درد استخوان ساق پا

معمولاً بروز درد استخوان ساق پا در افراد با ابتلای آنها به بیماری شین اسپلینت مرتبط است. با این حال، عوامل دیگری نیز می تواند عامل درد ساق باشد که می‌تواند شامل آسیب جزئی، شکستگی، کبودی استخوان یا مشکل در رشد استخوان در پی تومور و یا حتی ترومبوز ورید عمقی باشد. برای هرگونه دردی که در ساق تجربه می‌کنید باید در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا در صورت جدی‌بودن مشکل فوراً تحت درمان پزشکی قرار گیرید.

 

 

اصلی‌ترین علل درد استخوان ساق پا چیست؟

در ادامه قصد داریم به اصلی‌ترین علل درد در استخوان ساق چه از داخل و چه قسمت بیرون ساق اشاره کنیم و برایتان شرح دهیم لازم است برای درد ساق پا به چه دکتری مراجعه کنیم:

صدماتی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم موجب درد در قسمت داخلی ساق می شوند:

• شین اسپلینت

شین اسپلینت به معضل شایعی اشاره دارد که درد به شکل تدریجی در قسمت جلو و داخلی ساق پدیدار می‌شود. آسیب‌های متنوعی می‌تواند عامل درد از نوع شین اسپلینت شود:

• سندرم استرس تیبیای داخلی

سندرم استرس تیبیای داخلی یکی از رایج‌ترین دلایل بروز درد استخوان ساق پا در بخش داخلی است. در این بیمار با کشیده شدن عضلات به سمت لایه خارجی استخوان که تحت عنوان پریوستوم شناخته می‌شود، موجب درد و التهاب داخل ساق پا می‌گردد. علائم ابتلا به سندرم استرس تیبیای داخل شامل موارد ذیل است:

• درد تدریجی در قسمت داخلی و تحتانی ساق (استخوان ساق)
• حساسیت به لمس و تورم یا قرمزی همزمان احتمالی در ناحیه فوق
• پدیداری توده ها و برجستگی هایی در امتداد سطح استخوان ساق (رشد استخوان جدید)
• شکستگی استرسی تیبیا

شکستگی استرسی تیبیا به شکستگی مویی استخوان اطلاق می شود که در پی عملکرد زیاد این استخوان ایجاد می شود. علائم این بیماری نیز بسیار مشابه سندرم استرسی تیبیا داخلی است:

• درد تدریجی در قسمت داخلی ساق (استخوان ساق)
• تجربه داشتن حساسیت به لمس و تورم

لازم به ذکر است که احتمالاً در تصویربرداری با اشعه ایکس تا زمانی که استخوان دچار شکستگی استرسی روند بهبودی را آغاز نکرده باشد احتمالاً قابل تشخیص نیست.

• کوفتگی پریوستال (کبودی استخوان)

کوفتگی پریوستال یا همان کبودی استخوان به معنای کبودی پریوستوم یا غلاف نازک و سخت احاطه کننده سطح خارجی استخوان است.

حال وقت آن است تا به صدماتی بپردازیم که عامل درد استخوان ساق پا در قسمت بیرونی هستند:

• سندرم کمپارتمان قدامی

سندرم کمپارتمان در پی تورم عضله در غلاف اطراف خود بروز کرده و می‌تواند عامل فشار و درد بیشتر ناحیه شود.

علائم حاد

• ایجاد سندرم کمپارتمان حاد در پی تروما مستقیم یا ضربه به ساق
• خونریزی عضله در غلاف اطراف خود و تجربه افزایش فشار و درد تشدید شونده
• در صورت بدتر شدن تدریجی درد و احتمال ابتلا به سندرم کمپارتمان حاد، مراجعه فوری به پزشک برای پیشگیری از آسیب طولانی مدت

علائم مزمن

• شروع تدریجی یا درد مزمن ساق پا در قسمت بیرونی ساق در پی کشیده شدن عضلات بزرگ قدامی تیبیالیس در اثر تمرین و استفاده بیش از حد
• احتمال دشواری در بلند کردن پا یا دورسی فلکشن (متمایل ساختن انگشتان پا به جلوی ساق)
• پر شدن عضله از خون و انبساط حین ورزش و در نتیجه تجربه درد
• کاهش درد با استراحت و شروع مجدد آن با از سرگیری تمرینات عادی
• شکستگی ساق
• شکستگی تیبیا این مسئله در پی شکسته شدن استخوان درشت نی در ساق پا که از نازک نی ضخیم‌تر است، بروز می‌کند.
• شکستگی نازک نی این مسئله در پی شکسته شدن استخوان نازک نی در قسمت بیرونی ساق که نازک‌ترین استخوان ساق است، بروز می‌کند.

در ادامه قصد داریم به علل کمتر شایع درد استخوان ساق پا اشاره کنیم:

• ترومبوز ورید عمقی (DVT)

در طی این بیمار پیدایش یک لخته خون که معمولاً در عروق عمقی ساق دیده می شود می‌تواند عامل درد باشد. ابتلا به ترومبوز ورید عمقی پس از انجام جراحی یا تجربه سفرها و پروازهای طولانی به مراتب شایع تر است. اصلی‌ترین علائم DVT بروز درد و حساسیت مداوم در بخشی از عضله است.

تشخیص درست ابتلا به DVT ضروری است چرا که در صورت حرکت لخته خون امکان راه یافتن آن به قلب و ایجاد آسیب جدی یا مرگ حتمی خواهد بود.

• گیر افتادگی شریان پوپلیتئال

این بیماری در کل خود را در قالب بروز درد در ساق پا نشان می‌دهد. با این حال، احتمالاً بیمار تجربه درد در بخش بیرونی ساق پا یا قسمت قدامی و یا عضله بزرگ در بخش بیرونی ساق را داشته باشد.

• دردهای ارجاعی (عامل درد در محل دیگری است)

این نوع از درد استخوان ساق پا به دلیل وجود یک مشکل یا آسیب در ناحیه دیگر بدن بروز می‌کند. به عنوان مثال این نوع از درد ساق می‌تواند به دلیل وجود مشکل در ستون فقرات، اختلال در مفصل مچ پا، پدیداری کیست روی غضروف زانو، یا کیست بیکر می باشد. کیست بیکر تورم پشت زانو است و با وجود ایجاد برخی علائم آنچنان شایع نیست.

• بیماری ازگود اشلاتر

ازگود اشلاتر نوعی آسیب دردناک زانو است که بیشتر کودکان با رنج سنی 8 تا 15 ساله درگیر آن خواهند شد. در این بیماری فرد در قسمت بالای ساق پا خود دردی را حس می‌کند که به سمت پایین ساق انتشار می‌یابد.

• بورسیت پس آنسرین

این نوع بیماری در پی ملتهب شدن بورس یا کیسه مایع داخل زانو بروز خواهد کرد و درد به طور معمول بیشتر در بخش داخلی زانو احساس می شود اما می‌تواند عامل درد ساق باشد.

سایر علل کمتر شایع درد استخوان ساق پا که بیشتر در ورزشکاران دیده می‌شود شامل موارد ذیل است:

 

• اندارتریت فمورال
• بیماری آترواسکلروتیک
• سابلوکساسیون پروگزیمال تیبیوفیبولار
• گرفتگی

شرایط زیر به ندرت باعث بروز درد ساق پا خواهند شد، با این حال، یک پزشک متخصص در صورت ابتلای یک فرد به درد مداوم ساق و در صورت عدم پاسخ دهی بیمار به درمان‌های معمول باید از این بیماری‌ها آگاه باشد.

این بیماری‌ها شامل سیفلیس، کم خونی داسی شکل، پرکاری پاراتیروئید، سارکوئیدوز، راشیتیسم، بیماری استخوان پاژه و اریتم گرهی است.

ابتلا به تومورهای استخوان و بافت نرم با وجود نادر بودن می‌تواند عامل درد استخوان ساق پا شود، این بیماری احتمالاً در ورزشکاران 20 تا 30 ساله بیشتر رخ می دهد. استئوسارکومات در انتهای استخوان های بلند خصوصاً قسمت پایینی ساق ایجاد شده و عامل درد مفاصل خواهد بود.

از سوی دیگر عفونت هایی مانند استئومیلیت یا سلولیت نیز می‌تواند عامل بروز درد باشد.

ریسک فاکتورهای ابتلا به درد استخوان ساق پا چیست؟

در برخی مواقع، ممکن است درد استخوان ساق پا به دلیل عواملی که تحت کنترل فرد نیست از جمله سن یا ژنتیک رخ دهد. با این حال، برخی فاکتورها احتمالاً شانس ابتلای فرد به درد ساق پا را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

عواملی که ممکن است باعث شود فرد بیشتر از آسیب وارده به ساق دچار درد ساق شود شامل موارد ذیل است:

• نوشیدن مشروبات الکلی از 10 بطری بیشتر در هفته
• انجام ورزش‌های بدنی بیش از حد
• دویدن یک مسیر طولانی در هفته
• استعمال دخانیات یا سیگار
• دویدن یک مسیر
• افزایش ناگهانی فعالیت بدنی
• کم بودن سطح ویتامین Dدر بدن
• ورزش کردن
• داشتن کف پای صاف

علل جدی تا تهدیدکننده درد استخوان ساق پا کدامند؟

گاهی علت بروز درد در استخوان ساق به احتمال بسیار علائمی از ابتلای فرد به یک بیماری زمینه‌ای جدی یا مشکل حاد باشد که لازم است در اسرع وقت توسط متخصص مورد ارزیابی قرار گیرد. این مشکلات حاد که لازم است مورد ارزیابی تخصصی متخصص قرارگیرند شامل ابتلا به تومورهای بدخیم استخوان یا بافت نرم، عفونت‌های استخوانی و استئومیلیت خواهد بود.

روش‌های درمان اولیه درد استخوان ساق پا

در صورتی که فردی درد در استخوان ساق را تجربه کند، ممکن است به عنوان درمان اولیه راهکاری ذیل را برای تسکین درد خود برگزیند.

درمان‌های اولیه برای بهبود درد ساق پا شامل استفاده از اصل P.R.I.C.E خواهد بود. این اصل ترکیبی از حافظت، استراحت یا توقف فعالیت، یخ گذاری یا کمپرس سرد، فشرده سازی یا استفاده از بانداژهای فشرده و بالا نگه داشتن ساق پا خواهد بود.

• محافظت

در این مرحله لازم است از هرگونه آسیب‌دیدگی بیشتر ساق جلوگیری نمایید. برای محافظت از ایجاد آسیب‌های بیشتر ضروری است فوراً انجام تمرینات یا بازی را متوقف نموده و از سرما درمانی و فشرده‌سازی استفاده کنید.

• استراحت

استراحت و توقف کلیه فعالیت‌ها برای بهبودی حیاتی است. سعی کنید سطح فعالیت روزانه خود را کم کرده و فعالیت‌های ورزشی تشدیدکننده درد را متوقف نماید.

به عنوان یک ورزشکار باید بدانید زمان لازم برای توقف تمرینات و فراهم آوردن شرایط برای بهبود ناحیه آسیب دیده چه زمانی است، اگر چنین اتفاقی بروز کند احتمال تبدیل آسیب های جزئی تکراری به آسیب شدیدتر وجود دارد. در این شرایط احتمال آن وجود دارد برای مدت طولانی تری مانع حضور ورزشکار در میادین ورزشی شود.

• کمپرس یخ

برای کاهش علائم درد استخوان ساق پا و التهابات می‌توان روی ناحیه دردناک ساق پا از یخ یا سرما درمانی استفاده کنید. برای اثربخشی بهتر درمان در 24 تا 48 ساعت اول ضروری به مدت 10 هر ساعت ناحیه مورد نظر را کمپرس کنید.

در صورت بهبودی علائم باید زمان استفاده از کمپرس را به روزی نهایتاً 3 یا 4 بار کاهش دهید. بهتر است برای جلوگیری از سرمازدگی ناحیه تحت درمان از قراردادن مستقیم یخ روی پوست اجتناب کنید. برای همین منظور می‌توانید تکه یخ‌ها را داخل یک حوله قرار داده و یا از کمپرس یخ آماده استفاده نمایید.

• فشرده سازی: استفاده از ساپورت یا باندهای فشاری روی ساق به کاهش تورم ناحیه فوق کمک می‌کند.
• ارتفاع – بالا نگه داشتن ساق پا در سطحی بالاتر از سطح قلب می‌تواند به کاهش تورم ناشی از اثرات گرانش کمک کند.

درمان درد استخوان جلوی پا

درمان درد استخوان جلوی پا به علت اصلی آن بستگی دارد. بر اساس تشخیصی که پزشک در خصوص علت درد شما خواهد داشت ممکن است درمان هایی از جمله موارد زیر را به شما پیشنهاد نماید:

• شین اسپلینت

شین اسپلینت ها اغلب با رویکردهای درمانی خانگی و رعایت اصول مراقبتی قابل بهبودی هستند، به طور معمول درمان این نوع از درد استخوان ساق پا از طریق اجتناب از انجام فعالیت بدنی ایجادکننده علائم انجام می‌شود.

• شکستگی استرسی استخوان

پزشک متخصص به طور معمول برای درمان شکستگی‌های استرسی استخوان تیبیا، انواع درمان‌های محافظه کارانه از جمله توقف کلیه فعالیت های ضربه ای را تجویز خواهد کرد.

به علاوه احتمال آن وجود دارد که برای بهبود وضعیت لازم باشد برای مدتی از بریس یا کفش‌های مخصوص پیاده روی استفاده کنید تا بتوانید فشار وارده به ناحیه شکسته را کم کنید. در غالب موارد، احتمال آن وجود دارد که چنین درمانی شکستگی ناشی از استرس را طی 8 هفته درمان بهبود ببخشد. در مواقع نادر، حتی ممکن است برای ترمیم و درمان این شکستگی‌ها لازم باشد، جراحی برای پیوند شکستگی‌ها انجام شود.

• نوروپاتی محیطی

در شرایطی که به دلیل ابتلای افراد به دیابت نوروپاتی محیطی رخ می‌دهد، بهترین راهکار درمانی کنترل علائم مرتبط با دیابت بواسطه تجویز دارو و کنترل قند خون خواهد بود.

اقداماتی چون توقف استعمال دخانیات و کم کردن میزان مصرف الکل قادر به کاستن از سطح علائم نوروپاتی محیطی است. گاهی نیز ممکن است پزشک برای درمان درد‌های عصبی برخی از داروها را تجویز نماید.

• بیماری های ستون فقرات

چنانچه علت درد ساق به دلیل علائم عصبی مرتبط با بیماری‌های ستون فقرات باشد، پزشک متخصص ممکن است راه های درمان درد استخوان جلوی پا را پیشنهاد دهد. این درمان‌ها احتمالاً شامل گزینه های غیرجراحی از جمله فیزیوتراپی، مسکن ها و تزریق استروئیدها یا سایر داروها باشد. بیماری‌های جدی تر ستون فقرات احتمالاً نیازمند جراحی باشد.

در صورتی که پزشک علت جدی تری را عامل درد استخوان ساق پا تشخیص دهد از جمله ابتلا به عفونت استخوان یا تومور، گزینه های درمانی خاصی را ارائه خواهد داد.

تیر کشیدن استخوان ساق پا

تیر کشیدن استخوان ساق پا نیز می‌تواند عاملی مشابه درد در استخوان ساق پا داشته باشد. گاهی ممکن است علت درد به شکستگی استخوان پا مرتبط باشد. شکستن استخوان‌های درشت نی و نازک نی در ساق اگر به موقع تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند عامل دردهای تیرکشنده باشد.

از سوی دیگر بیماری شریان محیطی (PAD) می‌تواند علت دیگر تیر کشیدن استخوان ساق پا باشد. این بیماری به دلیل گرفتگی شرایین یا تنگی عروق خونی بروز می‌کند. با وجود آنکه چنین بیماری می تواند نواحی مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد، با این حال بیشترین اثربخشی آن روی ساق پای فرد خواهد بود. پا درد شدید و درد تیرکشنده‌ای که حین بالا رفتن از پله ها یا راه رفتن تشدید می‌شود.

نوروپاتی نیز عامل دیگر تیر کشیدن استخوان ساق پا است، در این شرایط اعصاب محیطی یا سیستم مرکزی عصبی به دلایل گوناگون از جمله تحت فشارقرارگیری یا بالا رفتن دیابت آسیب دیده و بیمار در کنار آسیب عصبی تظاهراتی چون بی حسی، ضعف، گزگز یا مور مور شدن را تجربه خواهد کرد.

درد استخوان ساق پا هنگام دویدن به چه دلیل بروز می‌کند؟

چنانچه یک دونده مبتدی هستید، احتمالاً در مرحله‌ای از تمرینات دویدن خود دردناکی ساق خود را تجربه خواهید کرد. در حالی که درد استخوان ساق پا هنگام دویدن رایج بوده و به راحتی قابل درمان است، می‌توانید برای پیشگیری از بروز چنین مشکلی اقداماتی را انجام دهید.

شین اسپلینت معضلی است که در پی التهاب ماهیچه‌ها، تاندون‌ها یا بافت استخوانی اطراف ساق در اثر استفاده بیش از حد بروز می‌کند. در صورت کشیدگی شدید ماهیچه ها و تاندون ها روی استخوان یا پریوستوم (پوشش استخوان)، احتمال آن وجود دارد که پریوستوم تحریک و دردناک شود. پوشش استخوان به دلیل اتصال به بافت عصبی بسیار حساس خواهد بود.

ایجاد شین اسپلینت احتمالاً زمان بر است. ممکن است فرد حین دویدن فرد احساس درد مبهم یا تیرکشنده را تجربه کند. وقتی به ناحیه دردناک فشار وارد می‌کنید، شین اسپلینت ها ممکن است زودتر در حین دویدن ایجاد شوند یا برای مدت طولانی تری باقی بمانند. همچنین اگر ناحیه حساس ساق پای خود را لمس کنید، ممکن است درد استخوان ساق پا هنگام دویدن تشدید شوند.

دونده ها، رقصندگان و سربازان استخدام شده و تمامی اشخاصی که تمرینات قلبی فعالانه زیادی انجام می دهد، بیشتر مستعد ابتلا به شین اسپلینت هستند. دوندگان مبتدی به آن جهت تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند که تمرینات خود با ذوق و تعصب بیشتری انجام می‌دهد – به این معنی که خیلی زود می دوند.

 

 

سخن پایانی

در کل، زمانی که فردی به درد ساق مبتلا است که عاملی غیر از شین اسپلینت دارد، نیازی به مراجعه به پزشک نیست و در بیشتر موارد، آسیب‌های فوق با حداقل درمان و استراحت موقت بهبود می یابد.

با این حال، اگر فردی دچار شکستگی استخوان شده و درد استخوان ساق پا وی به دلیل شکستگی است باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشد.

به ندرت، درد ساق می تواند نشان دهنده نوع نادری از ابتلای فرد به سرطان است. فردی که علائم نگران کننده ای را تجربه می کند باید با پزشک خود مشورت کند.