علت سرشدن دست چیست؟

سرشدن دست علل گوناگونی دارد و می‌تواند در تمام سنین رخ دهد؛ اما می‌توان با درمان به‌موقع، بدون خطر همة آنها را درمان کرد؛ اگر علت سرشدن دست نتیجه فشرده شدن عصب و این فشار مزمن باشد، عصب برای همیشه از بین می‌رود و دستان‌تان کارایی قبل خود را بازنمی‌یابند. این عارضه در اکثر موارد به تنهایی یک بیماری نیست؛ بلکه خود می‌تواند نشانه یا علائم هشدار سکته قلبی یا مغزی باشد. در این مقاله به بررسی علل و تأثیرات سرشدن دست و ارتباط آن با وضعیت بدنی و عوامل محیطی می‌پردازیم. با همراهی در این مسیر، می‌توانیم علل و راه‌های مدیریت و درمان مناسب سرشدن دست را بشناسیم و تأثیرات این پدیده را بر زندگی روزمره بهبود بخشیم؛ اما سؤالی که مطرح است اینکه برای بی حسی انگشت دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟

 

 

علت سرشدن دست چیست؟

سرشدن دست یعنی احساس گزگز یا بی‌حسی در دست. سر شدن دست دلایل گوناگونی دارد. این عوامل در چند گروه قرار می‌گیرند؛

• عواملی که به عصب‌ها فشار وارد می‌کنند.
• نوروپاتی‌های محیطی
• میلوپاتی‌های گردنی
• حوادث قلبی
• بیماری‌های مزمن شریانی
• گزش حشرات و مشکلات پوستی

 

آشنایی با عواملی که به عصب‌ها فشار وارد می‌کنند

عواملی که به عصب‌ها فشار وارد می‌کنند خود به دو گروه مشکلات مربوط به ستون فقرات گردن و دیگری مشکلاتی در خارج از ستون فقرات تقسیم می‌شوند؛

• مشکلات مربوط به ستون فقرات گردن

دیسکوپاتی‌های گردن، آرتروز ستون فقرات گردن، تنگی کانال نخاع در ناحیه گردن، بیماری­های خود ایمنی مانند رماتیسم یا آرتریت روماتوئید، بیماری‌های عفونی، تومورهای اجزا مختلف ستون فقرات گردن و تومورهای عصبی نخاع و رشته‌های عصبی در گردن

• دیسکوپاتی‌های گردن

 می‌تواند علت سرشدن دست باشد. در دیسکوپاتی، بافت فوقانی دیسک بین مهره‌های گردن تخریب می‌شود یا ترک می‌خورد که می‌تواند باعث فشار واحدهای عصبی در ناحیه گردن شود و با توجه به شدت و محل تخریب دیسک و فشار بر عصب‌ها می‌تواند تأثیراتی بر عملکرد دست داشته باشد. این تأثیرات عبارت‌اند از: احساس کرختی در دست، ضعف عضلانی دست و کاهش حرکت گردن (حرکت دست را نیز محدود می‌کند).

• آرتروز ستون فقرات گردن

 می‌تواند علت سرشدن دست باشد. یک بیماری التهابی و باعث تخریب مفاصل و بافت‌ها می‌شود. با توجه به شدت و محل تخریب روی سر شدن دست تأثیر می‌گذارد: کاهش قدرت و ضعف،

درد و سفتی مفاصل، کمرنگ شدن عصب‌ها (انتقال پیام به دست را با مشکل مواجه می‌کند و باعث سر شدن دست می‌شود) و کاهش حرکت گردن (این وضعیت حرکات دست را نیز محدود می‌کند).

• تنگی کانال نخاع در ناحیه گردن

می‌تواند علت سر شدن دست باشد. این تنگی معمولاً به علت فشار بر نخاع است که ترکیبی از عواملی مانند: آسیب دیسک‌ها، انسداد جریان خون، تورم بافت‌های ناحیه یا شکل‌گیری استخوان‌های اضافی ایجاد می‌شود. تأثیرات تنگی کانال نخاع در ناحیه گردن روی سر شدن دست به این صورت است: تضعیف عصب‌ها (کاهش توانایی احساسات می‌شود)، کاهش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به نخاع، کاهش تحرک عمودی نخاع و حرکت‌های گردنی، کاهش حجم مجرای نخاعی (می‌تواند به کاهش جریان اطلاعات حسی و حرکتی از دست به مغز و از مغز به دست منجر شود).

• بیماری­های خود ایمنی

می‌تواند دلیل کرخت شدن دست باشد. بیماری‌های خودایمنی گروهی از بیماری‌هایی هستند که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های خود حمله می‌کند. این بیماری‌ها می‌توانند تأثیرات مختلفی بر سر شدن دست و کارکرد دست داشته باشند. بیماری‌های خودایمنی شامل: آرتریت روماتوئید (مربوط به التهاب مفاصل است) و MS (باعث تخریب سلول‌های مغز و نخاع می‌شود) که یکی از علائم این بیماری‌ها سر شدن یا بی‌حسی دست است.

• بیماری‌های عفونی

 می‌تواند علت سر شدن دست باشد. تأثیر بیماری‌های عفونی ممکن است به علت تأثیر مستقیم عفونت بر بافت‌ها، مفاصل، عصب‌ها و عضلات یا به علت پاسخ بدن به عفونت باشند. انواع بیماری‌های عفونی مانند: عفونت‌های باکتریایی، عفونت‌های قارچی و عفونت‌های ویروسی می‌توانند باعث سرشدن دست شوند.

• تومورها

می‌تواند علت کرخت شدن دست باشند. تومورهایی که در مغز یا نخاع تشکیل می‌شوند و باعث افزایش فشار در این مناطق می‌شوند، ممکن است باعث تغییراتی در عملکرد اعصاب شوند. این تغییرات می‌توانند به کاهش حساسیت، ضعف عضلات و محدودیت حرکت‌های دست و سر شدن دست منجر شوند.

• مشکلاتی که از خارج ستون فقرات فشار وارد می‌کنند

اسپاسم عضلات در طول مسیر حرکت عصب، التهاب تاندون‌ها، شکستگی و دررفتگی‌های استخوان و مفاصل شانه و کتف و بازو و آرنج و ساعد و مچ دست و سندرم تونل کارپال که در مچ دست اتفاق می‌افتند از این دست هستند.

• اسپاسم عضلات در طول مسیر حرکت عصب

می‌تواند علت سر شدن دست باشد. اسپاسم عضلات به معنای انقباض غیر ارادی یک یا چند عضله است و ممکن است در طول مسیر حرکت عصب‌ها تأثیراتی بر سر شدن دست داشته باشد. این تأثیرات شامل: تغییر در جریان عصبی و کاهش حرکت عصب است.

در کل تأثیرات اسپاسم عضلات بر سر شدن دست ممکن است به نوع اسپاسم، موقعیت اسپاسم، مسیر حرکت عصب‌ها و وضعیت سلامت عمومی شخص بستگی داشته باشد.

• التهاب تاندون‌ها

تاندون‌ها برای انتقال نیرو از عضلات به استخوان‌ها و ایجاد حرکت در مفاصل اهمیت دارند، اگرچه التهاب آنها می‌تواند توانایی کارکرد دست را محدود کند و باعث سر شدن دست شود. این التهاب باعث این عوامل می‌شود: تورم و درد، کاهش حرکت دست، تغییر در عملکرد عضلات، تأثیر روی بافت‌های اطراف، تأثیر بر استقامت و قدرت دست‌ها و کاهش تحریک‌های عصبی که هر کدام از این تغییرات به نوعی تأثیراتی بر سر شدن دست می‌گذارند.

• شکستگی‌ها

می‌تواند علت کرختی دستباشد. انواع شکستگی‌ها ممکن است تغییرات مختلفی در عملکرد دست و سر شدن دست داشته باشند بسته به نوع شکستگی، محل آسیب، وجود ترک خوردگی‌ها و تأثیر آن بر بافت‌ها و عصب‌ها دارد.

انواع شکستگی‌ها

• شکستگی‌های مچ و مفصل کف دست

شکستگی‌هایی در مناطق مچ و مفصل کف دست اتفاق می‌افتند ممکن است باعث محدودیت حرکت و سر شدن دست شوند. این تغییرات ممکن است به علت درد، تورم و محدودیت حرکت در منطقه مورد آسیب باشد.

• شکستگی‌های استخوان‌های پشت دست

شکستگی‌های استخوان‌های پشت دست ممکن است به کاهش توانایی حرکت و سر شدن دست و انگشتان منجر شوند. این نوع شکستگی‌ها معمولاً به تغییر در محدوده حرکتی دست همراه با درد و تورم منجر می‌شوند.

• شکستگی‌های استخوان‌های ساعد

شکستگی‌ها در استخوان‌های ساعد می‌توانند به کاهش توانایی انجام حرکات و سر شدن دست و کارکرد دست منجر شوند. این تغییرات ممکن است به دلیل محدودیت حرکت و نیروی کمتر عضلات باشند. هر نوع شکستگی به شدت به نوع و محل شکستگی، وضعیت عمومی فرد و درمانی که انجام می‌شود، بستگی دارد.

• سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال یک وضعیت پزشکی است که ناشی از فشرده شدن عصب میانی مچ دست در تونل کارپال است. این تونل یک مجموعه از استخوان‌ها و بافت‌های رباطی در مچ دست است که عصب میانی مچ دست (عصب مدیان) از طریق آن عبور می‌کند؛ وقتی این عصب تحت فشار قرار می‌گیرد، ممکن است تغییراتی در عملکرد دست و سر شدن دست منجر شود. این سندرم به دلایل زیر بر سر شدن دست تأثیر می‌گذارد: درد و تورم، ضعف عضلات، محدودیت حرکت و تغییر در قدرت و قابلیت چپ و راست کردن انگشتان

بهتر است به پزشک متخصص (پزشک عمومی یا متخصص ارتوپد) در این زمینه مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.

 

 

نوروپاتی‌های محیطی چه هستند؟

سر شدن دست بر اثر عوامل گوناگونی رخ می‌دهد که یکی از این عوامل نوروپاتی‌های محیطی هستند که در اینجا به اختصار به آن می‌پردازیم؛

هر عاملی که باعث آسیب‌دیدگی رشته‌های عصبی خارج از ستون فقرات شود، نوروپاتی‌های محیطی را به وجود می‌آورد. شایع‌ترین دلیل آن دیابت است. مسمومیت‌های مزمن با الکل و بعضی از داروها و فلزات مانند جیوه، کمبود تغذیه‌ای مانند کمبود ویتامین B۱۲ از این دسته از مشکلات هستند.

• دیابت

می‌تواند علت سر شدن دست باشد. دیابت یک بیماری مزمن است که می‌تواند به طور مستقیم یا غیر مستقیم تأثیراتی بر سر شدن دست و عملکرد دست داشته باشد. دیابت می‌تواند تغییراتی در عصب‌ها، عروق خونی و عضلات ایجاد کند که این تغییرات می‌توانند به کاهش توانایی حرکت دست و سر شدن دست منجر شوند. تأثیرات دیابت بر سر شدن دست به شرح زیر است:

• آسیب به عصب‌های محیطی

دیابت می‌تواند به عصب‌های محیطی که از دستگاه عصبی به دست می‌روند تا به انجام حرکات دستی کمک ‌کنند آسیب وارد کند.

• عروق خونی

دیابت می‌تواند به عروق خونی که به دست منتهی می‌شوند آسیب بزند و تغییراتی در جریان خون دست ایجاد کند. این تغییرات ممکن است به کاهش تأمین اکسیژن و مواد غذایی به عضلات دست منجر شوند که این مسئله ممکن است به کاهش توانایی دست و سر شدن دست منجر شود.

• کمبود انرژی

دیابت می‌تواند به کمبود انرژی در عضلات منجر شود. این کمبود انرژی ممکن است باعث کاهش قدرت عضلات و توانایی انجام حرکات دست و سرشدن دست شود.

• تأثیر بر بافت‌ها

دیابت می‌تواند تغییراتی در بافت‌های مختلف دست ایجاد کند. این تغییرات ممکن است باعث کاهش کارکرد بافت‌ها و انجام حرکات دست شوند.

• تأثیر بر استقامت و توانایی عضلات

دیابت می‌تواند به کاهش استقامت و توانایی عضلات دست منجر شود. این کاهش ممکن است به کاهش توانایی انجام حرکات دست و سر شدن دست منجر شود.

• مسمومیت‌ها

مسمومیت‌های الکلی یک وضعیت جدی و ناشی از مصرف بیش از حد الکل است و می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر سیستم عصبی، عروق، عضلات و تعادل بدن داشته باشد. تأثیرات این نوع مسمومیت‌ها بستگی به میزان مصرف الکل، نوع الکل مصرفی و وضعیت کلی شخص دارد. در زیر، تأثیر مسمومیت‌های الکلی بر سر شدن دست توضیح داده شده است:

• تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی

مسمومیت‌های الکلی می‌توانند به تخریب نورون‌ها و سیستم عصبی مرکزی منجر شوند. این موضوع ممکن است به کاهش توانایی کنترل دقیق حرکات دست منجر شود.

• تأثیر بر عضلات

مصرف بیش از حد الکل می‌تواند به ضعف عضلات و افت کیفیت حرکات دست منجر شود.

• تأثیر بر عروق

مسمومیت‌های الکلی می‌توانند به تغییر در جریان خون و عروق منجر شوند. این تغییرات ممکن است به کاهش تأمین اکسیژن و مواد غذایی به بافت‌ها و عضلات دست منجر شود.

مسمومیت‌های الکلی بسیار جدی هستند و ممکن است تأثیرات جبران‌ناپذیری بر سلامت و عملکرد دست داشته باشند. در صورتی که شما به مسمومیت الکلی مبتلا شده‌اید و علائمی از سر شدن دست را تجربه می‌کنید باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

• مسمومیت دارویی

مسمومیت با دارو‌هایی مانند آرام‌بخش و ضد افسردگی نیز ممکن است علت سر شدن دست باشند. پس به هیچ عنوان دوز این دارو‌ها را بدون تجویز پزشک تغییر ندهید و سرخود این دارو‌ها را مصرف نکنید.

• کمبود ویتامینB12

کمبود این ویتامین می‌تواند باعث اختلالات عصبی و ضعف عضلات باشد که ممکن است باعث سر شدن دست شود. تشخیص کمبود ویتامین B12توسط پزشک با انجام آزمایشات خونی انجام می‌شود.

 

میلوپاتی گردنی و علل بروز آن

آسیب‌دیدگی نخاع و رشته‌های عصبی داخل نخاع را میلوپاتی‌های گردنی می‌گویند. از علل آن می­توان به آرتریت روماتوئید، تصادفات، آسیب‌های ورزشی به گردن، ضربه‌ به گردن، عفونت‌ها، تومورها و تنگی کانال نخاع اشاره کرد.

• تصادفات

می‌تواند علت سر شدن دست باشد. تصادفات مختلف می‌توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم تأثیراتی بر سر شدن دست داشته باشند. تأثیرات این تصادفات بستگی به نوع و شدت آنها دارد.

• آسیب‌های ورزشی

با تمرینات اشتباه، ممکن است به عضلات گردن، شانه‌ها و دست‌ها فشار وارد شود و باعث سر شدن دست شوند؛ مانند برداشتن و تحمل وزنه‌های سنگین، وزنه‌برداری، تنیس و پینگ‌پنگ، بوکس و … این ورزش‌ها و ورزش‌هایی که نیازمند فشار به گردن، دست و شانه دارند باید زیرنظر مربی حرفه‌ای انجام شود تا از آسیب‌دیدگی جلوگیری شود و در صورت مصدومیت حتماً به پزشک مراجعه کنید.

• ضربه‌ به گردن

ضربه به گردن می‌تواند باعث بی‌حسی دست شود. این ضربه می‌تواند آسیب‌هایی ایجاد کند:

• تخلیه نرون‌ها

ضربه به گردن می‌تواند منجر به تخلیه نورون‌ها (سلول‌های عصبی) در مناطق مختلف سیستم عصبی مرکزی و محیطی شود. این تخلیه ناگهانی و شدید می‌تواند باعث تغییر در انتقال سیگنال‌های عصبی و تداخل در فعالیت عصبی شود که نتیجه آن می‌تواند سر شدن دست باشد؛ همچنین این ضربه می‌تواند باعث اختلال در جریان خون و تداخل در انتقال اطلاعات شود.

باید توجه داشت که تأثیرات بی‌حسی دست بعد از ضربه به گردن ممکن است موقت یا دائمی باشند و بستگی به شدت ضربه، محل تأثیر و وضعیت فرد دارد. در صورت تجربه بی‌حسی دست پس از ضربه به گردن، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی انجام شود و اقدامات درمانی مناسب انجام گیرد.

 

آیا حوادث قلبی بر سر شدن دست مؤثرند؟

حوادث قلبی می‌توانند تأثیرات مختلفی بر سر شدن دست داشته باشند. این تأثیرات معمولاً به دلیل تداخل با عملکرد سیستم عصبی و عروقی مرتبط با دست و بازوها ایجاد می‌شوند.

• عوارض انعقادی

برخی حوادث قلبی می‌توانند باعث ایجاد لخته‌های خونی (انعقاد خون) شوند که می‌تواند به کاهش جریان خون به دست و سایر اندام‌ها منجر شود و در نتیجه باعث بی‌حسی و سر شدن دست شود.

• تأثیر بر عروق دست

حوادث قلبی ممکن است با تأثیر بر عروق دست باعث تغییرات در نازکی دیواره عروق شوند. این تغییرات می‌توانند باعث اختلال در جریان خون و اکسیژن‌رسانی به دست شده و بی‌حسی و سر شدن دست را ایجاد کند.

باید توجه داشت که تأثیرات حوادث قلبی بر سر شدن دست بستگی به نوع حادثه قلبی، محل و شدت آن دارد.

 

گزش حشرات و مشکلات پوستی و سر شدن دست

نیش حشرات: نیش حشرات ممکن است باعث تحریک پوست و بافت‌های زیرین شود. این تحریک ممکن است باعث ترشح مواد شیمیایی در پوست و بافت‌های زیرین شود که می‌تواند به تحریک عصب‌ها و تغییر در جریان خون دست منجر شود. این تغییرات می‌تواند باعث سر شدن دست شوند.

پوست خشک: مشکلات پوستی مانند خشکی و ترک‌خوردگی می‌توانند باعث تحریک و تغییراتی در عصب‌ها ایجاد کنند. این تغییرات می‌توانند به بی‌حسی دست منجر شوند.

 

درمان سرشدن دست چگونه ممکن است؟

اگر علت سر شدن دست شدت کمی داشته باشد و درگیری‌های قلبی در آن دخیل نباشند و این عارضه بیشتر از یک هفته طول نکشد، می‌توان با داروهای ضد التهاب آن را درمان کرد. داروهایی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن.

کمپرس‌های حرارتی مناسب، اصلاح شیوه خوابیدن و نشستن، محدود کردن بعضی از فعالیت‌هایی که منجر به این عارضه می‌شوند (کارهای خاص که در آن دست‌ها از شانه تا نوک انگشتان در آن درگیر است) از موارد دیگری هستند که این دردها را می­توان فقط و فقط در عرض یک هفته تسکین داد.

اگر این عارضه طولانی مدت (از یک هفته بیشتر) باشد، حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؛ گرفتن شرح حال دقیق برای تشخیص مطمئن و دقیق این عارضه توسط پزشک مهم است. علل قلبی در افراد مشکوک حائز اهمیت است.

پزشک در ادامه تشخیص خود می‌تواند داروهای خاص و تزریق‌های تخصصی را تجویز کند؛ مانند کورتیکواستروئید (نام نوعی داروست) و اوزون‌تراپی (روش درمانی است که در آن اکسیژن و اوزون ترکیب می‌شوند و به بیمار از طریق تزریق به خون، تزریق مفصلی یا تزریق موضعی (در محل مورد نیاز) تزریق می‌شود).

در مواردی که بی‌حسی کامل در دست وجود دارد و فرد نمی‌تواند فعالیت معمول خود را انجام دهد، ممکن است جراحی برای این عارضه در نظر گرفته شود تا فشارها از روی عصب مورد نظر برداشته شوند.

نکته مهم اینکه در این عارضه خوددرمانی نتیجه نمی‌دهد و درمان حتماً باید تحت نظر پزشک متخصص و به صورت علمی و پزشکی انجام گیرد.

 

 

سخن پایانی

دست‌های ما ابزار ارزشمندی هستند که در همه ابعاد زندگی ما نقش به سزایی ایفا می‌کنند؛ اما گاهی اوقات، تغییرات غیر منتظره‌ای در آنها ظاهر می‌شود که می‌تواند به سر شدن و نگرانی منجر شود؛ اگرچه علت سرشدن دست می‌تواند متنوع باشد؛ اما با شناخت دقیق‌تر و درک عوامل مؤثر، می‌توانیم بهترین راهکارها برای مدیریت این وضعیت را پیدا کنیم؛ همچنین مشاوره و مراجعه به پزشک متخصص در صورت نیاز، می‌تواند در تشخیص دقیق‌تر و ارائه درمان مناسب به ما کمک کند. بدین ترتیب با بهره‌گیری از اطلاعات و مشاوره‌های لازم، می‌توانیم به بهبود وضعیت دست‌های خود دست یابیم و از تمامی امکانات و قابلیت‌هایی که این اعضای ارزشمند به ما ارائه می‌دهند به طور کامل بهره‌برداری کنیم. توصیه ما به شما این است که اگر دچار این عارضه شدید به کلینیک ما مراجعه کنید و از تخصص و تبحر آنها برای درمان این عارضه بهره ببرید.