درد لگن در سقط جنین، علل و راهکارهای درمانی آن

درد لگن در سقط جنین و طول دوران بارداری در بسیاری از زنان شایع است. در موارد نادر، برخی از زنان پس از سقط جنین بیش از حد طبیعی خونریزی می‌کنند. بنابراین، درد و گرفتگی رحم پس از هر نوع سقط طبیعی است. راه اصلی که رحم شما خونریزی را کنترل می‌کند، انقباض و فشردن رگ‌های خونی است. اگر رحم شما بیش از حد شل شود (آتونی رحم) که با دارو قابل درمان است، یا اگر مقداری بافت مرتبط با بارداری در رحم باقی بماند (سقط ناقص) خونریزی شدید ممکن است رخ دهد. به این دلیل، سقط قانونی جنین، باید تحت نظر بهترین دکتر متخصص لگن در تهران انجام پذیرد تا بهترین راهکارهای درمانی برای درد لگن و سایر عوامل بعد از سقط تجویز شود. بی‌شک انتخاب بهترین دکتر متخصص در کاهش عوارض بعد از سقط مانند درد کمر و لگن تاثیر زیادی خواهد داشت.

 

 

درد لگن در بارداری و جنسیت جنین

ترشح هورمونی به نام ریلکسن در دوران بارداری به نرم شدن مفاصل و شل‌شدن رباط‌ها کمک می‌کند. از وظایف مهم هورمون ریلکسن می‌توان به سهولت زایمان اشاره کرد. خیلی از افراد معتقدند، درد لگن در بارداری با جنسیت جنین ارتباط مستقیم دارد، اما هیچ یافته علمی برای صحت این قضیه وجود ندارد. به‌طور کلی، درد لگن در اثر ترشح هورمون ریلکسین ایجاد می‌شود و هر چه مادر عضلات ضعیف‌تری داشته باشد، درد بیشتر خواهد شد.

باید توجه داشت که مراقبت از جنین به معنای بیشتر نشستن در دوران بارداری و عدم تحرک نیست، برعکس انجام ورزش‌های مناسب بارداری، اصلاح طرز ایستادن، نشستن و رعایت رژیم غذایی سالم در کاهش درد لگن موثر خواهد بود. بنابراین درد لگن در بارداری و جنسیت جنین دو موضوع کاملا جدا هستند.

علت درد لگن هنگام سقط جنین و دوران بارداری

در دوران بارداری، بدن برای شل شدن بافت‌‌های همبند هورمون‌هایی ترشح خواهد کرد. در نتیجه، مفاصل و رباط‌‌های موجود در بین استخوان‌‌های لگن نیز شروع به شل‌شدن خواهند کرد. افزایش انعطاف‌ پذیری استخوان‌ها در این زمان، سبب جابجایی نوزاد در زمان زایمان در بدن مادر می‌شود. بخشی از درد و ناراحتی مادر ناشی از درد پایین کمر، تغییرات در وضعیت قرارگیری بدن و سنگین‌‌تر شدن رحم است.

افزایش فشار روی عصب سیاتیک نیز از دیگر علل درد لگن بعد از سقط جنین یا دوران بارداری است. با بزرگ شدن رحم فشار بر این عصب‌‌ها بیشتر شده و مادر دچار درد، بی‌ حسی یا یک احساس سوزش در لگن و ران‌ ها می‌شود. با نزدیک شدن به زمان زایمان، نوزاد وضعیت قرارگیری خود در رحم را تغییر داده که این عمل با احساس ناراحتی مادر همراه خواهد بود.

گرفتگی و درد لگن زمان سقط جنین که مادر تنها در زمان سقط احساس می کند، به دلیل انقباض های رحمی است. رحم مانند زمان قاعدگی در زمان سقط منقبض شده تا محتویات داخل آن را دفع کند. درد لگن با سقط جنین همچون گرفتگی ماهیچه است که معمولا در دو طرف پایین شکم یا ناحیه لگن اتفاق می‌افتد. این نوع گرفتگی‌ها می‌تواند پایدار یا موقتی باشند. بنابراین، برای تسکین درد لگن در زمان سقط جنین می‌توان از داروهای بدون نسخه مانند موترین یا تایلنون استفاده کرد.

دلایل درد لگن در سقط جنین و بارداری می‌تواند متفاوت باشد. معمولا دلایل شایع آن شامل‌ موارد زیر می‌شود:

• نحوه خوابیدن

خوابیدن به پهلو می‌تواند به مفاصل فشار وارد کرده و در نتیجه سبب ایجاد درد لگن شود. پس از گذر از ماه‌های اول بارداری مادران نمی‌توانند به پشت یا جلو بخوابند، بنابراین، خوابیدن به پهلو را ترجیح می‌دهند. توصیه می‌شود در صورتی‌که وضعیت خوابیدن به پهلو، باعث آزار لگن شما می‌شود، بین زانوها بالش قرار داده تا پاها در راستای بهتری قرار گیرند.

• هورمون ریلاکسین

هورمون ریلاکسین در دوران بارداری می‌تواند عامل ایجاد درد مفصل لگن باشد. این هورمون‌ها بافت‌های همبند را شل کرده و در نتیجه مفاصل و رباط ها بین استخوان های لگن شل می‌شود که می تواند با درد همراه باشد.

• سیاتیک

فشاری که رحم به عصب سیاتیک وارد می نماید، سبب ایجاد درد در سه ماهه سوم می‌شود. این درد سیاتیک نام دارد و معمولا با احساس گزگز در لگن، باسن و ران همراه خواهد بود.

• وضعیت نامناسب بدن

ممکن است بارداری به دلیل رشد شکم و شل شدن مفاصل همبند بدن را تغییر شکل داده و در صورت عدم اصلاح شرایط نامناسب درد ادامه‌دار باشد.

• پوکی استخوان مفصل ران

پوکی استخوان مفصل ران معمولا در ماه‌های آخر بارداری ایجاد می‌شود. این پوکی ممکن است با ایجاد درد لگن و سقط جنین همراه باشد. در بیشتر موارد این عارضه با شروع تدریجی یا ناگهانی درد لگن مشخص خواهد شد.

• استئونکروز سر استخوان ران

استئونکروز به دلیل اختلال در جریان خون در استخوان ران ایجاد می‌شود. وجود این که علت دقیق آن شناخته شده نیست، اما علل مختلفی از جمله سن بالای مادر، سطح کورتیزول، سطح بالای پروژسترون و استروژن و آسیب رحم در حال رشد می‌تواند در بروز این عارضه تاثیرگذار باشد. ممکن است استئونکروز سبب درد شدید لگن شود که معمولا در سه ماهه آخر یا پس از زایمان رخ می‌دهد.

• پارگی لابراتال استابولوم (لگن)

پارگی لابراتال استابولوم یا لگن به آسیب بافتی و غضروفی لگن گفته می‌شود. این عارضه ممکن است با درد مفصل همراه باشد و معمولا هنگام حرکت، فرد احساس می‌کند که پا و مفاصل صدا می‌دهند.

• سندرم Cauda equina

سندرم Cauda equina در اثر فشرده‌سازی و آسیب دسته‌های عصبی cauda equina رخ می‌دهد. این سندروم در برخی زنان می‌تواند سبب کمردرد، درد پا و مفصل لگن شود و گاها می‌تواند باعث بی‌اختیاری روده، ادرار و فلجی شود. فشار ناشی از بارداری در افراد کمی رخ می‌دهد. با وجود این که معمولا درد لگن در دوران بارداری طبیعی بوده و در نهایت رفع خواهد شد اما بهتر است برای بررسی علت دقیق آن با پزشک مشورت شود.

 

 

درمان درد لگن در بارداری

تنظیم مهره‌‌ای در مفصل ساکروایلیاک یا باسن می‌تواند سبب تسکین و درمان درد لگن در بارداری شود. در زمان بارداری با روش توان‌‌بخشی و طب فیزیکی شرایط مادر اصلاح و تعادل لگن بهبود می‌یابد. بنابراین، فشار وارد بر مهره‌‌ها و مفاصل کاهش خواهد یافت.

معمولا انجام تنظیم کایروپراکتیک در طول بارداری و پس از آن به دلیل ترشح هورمون‌های شل کننده آسان‌تر بوده و سبب می‌شوند که در زمان زایمان لگن از هم باز شود.

متخصص توان‌ بخشی با یک برنامه ماساژ در دوران بارداری باعث تسکین درد مادر در زمان بارداری می‌شود. این ماساژ علاوه بر شل کردن تمامی عضلات مادر، سبب درمان درد لگن در بارداری می‌شود.

متخصص طب فیزیکی و توان ‌بخشی از متدهای فیزیوتراپی برای تسکین درد لگن و دیسک کمر در بارداری استفاده می‌نماید. این متدها به منظور تسکین یا درمان درد لگن در بارداری ، بهبود عملکرد عضلات و بهبود پایداری و وضعیت مفصل لگن توصیه می‌شوند. این متدها شامل:

• انجام درمان دستی، که سبب حرکت طبیعی لگن، باسن و ستون فقرات مادر می‌شود.
• انجام تمرینات ورزشی به منظور تقویت عضلات کف لگن، شکم، پشت و باسن.
• سایر روش‌های تسکین درد لگن در بارداری، مانند TENS (برق درمانی) و اولتراسوند
• توصیه‌ می شود مادران باردار تا حد امکان فعال بوده و از فعالیت‌‌هایی که سبب تشدید درد می‌شوند پرهیز نمایند و حتی الامکان از کفش‌‌های بدون پاشنه استفاده نمایند. به هنگام خواب در یک وضعیت راحت قرار داشته باشند.

خطر درد لگن و سقط جنین

برخی از مادران باردار در این دوران دچار عوارض جدی شده که همراه آن درد را تجربه می‌نمایند. در صورت داشتن درد لگن در بارداری با علائم خاصی مانند: تب و خون ریزی باید با پزشک مشورت کرد. در ادامه به دلایل درد لگن در بارداری، در مواقع خطرساز اشاره می‌کنیم:

• درد لگن زمان سقط جنین

چنانچه مادران باردار در سه ماهه اول دچار درد شکم شوند، خطر سقط جنین آن‌ها را تهدید می‌کند. تحقیقات نشان داده است که 15 تا 20 درصد از بارداری‌ها به سقط جنین منجر می‌شوند. از علائم این عارضه خون‌ریزی مشابه دردهای قاعدگی است.

• زایمان زودرس

در صورت داشتن درد مداوم و احساس فشار در لگن که از علائم زایمان هستند، چنانچه چند ساعت یا بیشتر انقباضات دارید که با دفع ادرار و دراز کشیدن همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید. بروز این علائم قبل از 37 هفتگی، می‌تواند از علائم زایمان زودرس باشد.

• بارداری خارج از رحم

در صورت ایجاد بارداری خارج از رحم، با گشاد شدن لوله فالوپ، فرد درد و خون ریزی شدیدی بین هفته‌ ششم و دهم بارداری تجربه خواهد کرد. در صورت داشتن سابقه این عارضه یا جراحی لگن، شکم یا لوله فالوپ، اندومتریوز و بستن لوله‌‌ها، ممکن است در معرض بارداری خارج از رحم قرار بگیرید.

• جدا شدن جفت

جفت برای تامین مواد موردنیاز کودک روی دیوار رحم قرار گرفته و تا زمان تولد کودک از محل خود جدا نخواهد شد. در برخی موارد امکان جدا شدن جفت از دیواره رحم وجود داشته که این حالت خطرناک در سه ماهه سوم بارداری شایع خواهد بود. درد ناشی از جدا شدن جفت در قسمت پایین شکم بیشتر احساس می‌شود.

در اثر جدا شدن جفت، رحم سفت شده و با خون‌ریزی همراه خواهد بود. گاهی اوقات با جدا شدن جفت زایمان رخ خواهد داد که در این صورت نوزاد با روش سزارین اورژانسی متولد خواهد شد. چنانچه جفت کمی جدا شده باشد، پزشک در برخی موارد اجازه به ادامه بارداری خواهد داد تا مادر زایمان طبیعی را تجربه نماید. در صورت داشتن سابقه جدا شدن جفت، پره اکلامپسی، فشار خون بالا و ترومای شدید شکمی، احتمال ابتلا به جدا شدن جفت و درد لگن در بارداری شدید خواهد بود.

• فیبروم رحم

فیبروم‌ رحمی شامل یک توده غیرسرطانی است که در بین افراد زیادی شایع است. بارداری فیبروم‌‌ها را تحریک کرده تا بزرگتر شوند. چنانچه فیبروم به سرعت رشد نماید، با درد همراه خواهد بود. در بیشتر موارد این مشکل در بارداری مشاهده خواهد شد.

• پارگی رحم

پارگی رحم یک عارضه تقریبا نادراست؛ اما با این حال امکان وقوع آن وجود خواهد داشت. در صورت وقوع این عارضه، درد شدید ناگهانی در جای اسکار قبلی احساس شده و برای مادر و کودک کشنده خواهد بود. پارگی‌‌های خارج از زمان زایمان در اثر ایجاد ضربه به شکم ایجاد می‌‌شوند. چنانچه فردی در معرض خطر این مشکل جدی قرار داشته باشد، باید علائم او بررسی شود.

• پره اکلامپسی

پره اکلامپسی و سایر  مشکلات مرتبط با فشار خون، درصد کمی از خانم‌ های باردار را درگیر خواهد کرد. این مشکل معمولا پس از ماه چهارم بارداری رخ می‌دهد، به همین منظور با هر بار مراجعه به پزشک، فشار خون بررسی خواهد شد. باید توجه داشت که فشار خون بالا روند رشد جنین را کند خواهد کرد.

عارضه پره اکلامپسی در بارداری خطر جدا شدن جفت را نیز افزایش خواهد داد، طوری‌که جفت پیش از زایمان از دیواره رحم جدا خواهد شد. در صورت شدید بودن این بیماری، فرد علائمی از جمله درد در قسمت بالای راست شکم، حالت تهوع، سردرد، اختلالات بینایی و تورم را تجربه خواهد کرد. در صورت مشکوک بودن به پره اکلامپسی باید به پزشک مراجعه شود.

 

 

سخن پایانی

درصد متوسطی از زنان باردار درد لگن در سقط جنین را تجربه خواهند کرد. این درد معمولا در ماه های اول بارداری شروع شده و تا چند ماه پس از زایمان یا حتی بیشتر ادامه پیدا می‌کند. انجام درمان‌‌هایی مانند فیزیوتراپی و اصلاح حرکات بدن می‌‌تواند در رفع این عارضه موثر باشد. معمولا زنان 3 ماه پس از زایمان احساس آرامش کامل خواهند کرد. این عارضه در برخی از زنان تا پس از زایمان باقی مانده و ممکن است نیاز به استفاده از مسکن‌ها و وسایل حمایتی مانند کمربند باشد.

امکان ابتلا شدن به درد لگن بعد از سقط جنین یا دوران بارداری برای همه زنان وجود دارد. روش‌های درمانی که در بالا به آن ها اشاره شد بهترین روش‌های تسکین این درد هستند. توجه شود در صورت بروز هر یک از علائم درد لگن به پزشک متخصص زنان در کلینیک‌های تخصصی مراجعه شود و موضوع با پزشک درمیان گذاشته شود تا روش‌های درمانی مختلف با توجه به نوع و شدت عارضه تعیین شود.