می‌شود.
در برخی موارد کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک نیز میتواند علت بی حسی انگشت دست در بارداری باشد. این کمبودها باعث آسیب به اعصاب محیطی و اختلال در انتقال تکان‌های عصبی می‌شوند.
بنابراین با توجه به علل ذکر شده، گزگز و خواب رفتگی نوک انگشتان در بارداری یک پدیده کاملاً طبیعی و موقت است که نیازی به نگرانی ندارد.
در ادامه، به برخی نکات دیگر در مورد علت گزگز انگشتان دست در بارداری می پردازیم:
- استعداد ژنتیکی نیز میتواند در بروز این عارضه مؤثر باشد. افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به مشکلات گردش خون و فشار روی عصب دارند، بیشتر در معرض این مشکل هستند.
- سن بالای مادر نیز خطر ابتلا را افزایش می‌دهد، زیرا با افزایش سن، انعطاف‌پذیری عروق کاهش می‌یابد.
- در صورت ابتلا به دیابت بارداری نیز به دلیل نوسانات قند خون، احتمال بروز گزگز بیشتر است.
- کمبود مواد معدنی مثل کلسیم، منیزیم و روی هم میتواند علت گزگز انگشتان دست در بارداری باشد.
- استرس، اضطراب و بی‌خوابی نیز با اثر بر سیستم عصبی، گزگز را تشدید می‌کنند.
- قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض سرما یا فشار مکرر بر دست‌ها هم میتواند آسیب عصبی ایجاد کند.
بنابراین توصیه می‌شود مادران باردار استرس خود را کنترل کرده و از رژیم غذایی متعادل و مکمل‌های لازم برخوردار باشند تا از بروز این عارضه پیشگیری شود.
آیا مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری خطرناک است؟
خیر، علت گزگز انگشتان دست در دوران بارداری معمولاً خطرناک نیست و عارضه طبیعی بارداری محسوب می‌شود.
دلایل اصلی این پدیده یعنی افزایش حجم خون، تغییرات هورمونی و فشار بر عروق، موقتی هستند و پس از زایمان برطرف می‌شوند.
البته در موارد نادری، گزگز شدید، دردناک و طولانی‌مدت میتواند نشانه‌ای از مشکلات زیر باشد:
- فشار خون بالای بارداری
- پره‌اکلامپسی
- دیابت بارداری
- کمبود ویتامین B12
- مشکلات تیروئید
- آسیب اعصاب محیطی
بنابراین اگر گزگز انگشت دست در بارداری با علائمی مانند درد شدید، سوزش، بی‌حسی، تغییر رنگ یا تورم همراه باشد، باید حتماً به پزشک مراجعه شود تا در صورت وجود مشکل، درمان مناسب انجام گیرد. ولی به طور کلی گزگز ملایم و موقتی نوک انگشتان در بارداری طبیعی است و نگران‌کننده نیست.
در ادامه در مورد خطرناک نبودن علت گزگز نوک انگشتان دست در بارداری می‌توان چند نکته مهم را بیان کرد:
- این پدیده با سلامت جنین ارتباطی ندارد و موجب آسیب یا مشکلاتی برای بچه نمی شود.
- گزگز نوک انگشتان به تنهایی منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین نمی‌شود مگر اینکه با عوارض خطرناکی همچون پره‌اکلامپسی همراه باشد.
- این پدیده باعث آسیب دائمی به اعصاب و بافت‌های نوک انگشت نمی‌شود و پس از زایمان برطرف می‌گردد.
- معمولاً با اقدامات ساده و تغییرات شیوه زندگی قابل کنترل است.
- نیازی به مصرف داروهای شیمیایی یا انجام اقدامات پزشکی تهاجمی برای درمان آن وجود ندارد.
بنابراین به طور کلی گزگز نوک انگشتان در بارداری یک پدیده طبیعی و غیر خطرناک است که نیازی به نگرانی زیاد در مورد آن وجود ندارد. البته همیشه در صورت بروز هرگونه علامت غیرعادی باید با پزشک مشورت شود.
راههای تشخیص بی‌حسی و گزگز انگشتان دست دوران حاملگی
برای تشخیص دقیق علت گزگز و خواب رفتگی نوک انگشتان دست در دوران بارداری، پزشک میتواند از راههای زیر استفاده کند:
- بررسی سوابق پزشکی و شرح حال کامل بیمار شامل سن، تعداد بارداری‌های قبلی، سابقه بیماری‌ها و مصرف دارو
- معاینه فیزیکی دست‌ها و انگشتان برای بررسی وجود تورم، قرمزی، درد یا تغییر حس
- اندازه‌گیری فشار خون برای تشخیص احتمال فشار خون بارداری
- آزمایش خون برای بررسی میزان قند خون، سطح هورمون‌ها، کمبود ویتامین B12 و مواد معدنی
- الکترومیوگرافی اعصاب دست برای ارزیابی عملکرد اعصاب و تشخیص آسیب احتمالی
- تست‌های تشخیصی برای بیماری‌هایی مثل دیابت و اختلالات تیروئید
- سونوگرافی برای بررسی جفت و جریان خون رحم
- مشاوره با متخصص مغز و اعصاب در صورت لزوم
با استفاده از این روش‌ها، پزشک میتواند مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری را تشخیص دهد و درمان مناسب را آغاز کند. البته در بیشتر موارد نیازی به آزمایشات تخصصی نیست و گزگز ناشی از تغییرات طبیعی بارداری است.
روشهای درمانی مختلف با توجه به احساس سوزن‌سوزن شدن در نوک انگشتان در بارداری
روشهای درمانی گزگز نوک انگشتان دست در بارداری بسته به علت آن متفاوت است:
- اگر به دلیل تغییرات طبیعی هورمونی و گردش خون باشد، معمولاً نیازی به درمان خاص نیست و با اقداماتی مانند استفاده از کرم مرطوب‌کننده، ماساژ ملایم دست‌ها، حرکت دادن انگشتان و پرهیز از قرار گرفتن طولانی‌مدت در سرما برطرف می‌شود.
- در صورت ابتلا به فشارخون بارداری، داروهای کاهنده فشارخون تجویز می‌شود.
- درمان دیابت بارداری با رژیم غذایی و دارو برای کنترل قند خون میتواند به بهبود گزگز کمک کند.
- مکمل‌های ویتامین B12 و اسید فولیک در درمان کمبود این مواد مؤثرند.
- فیزیوتراپی و ماساژ درمانی برای بهبود گردش خون در نوک انگشتان توصیه می‌شود.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی در موارد خاص تجویز می‌شود.
- استفاده از دستکش‌ها و مچ‌بندهای فشاری گاهی توصیه می‌شود.
در نهایت پزشک با توجه به علت اصلی و شدت گزگز، مناسب‌ترین روش درمانی را تجویز خواهد کرد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز گزگز انگشتان دست در ماه آخر بارداری، توصیه می‌شود در شرایط زیر حتماً به پزشک مراجعه شود:
- اگر گزگز با درد شدید، سوزش، تورم یا قرمزی همراه باشد.
- اگر گزگز به صورت ناگهانی و شدید ظاهر شده باشد.
- در صورتی که علائمی مانند بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا تغییر رنگ پوست همراه گزگز باشد.
- اگر گزگز بیش از 2-3 هفته طول بکشد و با اقدامات خانگی برطرف نشود.
- در صورت وجود سابقه بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا یا کمبود ویتامین B12.
- چنانچه گزگز با مشکلاتی مانند خواب، تمرکز یا انجام فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد کند.
- در تمامی مواردی که نگرانی در مورد شدت یا طول مدت گزگز وجود دارد.
با مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات لازم، بی‌حسی و گزگز انگشتان دست دوران حاملگی مشخص شده و درمان مناسب آغاز می‌شود.
آیا درمان مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری ضروری است؟
در اکثر موارد بی حس شدن انگشتان دست چپ در بارداری نیازی به درمان خاص ندارد و با مراقبت‌های خانگی ساده می‌توان آن را کنترل کرد.
اما در برخی شرایط، درمان علت بی حس شدن انگشتان دست چپ در بارداری ضروری است:
- اگر گزگز ناشی از ابتلا به بیماری‌هایی مانند فشارخون بارداری، دیابت بارداری یا کمبود ویتامین B12 باشد، باید حتماً درمان شود.
- هرگاه گزگز با درد شدید، التهاب، تغییر حس یا علائم عصبیِ پیشرونده همراه باشد، نیاز به درمان وجود دارد.
- اگر گزگز بیش از 2تا3 هفته طول بکشد و با مراقبت‌های معمول برطرف نشود، باید علت یابی و درمان شود.
- در صورتی که گزگز باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره، خواب و آرامش مادر شود، درمان توصیه می‌شود.
- هرگاه مادر درخواست‌کننده درمان باشد، باید تحت درمان قرار گیرد.
در مجموع، در صورتی که گزگز شدید یا طولانی‌مدت باشد و یا مشکلاتی ایجاد کند، درمان آن ضروری است. وگرنه در اغلب موارد نیازی به درمان نیست.
توصیه هایی برای بهبود گزگز نوک انگشتان دست در بارداری
برای بهبود گزگز و خواب رفتگی نوک انگشتان دست در دوران بارداری، موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
- استفاده مرتب از کرم‌های مرطوب‌کننده برای نرم نگه داشتن پوست دست‌ها
- انجام ماساژ ملایم و مرتب دست‌ها به ویژه نوک انگشتان
- حرکت دادن مرتب انگشتان دست جهت بهبود گردش خون
- اجتناب از قرار گرفتن طولانی‌مدت دست‌ها در آب سرد
- پرهیز از فشارهای طولانی‌مدت و تکراری بر دست‌ها
- استفاده از دستکش‌های نرم و گرم در هوای سرد
- ورزش‌های کششی ملایم برای دست‌ها
- غوطه‌ور کردن دست‌ها در آب گرم
- مراقبت از رژیم غذایی و مصرف مکمل‌ها با توصیه پزشک
- آرامش و کاهش استرس
انجام مرتب این موارد به رفع تدریجی احساس سوزن‌سوزن شدن در نوک انگشتان در بارداری و بهبود گردش خون دست‌ها کمک خواهد کرد.
آیا مشکلات قلبی میتواند بی‌حسی و گزگز انگشتان دست دوران حاملگی باشد؟
خیر، گزگز نوک انگشتان دست چپ در بارداری به طور معمول ارتباطی با مشکلات قلبی ندارد و نشانه بیماری قلبی نیست.
علل اصلی این پدیده عبارتند از:
- تغییرات هورمونی دوران بارداری
- افزایش حجم خون
- فشار رحم بزرگ شده بر رگها
- افزایش جریان خون به دست‌ها و پاها
این عوامل باعث فشار بر اعصاب و گزگز می‌شوند اما با سلامت قلب ارتباطی ندارند.
البته در موارد نادری، گزگز شدید، دردناک و طولانی‌مدت میتواند نشانه‌ای از مشکلاتی مانند:
- فشارخون بارداری
- پره اکلامپسی
- کمبود ویتامین B12
باشد که در این صورت نیاز به بررسی توسط پزشک است. ولی در مجموع گزگز نوک انگشتان معمولاً مستقیماً با بیماری‌های قلبی مرتبط نیست.
رژیم غذایی مناسب برای بهبود گزگز نوک انگشتان دست در بارداری
برای بهبود گزگز و خواب رفتگی نوک انگشتان دست در دوران بارداری، رعایت یک رژیم غذایی مناسب بسیار مفید است:
- مصرف فراوان میوه و سبزیجات تازه مانند انواع سبزی‌های برگ سبز، هویج، اسفناج، سیب‌زمینی شیرین و مرکبات
- مصرف غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار و حبوبات
- استفاده از ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماهی تن و ساردین
- مصرف روزانه آجیل و دانه‌هایی مانند گردو، بادام، فندق، دانه کتان و …
- مصرف شیر و لبنیات کم‌چرب
- محدود کردن مصرف نمک، قند، کافئین و الکل
- دریافت کافی مایعات به ویژه آب
- استفاده از مکمل‌های ویتامین B12 و اسید فولیک
رعایت این نکات در کنار سایر روشهای درمانی به بهبود علائم و علت بی حس شدن انگشتان دست راست در بارداری کمک شایانی می‌کند.
ترک عادتهای غلط برای رفع مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری
برای رفع گزگز و خواب رفتگی نوک انگشتان دست در بارداری، ترک برخی عادتهای غلط بسیار مفید است:
- ترک سیگار، قلیان و هر نوع مصرف دخانیات – دود سیگار باعث تنگ شدن رگها و کاهش جریان خون می‌شود.
- قطع مصرف الکل – الکل باعث کاهش ویتامین B می‌شود.
- عدم نوشیدن نوشابه‌های گازدار و شیرین – این‌ها باعث افزایش قند خون می‌شوند.
- عدم مصرف زیاد کافئین – کافئین باعث انقباض عروق می‌شود.
- پرهیز از نشستن‌های طولانی بدون حرکت – باعث کاهش جریان خون در اندام‌ها می‌شود.
- ترک عصبانیت و کنترل استرس – استرس باعث التهاب و آسیب اعصاب می‌شود.
- جلوگیری از فشار مکرر بر دست‌ها – باعث آسیب به اعصاب و عروق می‌شود.
با ترک این عادتهای نادرست، می‌توان به بهبود گزگز نوک انگشتان کمک شایانی کرد.
در ادامه برخی نکات دیگر در مورد ترک عادات غلط برای بهبود گزگز نوک انگشتان در بارداری:
- خودداری از نوشیدن چای و قهوه بیش از 2-3 فنجان در روز – کافئین موجود در آنها باعث انقباض عروق می‌شود.
- پرهیز از استفاده طولانی از گوشی و کامپیوتر – فشار مداوم بر دست‌ها باعث آسیب می‌شود.
- جلوگیری از قرار گرفتن طولانی دست‌ها در آب بسیار سرد یا گرم
- اجتناب از پوشیدن لباس‌ها و جواهرات تنگ برای دست‌ها
- ترک عادت جویدن ناخن‌ها که باعث التهاب و عفونت می‌شود
- پرهیز از کارهایی که نیاز به اعمال نیروی زیاد و فشار مداوم بر دست‌ها دارند
- اجتناب از رانندگی‌های طولانی بدون استراحت
- حفظ آرامش و خواب کافی و راحت
با رعایت این نکات و ترک عادات غلط، می‌توان گزگز نوک انگشتان را بهتر کنترل کرد.
تغییرات هورمونی بعنوان دلیل احساس سوزن‌سوزن شدن در نوک انگشتان در بارداری
یکی از علل اصلی گزگز و خواب رفتگی نوک انگشتان دست در دوران بارداری، تغییرات هورمونی در بدن مادر است.
در طول بارداری، میزان هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون به شدت افزایش می‌یابد.
استروژن باعث افزایش حجم خون و انعطاف‌پذیری عروق می‌شود و پروژسترون موجب شل شدن ماهیچه‌ها و رباط‌ها می‌گردد.
این تغییرات با افزایش فشار بر عروق و اعصاب دست‌ها، باعث فشرده شدن اعصاب و ایجاد احساس گزگز و خواب رفتگی در نوک انگشتان می‌شود.
همچنین افزایش سطح پرولاکتین در بارداری، با تاثیر بر متابولیسم کلسیم و سدیم، ممکن است بروز گزگز را تشدید کند.
پس از زایمان و بازگشت سطح هورمون‌ها به حالت عادی، این عارضه بهبود می‌یابد. بنابراین تغییرات هورمونی هم میتواند بعنوان علت بی حسی انگشتان دست راست در بارداری شناخته شود.
پرسش های متداول
در این بخش 25 پرسش و پاسخ رایج و متداول در مورد بی‌حسی و گزگز انگشتان دست دوران حاملگی آورده شده است:
گزگز نوک انگشتان در بارداری چه علتی دارد؟
افزایش هورمون‌های بارداری و فشار بر اعصاب دست‌ها.
آیا این پدیده طبیعی است؟
بله، کاملاً طبیعی و معمول در بارداری می‌باشد.
آیا مورمور شدن نوک انگشتان دست در بارداری برای جنین مشکل‌ساز است؟
خیر، معمولاً برای جنین مشکلی ایجاد نمی‌کند.
آیا لازم است درمان شود؟
خیر، مگر در موارد شدید یا طولانی‌مدت که نیاز به بررسی دارد.
چرا در شب شدت می‌یابد؟
کاهش دمای بدن و جریان خون در شب باعث تشدید گزگز نوک انگشتان دست در بارداری می‌شود.
آیا دلیل احساس سوزن‌سوزن شدن در نوک انگشتان در بارداری میتواند با کم‌خونی ارتباط داشته باشد؟
بله، کم‌خونی میتواند یکی از دلایل اصلی باشد.
آیا فشار روانی و استرس تاثیرگذار است؟
بله، استرس و اضطراب میتواند شدت گزگز را افزایش دهد.
سخن پایانی
علت گزگز نوک انگشتان دست در بارداری معمولاً به تغییرات فیزیولوژیک و فشردگی عصبی مرتبط است، اما نادیده گرفتن این علامت میتواند باعث مشکلات جدی‌تر شود. در دوران بارداری، فشار روی اعصاب محیطی، به‌ویژه عصب مدیان که از مچ عبور می‌کند، افزایش می‌یابد و باعث ایجاد احساس گزگز یا بی‌حسی در انگشتان می‌شود. علاوه بر این، کمبود برخی ویتامین‌ها و تغییرات هورمونی میتواند شدت علائم را افزایش دهد. توصیه می‌شود در مواجهه با این نشانه، بدون تعلل به پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت دقیق تشخیص داده شود. اگر این گزگز با درد شدید، ضعف عضلانی یا اختلال در عملکرد دست همراه باشد، ارزیابی سریع‌تر ضرورت می‌یابد. مراجعه به پزشک متخصص اعصاب یا زنان و زایمان میتواند بهترین مسیر برای ارزیابی و درمان باشد. همچنین، تغییر سبک زندگی، استفاده از بریس مچ دست و انجام تمرینات خاص، در بهبود علائم نقش مهمی دارند. به یاد داشته باشید، توجه به این علائم کوچک در دوران بارداری، به حفظ سلامت مادر و جنین کمک می‌کند و از بروز مشکلات پیچیده‌تر جلوگیری می‌نماید. دانستن اینکه برای بی حسی انگشت دست به چه دکتری مراجعه کنیم میتواند راه‌گشای شما در مسیر درمان باشد.
