بارداری تجربه شگفت انگیزی است که با تغییرات فراوانی در جسم و ذهن مادر باردار همراه است. یک مادر با تمام عشقی که در وجود خود دارد، این تغییرات را می‌پذیرد و 9 ماه برای دیدن نوزاد و در آغوش کشیدن او صبر می‌کند. یکی از چالش‌هایی که در این دوران برای برخی از مادران به وجود می‌آید، درد کف پا است. ممکن است بپرسید برای درمان درد کف پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟ بهترین پزشکی که می‌توانیم به شما توصیه کنیم، یک متخصص ارتوپد ماهر و باتجربه است. او با معاینه فیزیکی و انجام آزمایش‌های متعدد، به شما خواهد گفت که علت درد کف پا در بارداری چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟ ما در این مقاله اطلاعاتی را در این زمینه در اختیار شما عزیزان قرار می دهیم و خوشحال می‌شویم اگر با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
معرفی 7 علت درد کف پا در بارداری
هر چند دوران بارداری بسیار شیرین است و لحظات زیبایی با خود به همراه می‌آورد، اما چالش‌های فراوانی هم پیش روی شما وجود دارد. شما باید تمامی این چالش‌ها و مشکلات را به عشق در آغوش گرفتن نوزاد خود تحمل کنید. همچنین در صورتی که احساس می‌کنید تغییراتی که در جسم شما به وجود آمده‌اند غیر عادی هستند، حتماً در مورد آن با پزشک متخصص خود صحبت کنید. یکی از این مشکلات، درد کف پاست که برخی از مادران در این دوران با آن روبرو می‌شوند. خوشحال می‌شویم اگر در این بخش با ما همراه باشید تا شما را با 7 علت درد کف پا در بارداری آشنا کنیم:
-
افزایش وزن
اگر از ما بپرسید شایع‌ترین علتی که سبب درد کف پا در دوران بارداری می‌شود کدام است؟ قطعاً به افزایش وزن و چاقی اشاره خواهیم کرد. علاوه بر این، زمانی که جنین در رحم بزرگ می‌شود، فشار زیادی بر رگ‌های خونی پا وارد می‌گردد. بنابراین بافت کف پا نمی‌تواند به راحتی اکسیژن و مواد مغذی که درون خون وجود دارند را دریافت کند و فرد با درد زیادی در کف پای خود روبرو می‌شود.
-
صافی کف پا
گاهی اوقات شما دچار درد کف پا در دوران بارداری شده‌اید و علت آن، چیزی نیست جز صافی کف پا. طی این عارضه، قوسی که کف پا وجود دارد از بین رفته و در هنگام راه رفتن، کف پا به سمت داخل می‌چرخد. در این گونه مواقع، بافت صاف کف پا که فاشیا پلانتار نام دارد، فشار بسیار زیادی را تحمل می‌کند. در دوران بارداری، علاوه بر اضافه وزن، ترشح هورمون‌های استروژن و ریلاکسین، سبب نرم شدن بیش از اندازه فاشیا پلانتار می‌شوند. بنابراین در هنگام راه رفتن، فشار بسیار زیادی به کف پا وارد شده و مادر با صافی کف پا مواجه می‌شود.
-
ورم پا
بسیاری از مادران در دوران بارداری، با ورم پا که در اصطلاح “ادم” نامیده می‌شود، روبرو می‌شوند. در این گونه مواقع، مایعات اضافی بدن در قسمت پایین پاها جمع شده و مشکلات متعددی از جمله درد و ورم کف پا را به همراه می‌آورند. اصلی‌ترین دلیل ادم این است که حجم خون مادر برای آن که به تغذیه جنین کمک کند، بیش از پیش می‌شود. این عارضه در سه ماهه سوم بارداری، بیش از هر زمان دیگری رخ می‌دهد. هر چند بخش‌های مختلفی از بدن ممکن است با ادم مواجه شوند، اما این مشکل معمولاً در پاها بیشتر مشاهده می‌شود.
-
گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات مشکل بسیار شایع و متداولی است که تقریباً نیمی از زنان باردار، در سه ماهه دوم یا سوم بارداری خود آن را تجربه می‌کنند. این گرفتگی بیشتر در قسمت ساق پا رخ داده و عضلات کف پا را هم درگیر می کند. همچنان که جنین در رحم مادر رشد می‌کند، گرفتگی عضلات پا، بیشتر می‌شود. هنوز علت اصلی این موضوع مشخص نشده است؛ اما به نظر می‌آید که با توجه به افزایش وزن مادر و فشاری که رخم بر روی سیاهرگ‌هایی که خون را از قلب به پاها انتقال می‌دهند می‌آورد، عضلات دچار گرفتگی می‌شوند. حتی گاهی اوقات رحم بر روی اعصابی که از میانه بدن به پاها می‌رسند بیش از پیش فشار وارد نموده و سبب اسپاسم عضلانی می‌شود.
-
واریس
برخی از مادران باردار، در دوران بارداری خود با مشکلی به نام واریس مواجه می‌شوند. زمانی که رگ‌های خونی زیر پوست متورم شوند، چنین مشکلی رخ می‌دهد. این رگ‌ها معمولاً در قسمت پشت ساق پا، ران و اطراف باسن قرار دارند. زمانی که وزن مادر در دوران بارداری افزایش پیدا می‌کند، دریچه‌های درون رگ‌ها آسیب دیده یا بیش از پیش ضعیف می‌شوند. بنابراین رگ‌ها نمی‌توانند به خوبی خون را به سمت قلب هدایت کنند. در این گونه مواقع، گردش خون بیش از پیش کند شده و معمولاً در رگ‌های پا جمع می‌شود. در نتیجه قسمت‌های مختلف پا از جمله کف پا، با درد، خستگی و سنگینی مواجه می‌شوند.
-
افزایش جریان خون در رگ‌ها
برخی از مادران در دوران بارداری، علاوه بر درد کف پا، با سوزش شدیدی در این قسمت از جسم خود روبرو می‌شوند. این احساس داغی و سوزش کف پا، ممکن است به این دلیل رخ داده باشد که جریان خون در رگ‌ها افزایش پیدا کرده است. همچنین در این دوران، تغییرات هورمونی فراوانی رخ می‌دهند که در نهایت باعث ایجاد احساس سوزش در پاها و حتی دست‌ها می‌شود. در این گونه مواقع باید از ایجاد هر نوع فشار اضافه بر روی پاهای خود جلوگیری کنید. معمولاً پس از به دنیا آمدن نوزاد، این درد التیام پیدا می‌کند؛ پس اگر از نظر پزشک موضوع نگران کننده‌ای نیست، شما هم فکر خود را درگیر آن نکنید.
-
خار پاشنه
زمانی که در دوران بارداری وزن شما افزایش پیدا می‌کند و همزمان که جنین در رحم رشد می‌کند، فشار زیادی به پاشنه پا وارد می‌شود. این امر سبب به وجود آمدن مشکلی به نام خار پاشنه می‌شود. برخی از زنان باردار در این دوران، از کفش‌های نامناسب استفاده می‌کنند و این فشار را چندین برابر بر پاشنه خود وارد می‌کنند. برای درمان خار پاشنه در دوران بارداری، باید هنگام پیاده روی، خرید و… کفش‌های مناسب بپوشید و از راهکارهایی که پزشک متخصص به شما پیشنهاد می‌دهد، پیروی کنید.
آیا باید برای درمان درد کف پا به پزشک مراجعه کنم؟
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که ممکن است برای برخی از خانم‌های باردار به وجود آید این است که “آیا پس از تجربه درد کف پا، باید برای درمان آن به پزشک مراجعه کنم؟” در پاسخ به این سوال باید بگوییم بله؛ بهتر است برای آن که علت اصلی چنین دردی را متوجه شوید، آن را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید.
ممکن است پزشک تشخیص دهد که این درد کاملاً طبیعی است و نیازی نیست برای آن نگران شوید. گاهی هم با بررسی‌های دقیق و کامل، به این نتیجه می‌رسد که یک مشکل جدی برای پای شما به وجود آمده است. ممکن است افزایش وزن یا تغییرات هورمونی، بر روی بخش‌های مختلف کف پا تاثیر گذاشته و به آن آسیب زده باشد.
در این گونه مواقع پزشک ابتدای پای شما را معاینه کرده و سوالاتی در مورد شدت علائم و زمان رخ دادن آن‌ها از شما می‌پرسد. گاهی برای آن که به یک تشخیص دقیق و کامل برسد، شما را به یک پزشک متخصص دیگر ارجاع می‌دهد. پس از آن برنامه درمانی آغاز می‌شود؛ این درمان‌ها به شما کمک می‌کنند تا دوران بارداری خود را به سلامت سپری کرده و با عشق نوزاد خود را در آغوش بگیرید.
ممکن است پزشک از شما بخواهد سبک زندگی خود را تغییر دهید؛ بیشتر استراحت کنید و در طول روز، برخی از حرکات ورزشی ساده را برای تسکین درد کف پای خود انجام دهید. تمام این موارد به التیام درد شما کمک کرده و خیال شما را راحت می‌کنند که در دوران بارداری، قرار نیست اتفاق ناخوشایندی برای شما یا جنین شما به وجود آید.
پزشکان چگونه علت درد کف پا در بارداری را تشخیص می‌دهند؟
زمانی که شما برای پیدا کردن دلیل درد کف پا در بارداری، به پزشک متخصص خود مراجعه می‌کنید، با انجام بررسی‌ها و آزمایش‌های متعدد، سعی در پیدا کردن علت آن می‌کند. با ما در ادامه مطلب همراه باشید تا برخی از این روش‌های تشخیصی را با شما عزیزان در میان بگذاریم:
بررسی تاریخچه پزشکی
در ابتدا پزشک متخصص، اطلاعاتی در مورد تاریخچه پزشکی و بیماری‌هایی که پیش از این با آن درگیر بوده‌اید به دست می‌آورد. سپس از شما در مورد شروع درد کف پا، علائمی که تجربه می‌کنید، فعالیت‌هایی که در طول روز انجام می‌دهید و تغییراتی که به تازگی در زندگی شما به وجود آمده است، سوال می‌پرسد.
معاینه فیزیکی
در مرحله بعد، باید پا و کف پای شما را معاینه کند تا به صورت دقیق به علت آن پی ببرد. در معاینه اولیه، مواردی مانند قوس پا، استحکام عضلات، مفاصل و قدرت حرکتی آن به خوبی بررسی می‌شود. شدت و میزان درد کف پا، با معاینه فیزیکی مشخص شده و به پزشک کمک می‌کند تا یک راهکار درمانی خوب برای آن ارائه دهد.
آزمایش تخصصی
گاهی اوقات متخصصان برای آن که علت درد کف پا را در دوران بارداری متوجه شوند، آزمایش‌های تخصصی را برای بیمار خود در نظر می‌گیرند. طی این آزمایش می‌توان مواردی مانند تغییرات هورمونی، التهاب، عفونت و… را مشخص کرد. گاهی بیماری‌هایی هستند که به ظاهر به کف پا ربطی ندارند، اما به وجود آورنده درد شدید برای آن هستند. این بیماری‌ها را می‌توان با آزمایش‌های تخصصی بررسی کرد.
مشاوره با متخصصان دیگر
در صورتی که پزشک متخصص شما نتواند به علت درد کف پا در دوران بارداری پی ببرد، شما را به متخصصان دیگر مانند پزشک ارتوپد یا فیزیوتراپیست ارجاع می‌دهد. آن‌ها به سبب دانش و تجربه فراوانی که در این زمینه دارند، به راحتی علت این درد ناخوشایند را پیدا کرده و بهترین راهکارهای درمانی را به بیمار خود ارائه می‌دهند.
برای درمان پا درد در بارداری چه کنیم؟
هنگامی که با کمک یک متخصص حاذق و با تجربه، علت درد کف پا هنگام راه رفتن در بارداری و هنگام استراحت را پیدا کردید، حالا نوبت به درمان آن می‌رسد. خوشبختانه متخصصان برجسته ارتوپد، درمان‌های بسیار خوبی برای رفع درد کف پا در دوران بارداری برای شما به همراه دارند که ما در این قسمت، به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
-
انتخاب کفش مناسب
در دوران بارداری حجم مایعات بدن افزایش پیدا کرده و پاها با اندکی ورم مواجه می‌شوند. بنابراین اگر همچنان از همان کفش‌های قبلی خود استفاده کنید، پای شما آسیب دیده و دچار دردهای ناخوشایندی در قسمت کف پا خواهید بود. پوشیدن کفش مناسب در دوران بارداری، یکی از مهم‌ترین اموری است که باید به آن دقت کنید؛ چرا که هم سلامتی شما و هم سلامتی جنین را تضمین خواهد کرد. پس به محض آن که احساس کردید کفش‌های شما تنگ شده‌اند، آن‌ها را عوض کنید. در هنگام خرید کفش هم، کفشی را انتخاب کنید که قوس بیشتری در قسمت کف پای آن وجود داشته باشد. البته ما به شما پیشنهاد می‌کنیم در این دوران، از کفش‌های طبی استفاده کنید تا درد کف پا را تجربه نکنید.
-
نوشیدن آب
اگر می خواهید درد ناخوشایند کف پا را در دوران بارداری تجربه نکنید، به اندازه کافی آب بنوشید. همچنین سعی کنید میزان مصرف نمک را در غذاهای خود کاهش دهید. تمامی این موارد سبب می‌شوند که دچار ورم و درد کف پا نشوید. زمانی که بدن شما آب کافی در اختیار داشته باشد، بدن به راحتی سدیم و مایعات اضافی بدن را دفع می‌کند. بنابراین تورم بدن کاهش پیدا کرده و دیگر شاهد تورم و درد در قسمت کف پا نخواهید بود.
-
انجام حرکات ورزشی
اگر شما بتوانید در روزهای بارداری حرکات ورزشی آرام و منظمی انجام دهید، خون به راحتی در بدن به جریان در می‌آید. بنابراین بدن این فرصت را پیدا می‌کند تا مایعات اضافی بدن را با عرق دفع کند. همچنین اگر شما در این دوران ورزش‌های سبک مانند پیاده روی را انجام دهید، شاهد اسپاسم‌های عضلانی نخواهید بود. اگر تمرینات کششی مخصوص کف پا را انجام دهید، قدرت انعطاف پذیری عضله آن را افزایش می‌دهید. پس از آن مشاهده خواهید کرد که درد کف پای شما به آرامی تسکین پیدا می‌کند.
-
ماساژ
در صورتی که درد و ناراحتی کف پا در دوران بارداری شما را آزار می‌دهد، می‌توانید پاهای خود را ماساژ دهید. ماساژ یکی از بهترین گزینه‌هایی است که توسط آن می‌توانید خستگی پا را از بین برده و درد و تورم آن را برطرف کنید. همچنین اگر بارها و بارها با گرفتگی عضلات مواجه می‌شوید، ماساژ روش خوبی برای رفع اسپاسم‌های عضلانی است. اگر در دوران بارداری استرس و اضطراب شدیدی دارید، ماساژ کف پا آرامش وصف نشدنی به شما می‌دهد. به خصوص اگر برای ماساژ از روغن‌های گیاهی مانند روغن اسطوخودوس استفاده کنید، اثرات آرامبخش آن را چندین و چند برابر افزایش خواهید داد.
-
استراحت
یکی از درمان‌های ساده و موثری که پزشک برای رفع درد کف پا به شما پیشنهاد خواهد داد، استراحت است. در این دوران هرگز برای مدت زمان طولانی روی پاهای خود نایستید. بهتر است برای انجام امور روزمره زندگی، برنامه ریزی کرده و آن‌ها را ابتدا به بخش‌های کوچک تقسیم کرده و سپس انجام دهید. در صورتی که مجبور هستید برای مدت زمان طولانی بنشینید، حتماً یک چهار پایه کوچک کنار صندلی خود قرار داده و پاهای خود را روی آن بگذارید. اگر احساس می‌کنید با وجود استراحت، هنوز هم درد کف پای شما ادامه دارد، یک کمپرس یخ را روی پاهای خود بگذارید. البته فراموش نکنید که اگر درد کف پای شما به سبب گرفتگی عضلات رخ داده است، نباید کمپرس یخ روی آن بگذارید.
-
پوشیدن جوراب های ضد واریس
اگر در دوران بارداری خود با مشکلاتی مانند واریس مواجه هستید، می‌توانید با پزشک خود مشورت کرده و از جوراب‌های ضد واریس و ضد خستگی استفاده کنید. این جوراب‌ها فشاری که بر روی پا وارد می‌شود را کاهش داده و موجب بهبود جریان خون در رگ‌ها می‌شوند. این جوراب‌ها پس از زایمان هم مناسب هستند و به شما کمک می‌کنند تا گردش خون و تعادل هورمون‌های خود را به حالت قبل از بارداری برگردانید. البته فراموش نکنید که برای پوشیدن این جوراب‌ها، حتماً ابتدا از پزشک خود سوال کنید و بدون مشورت با او، از این جوراب‌ها استفاده نکنید.
-
رژیم غذایی سالم
اگر از یک متخصص ارتوپد سوال کنید که برای درمان درد کف پا در دوران بارداری چه کنیم؟ یکی از بهترین توصیه‌هایی که برای شما خواهد داشت، پیروی از یک رژیم غذایی سالم است. فراموش نکنید که مشکلات ساده‌ای مانند کم آبی، کمبود منیزیم و کلسیم، از اصلی‌ترین عللی هستند که درد کف پا را به وجود می‌آورند. پس سعی کنید در برنامه غذایی روزانه خود، از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های سالم، غلات کامل و آب به میزان کافی استفاده کنید. پیروی از یک رژیم غذایی سالم سبب می‌شود وزن شما هم در دوران بارداری متناسب بماند. به این صورت، دیگر پاها مجبور نیستند وزن اضافه بدن را تحمل کنند و شما شاهد مشکلاتی مانند درد و تورم کف پای خود نخواهید بود.
-
تغییر وضعیت بدن
در صورتی که در دوران بارداری با مشکلاتی مانند درد کف پا روبرو شده‌اید، هرگز برای مدت زمان طولانی در یک حالت باقی نمانید. اگر شما برای مدت طولانی در حالت ایستاده یا نشسته به سر ببرید و یا مسافت‌های زیادی را پیاده روی کنید، قطعاً با درد فراوانی در کف پای خود روبرو می‌شوید. پس سعی کنید حتی اگر شده هر دو ساعت یک بار، وضعیت خود را تغییر داده و اندکی تحرک داشته باشید. البته استراحت مطلق در این دوران به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌شود؛ در واقع منظور ما این است که هرگز اجازه ندهید بدن شما برای ساعت‌های طولانی در یک حالت قرار بگیرد و حرکات ورزشی آرام را در طول روز انجام دهید.
-
استفاده از بطری یخ
ممکن است پزشک متخصص برای آن که درد ناخوشایند کف پا در دوران بارداری را کاهش دهد، از شما بخواهد از یک بطری یخ استفاده کنید. به این صورت که ابتدا یک بطری (مانند بطری نوشابه) را پر از قطعات یخ کنید. سپس در همان حالتی که بر روی صندلی نشسته‌اید، بطری را زیر پای خود قرار داده و آن را با کف پا حرکت دهید. به این صورت، در واقع شما دارید کف پای خود را با یخ ماساژ می‌دهید؛ این امر سبب می‌شود که خون به راحتی کف پای شما به گردش در‌آید. بنابراین بافت کف پا، می‌تواند از اکسیژن و مواد مغذی که درون خون وجود دارند، استفاده کرده و توسط آن خود را تسکین دهند.
پیشگیری از درد کف پا در دوران بارداری
هر چند پزشکان و متخصصان بسیار خوبی در کشورمان وجود دارند که می‌توانیم برای پیدا کردن علت درد کف پا در صبح در بارداری و درمان آن به این متخصصان مراجعه کنیم، اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. همچنان با ما همراه باشید تا برخی از این راهکارهای پیشگیرانه را به شما عزیزان معرفی کنیم:
- با مشورت پزشک خود شروع به انجام برخی از تمرینات ساده ورزشی و کششی کنید.
- از انجام فعالیت‌هایی که خستگی فراوانی برای جسم شما به همراه می‌آورند، خودداری کنید.
- در طول روز حتماً آب به میزان کافی بنوشید و هرگز اجازه ندهید که بدن شما با کم آبی مواجه شود.
- در صورتی که قبل از بارداری، با هر مشکلی در کف پای خود روبرو هستید، حتماً برای درمان آن اقدام کنید.
- در این دوران از ایستادن طولانی مدت بر روی پاها خودداری کنید؛ چرا که باعث تورم و ایجاد درد در کف پا می‌شود.
- دوش آب گرم، یکی از بهترین اموری است که به شما کمک می‌کند از انقباض عضلانی و درد کف پا در امان بمانید.
- پیاده روی یکی از ضروری‌ترین اموری است که شما را از درد کف پا در امان نگه می‌دارد؛ حتماً هر روز پیاده روی کنید.
- سعی کنید آرام باشید و استرس را از خود دور کنید؛ استرس اثرات ناخوشایندی بر روی گردش خون، هورمون‌ها و… برجای می‌گذارد.
- به علت آن که اضافه وزن یکی از مهم‌ترین علل درد کف پا در دوران بارداری است، با مشورت پزشک خود وزن خود را متعادل و متناسب نگه دارید.
سوالات متداول
- درد کف پا هنگام صبح در بارداری، آیا عادی است یا نشان دهنده یک مشکل جدی در جسم مادر به شمار می‌رود؟
معمولاً درد کف پا در دوران بارداری، به سبب تغییرات فیزیولوژیک، نوسانات هورمونی و وزن اضافه‌ای است که بر روی کف پا وارد می‌شود. بنابراین می‌توان گفت چنین دردی در دوران بارداری تا حدودی عادی است؛ اما در صورتی که ادامه دار بود و شدت آن افزایش یافت، حتماً باید این موضوع را با یک پزشک متخصص در میان بگذارید.
- آیا علت درد کف پا راست در بارداری، ممکن است به علت اضافه وزن رخ داده باشد؟
بله؛ اضافه وزن یکی از مهم‌ترین علل درد کف پای راست یا کف پای چپ در دوران بارداری به شمار می‌رود. در این گونه مواقع، باید با پزشک خود مشورت کرده و سعی کنید، وزن خود را کنترل کنید. همچنین در هنگام راه رفتن، از کفش‌های طبی و استاندارد استفاده کنید تا هیچ فشاری روی پای شما وارد نشود.
- آیا تغییرات هورمونی، نقشی در ایجاد درد کف پا در دوران بارداری دارند؟
بله؛ تغییرات هورمونی که به واسطه بارداری در بدن مادر رخ می‌دهند، سبب تورم و التهاب مفاصل و بافت‌های اطراف پا می‌شوند. در این گونه مواقع کف پا با درد فراوانی مواجه می‌شود که البته موقتی است و پس از به دنیا آمدن نوزاد، دوباره همه چیز به حالت تعادل قبل خود برمی‌گردد. پس اگر پزشک به شما گفت است که درد کف پای شما چندان جدی نیست و به سبب تغییرات هورمونی رخ داده است، دیگر نگران نباشید.
سخن پایانی
با مطالعه مقاله‌ای که خدمت شما عزیزان ارائه شد، می‌توان به این نتیجه رسید که برای پیدا کردن علت درد کف پا در بارداری، باید پارامترهای مختلفی را مانند قطعات پازل در کنار هم قرار دهیم. از تغییرات هورمونی گرفته تا اضافه وزن در دوران بارداری و… می‌توانند علت اصلی این درد ناخوشایند در دوران بارداری به شمار روند. شما می‌توانید با استراحت، پوشیدن کفش‌های مناسب و مشورت با متخصصانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، درد کف پای خود را درمان کنید. فراموش نکنید برای آن که دوران بارداری را به سلامت سپری کنید، نیاز به پاهای سالمی دارید. پس اگر هر دردی در قسمت کف پای خود احساس می‌کنید، حتماً با یک متخصص صحبت کرده و راهی برای درمان آن پیدا کنید. در نهایت باید به این موضوع اشاره کنیم که متخصصان حاذق و با تجربه ما در کلینیک دکتر میرپا، همیشه آماده هستند تا بهترین خدمات درمانی را به شما عزیزان ارائه دهند. ما به شما کمک می‌کنیم به سلامت از این دوران عبور کرده و نوزاد خود را با عشق در آغوش بگیرید.
