آشنایی با بی حس شدن دست و پا هنگام خواب

بی حس شدن دست و پا هنگام خواب عارضه‌ای آزاردهنده و موقتی است؛ که بعضی اوقات بی‌خطر و گاهی نشانه‌ای از یک بیماری یا آسیب دیدگی جدی، مانند سکته قلبی یا مغزی می‌باشد. هر کسی ممکن است با پدیده پرش دست‌ یا بی‌ حس شدن دست‌وپا هنگام خواب، به دلیل قرار گرفتن دست زیر سر، انداختن پاها روی یک‌دیگر و قطع گردش خون به دلیل خوابیدن در وضعیت نامناسب مواجه شود. بی‌ حس شدن و خواب رفتن مکرر دست‌ و پا هنگام خواب را جدی بگیرید؛ و برای جلوگیری از عوارض و آسیب‌های احتمالی حتما نزد پزشک متخصص مراجعه کنید. برای آشنایی با عوامل ایجاد کننده، روش‌های درمان و عوارض احتمالی عدم درمان بی‌حسی دست‌ و پا هنگام خواب و… تا ادامه مقاله با ما همراه باشید تا بگوییم برای بی حسی انگشت دست به چه دکتری مراجعه کنیم؟

 

 

 

علت بی حسی دست‌ و پا در خواب

دلایل مختلفی در بی‌ حس ‌ شدن دست‌ و پا هنگام خواب تاثیرگذار است. به عنوان نمونه فشار به اعصاب در هنگام خواب، قطع گردش خون به دلیل وضعیت نامناسب خواب، یا به علت وجود یک بیماری زمینه‌ای می‌تواند عامل بی‌حسی باشد.
زمانی که بی‌حسی با احساس سوزن سوزن یا گزگز همراه است پارستزی نام دارد. پارستزی مانند بی‌حسی در طول موقعیت مختلف خواب رخ می‌دهد. همچنین پارستزی و بی‌حسی، با بیماری‌های زمینه‌ای و فشردگی عصب ارتباط دارند.

• ♦ پیچیدگی عصب: عصب اولنار هنگام ضربه به آرنج و بلند شدن از خواب باعث ایجاد سوزش و بی‌حسی در دست‌ها و انگشتان می‌شود. عصب اولنار، از شانه تا آرنج کشیده شده است. این درد و بی‌حسی گاهی خود‌به‌خود برطرف می‌شود؛ اما در صورت برطرف نشدن حتما به پزشک مراجعه کنید.
• ♦ خونرسانی ضعیف و کند: خون‌رسانی ضعیف یکی از علت‌های شایع بی‌حسی دست‌ و پا هنگام خواب است؛ که به دلیل قرار گرفتن نامناسب بدن هنگام خواب ایجاد شده و با تغییر وضعیت خواب بهبود پیدا می‌کند.
• ♦ فقدان ویتامین بی‌۱۲: ویتامین بی‌۱۲ در مواد غذایی از جمله ماهی، گوشت بوقلمون، گوشت قرمز و لبنیات وجود دارد. این ویتامین در سالم ماندن عصب‌ها و سلول‌های خونی تاثیر گذار است. فقدان ویتامین b۱۲ باعث بی‌حسی و بروز مشکلات عصبی می‌شود.
• ♦ استرس و اضطراب: هنگام استرس و اضطراب بدن با پاسخ دفاعی باعث تولید هورمون استرس در نقاط هدف بدن می‌شود؛ و عامل طبیعی تهدید کننده بدن است.
  این واکنش با متوقف و کند شدن جریان خون در قسمت‌های مختلف بدن، باعث بی‌حسی در دستان و تنش‌هایی را نیز در عضلات ایجاد می‌کند.
• ♦ التهاب تاندون (سندرم تونل مچی): هنگام فشار به سلسله اعصاب مچ دست، باعث احساس حالت بی‌حسی در هنگام خواب می‌شود.
• ♦ مصرف الکل: یکی از مشکلات افراد الکی نوروپاتی محیطی است. به دلیل کمبود ویتامین و تیامین در نتیجه تغذیه ضعیف ایجاد می‌شود. همچنین مصرف الکل باعث وارد کردن آسیب به عصب می‌شود؛ به این موضوع نوروپاتی الکلی گفته می‌شود.
• ♦ عفونت: عفونت عصبی، مانند ابتلا به بیماری لایم، تب‌خال، بیماری زونا، و ویروس ایدز باعث بی حس شدن دست و پا هنگام خواب و نوروپاتی محیطی می‌شود.
• ♦ بارداری: رحم زنان در دوره بارداری، در زمان حرکت و خوابیدن به عصب سیاتیک فشار می‌آورد؛ به همین دلیل مادر با گزگز و کمر درد در هر دو پا مواجه می‌شود. یکی دیگر از علت‌های بی‌حسی در زمان بارداری فتق دیسک کمر است. زنان باید در دوران بارداری از سلامتی خود مراقبت کنند؛ تا به دردهایی مانند بی‌حسی، ورم و درد سیاتیک دچار نشوند.
• ♦ بیماری دیابت: یکی از دلایل خواب رفتن، بی‌حسی، گزگز کردن دست‌ها و کف پا هنگام خواب، نوروپاتی محیطی به دلیل ابتلا به دیابت است. معمولا یکی از نشانه‌های اولیه دیابت این است که از قسمت پاها شروع می‌شود.
• ♦ پارگی یا بیرون زدگی (فتق) دیسک: فتق دیسک در مهره‌های چهارم و پنجم در اثر فشار و ضربه، می‌تواند علت سوزش و بی‌ حس شدن در دست‌ و پا هنگام خواب باشد. بیشتر در سنین میانسالی به بعد، برای افرادی که مشاغل آن‌ها سنگین بوده اتفاق می‌افتد. در بیماری دیسک گردن با جلو آمدن مهرهای گردن، که باعث فشار روی عصب‌های گردنی و التهاب بسیار شدیدی ایجاد می‌شود. و همراه با بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دست‌ها است.
• ♦ بیماری سیستمیک: بیماری‌های کلیه، قلبی عروقی، بافت‌های پیوندی و تومورها باعث بی‌حسی‌ در دست‌وپا می‌شوند. در صورت ابتلا به سکته قلبی، بی‌ حس شدن در دست چپ را حس می‌کنید.
  به همین دلیل بی‌حسی دست‌وپا برخی اوقات نشانه‌ی یک بیماری خطرناک می‌تواند باشد.
• ♦ اختلال و بی‌نظمی در عصب‌های خارجی مغز و نخاع: یکی از این بی‌نظمی‌ها بیماری ام‌اس که باعث بی‌حسی در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. عارضه دیگر سکته مغزی که باعث بی‌حسی ناگهانی در یک طرف بدن به خصوص در دست‌ و پای چپ همراه است. از دیگر این اختلال ها:

• • ♦ اختلال گردش خون
  • ♦ بیماری عروقی
  • ♦ عارضه‌ی برگر
  • ♦ سکته مغزی
• ♦ نوروپاتی محیطی از دلایل بی‌حسی
  نوروپاتی محیطی گزگز، درد در قسمت دست‌ و پا، سوزن سوزن شدن را به همراه خواهد داشت.
  نوروپاتی محیطی که باعث بی‌حسی دست‌ و پا هنگام خواب می‌شوند عبارت‌اند از:
  • ♦ بیماری دیابت (دیابت نوع ۱.۲) علت نوروپاتی محیطی
  • ♦ مصرف الکل
  • ♦ نوروپاتی محیطی به دلیل آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی): بیماری همراه با گرفتگی در صبح، بی‌حسی و داغ شدن
  • ♦ بیماری هپاتیت (c)
  • ♦ بیماری ورمی
  • ♦ و آمیلوئیدوز

از دیگر عوامل ایجاد بی‌حسی در دست‌ و پاها:

• ♦ بیماری‌های خود ایمنی
• ♦ بیماری‌های مادرزادی
• ♦ ضرب دیدگی
• ♦ میگرن
• ♦ سکته مغزی خفیف
• ♦ تونل کارمال
• ♦ اختلالات تیروئیدی
• ♦ کیست‌های گانگلیونی
• ♦ بیماری لایم
• ♦ اسپوندیلوز گردنی
• ♦ اختلال نخاعی (صدمه و ضربه به نخاع، تومور نخاعی)
• ♦ مسمومیت (با سم آرسنیک، ماهی و صدف)

 

روش‌های درمان و جلوگیری از بی حس شدن دست و پا هنگام خواب

برای گرفتن نتیجه بهتر درمان بی‌حسی دست‌ و پا هنگام خواب، یک پزشک متخصص ارتوپد مجرب انتخاب کنید. برای نوروپاتی محیطی از نوع ارثی هیچ روش درمانی وجود ندارد. اما بسیاری از نوروپاتی‌های اکتسابی را می‌توان درمان کرد. برای مثال افراد مبتلا به دیابت با کنترل قند خون باعث جلوگیری از افزایش نوروپاتی دیابتی می‌شود.

روش‌های درمان بی حس شدن دست و پا هنگام خواب عبارت‌اند از:
روش‌های درمان برای رفع بی‌حسی در دست‌ و پاها به علت ایجاد این مشکل بستگی‌دارد. مهم‌ترین قسمت برای درمان بی‌حسی‌ها اطلاع از بیماری‌های زمینه‌ای و علائم بیماری است. که بیمار باید در رابطه با مصرف الکل، داروهای خاص، نوع شغل و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی به طور کامل با پزشک خود در میان بگذارد.

• ♦ شانه‌های خود را بالا و پایین کنید
  با برداشتن فشار از روی بازوها و افزایش گردش خون، احساس بی‌حسی یا سوزش از بین می‌رود. همچنین بالا و پایین کردن شانه‌ها، باعث آرام شدن عصب‌ها و به از بین رفتن تنش بین آن‌ها کمک می‌کند.
• ♦ انتخاب پوزیشن مناسب برای خواب
  وضعیت صحیح را هنگام خواب انتخاب کنید. دست‌ها و مچ خود را در بدن صاف نگه دارید؛ تا گردش خون به راحتی جریان داشته باشد. دستان خود را کنار بدن نگه داشته و زیر سر قرار ندهید؛ تا باعث حفظ گردش خون در این ناحیه شود.
• ♦ استفاده از مچ بند هنگام خواب
  برای ثابت ماندن و جلوگیری از خم کردن مچ هنگام خواب، می‌توانید از دستبند یا مچ بند استفاده کنید. و از سوزن سوزن شدن و بی‌حسی دست‌ها پیشگیری کنید.
• ♦ داشتن سبک زندگی سالم
  ورزش کردن، باعث جلوگیری از بیماری‌های قلبی و در افزایش گردش خون موثر است. رعایت برنامه غذایی منظم و سالم به کاهش درد عصبی و پیشگیری از کمبود ویتامین کمک می‌کند.
• ♦ تأمین ویتامین‌های بی (B) وای (E)
  تأمین ویتامین‌های مورد نیاز بدن مانند B و E موجود در آب، به بی‌حسی و خواب رفتگی به دلیل کمبود ویتامین‌ها کمک می‌کند. با مصرف مکمل‌های موجود در بازار و مصرف مواد غذایی مانند ماهی، گیاهان دارای برگ سبز، دانه‌های گیاهی و حبوبات می‌تواند به تامین ویتانین‌ها و بهبودی سریع‌تر کمک کند.
• ♦ کمپرس آب گرم
  کمپرس آب گرم به افزایش گردش خون در قسمت‌های بی‌حس شده کمک می‌کند. در صورت استفاده از این روش و برطرف نشدن علائم بی‌حسی، از کمپرس آب سرد استفاده کنید.
• ♦ ماساژ درمانی برای بی‌حسی و مور مور شدن
  ماساژ با تحریک کردن سیستم گردش خون به بهبود جریان خون کمک و باعث رفع بی‌حسی و سوز سوز شدن در دست‌ و پا می‌شود. برای تاثیرات بیشتر ماساژ، تحت نظر یک متخصص حرفه‌ای انجام دهید.
• ♦ فیزیوتراپی برای درمان بی حس شدن دست و پا هنگام خواب
  برای درمان بی‌حسی و سوزسوز شدن دست‌ و پا فیزیوتراپی روش مفید و ارزشمندی است. فیزیوتراپی با استفاده از تکنیک‌های مانند تمرین‌های کششی، یخ و ماساژ برای درمان و رفع درد موثر است.
• ♦ طب سوزنی
  پزشک ابتدا دلیل سوزن سوزن شدن و بی‌ حس شدن دست‌ و پا هنگام خواب، را با بررسی وضعیت سلامتی و انجام معاینات دقیق مشخص می‌کند. همچنین با آزمایش‌های عصبی و ارتوپد برای مشخص کردن عصب‌هایی تحت تاثیر قرار گرفته‌اند؛ انجام می‌شود. در طب سنتی گواهی پزشک برای مشخص کردن وضعیت دقیق شما، با ارزیابی سرعت هدایت عصب یا سی‌تی‌اسکن و MRl پیشنهاد می‌دهد. پزشک پس از بررسی وضعیت دقیق شما، برنامه‌ای برای رفع تحریک و برگشت عملکرد صحیح اعصاب بیمار طراحی می‌کند. برنامه درمانی علاوه بر طب سوزنی ممکن است؛ با استفاده از تحریک برای رفع اسپاسم عضلات، توان‌بخشی برای ثابت کردن رباط‌های منطقه آسیب دیده و کرایوتراپی برای کاهش التهاب صورت پذیرد. بیشتر بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دست‌ و پا با روش طب سوزنی بهبود پیدا می‌کند.
• ♦ تمرینات ورزشی
  تمرین‌های گلایدینگ عصب (حرکت انگشتان با شکلی خاص) باعث افزایش گردش خون، حرکت عصب‌ها و از آسیب‌های عصبی جلوگیری می‌کند. و در درمان سوزن سوزن شدن و بی‌حسی دست و پا هنگام خواب موثر است.
• ♦ کنترل قند خون و دیابت‌
  عدم کنترل قند خون یکی دیگر از دلایل نوروپاتی است؛ بنابراین تجویز برخی داروها برای کنترل قند خون و چک کردن دائمی آن می‌تواند در درمان موثر باشد.
• ♦ تزریق کورتون و اوزون
  برای کاهش التهاب و فشار روی اعصاب درگیر تزریق کورتون و اوزون می‌تواند کمک کننده باشد. بنابراین در فضای دیسکی با تزریق اوزون، اپیدورال و کورتون می‌تواند به کاهش فشار از روی عصب‌ها کمک کند.
• ♦ جراحی
  آخرین گزینه برای درمان سوزن سوزن شدن و بی‌حسی به دلیل آسیب‌های عصبی، جراحی است. زمانی که بی‌حسی با سایر روش‌های درمانی بهبود نیافت؛ و علت آن فشار به عصب به دلیل سرخوردگی مهره یا آسیب عصبی ناشی از ضربه، بیرون زدگی دیسک و گیرافتادگی عصب باشد. باید برای رها‌‌‌‌ سازی عصب از جراحی استفاده کرد.

 

چه زمانی باید برای بی حس شدن دست و پا هنگام خواب به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولا بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دست‌ و پا هنگام خواب خیلی کم اتفاق می‌افتد. و بعد از مدت زمان کوتاهی رفع می‌شود. اما اگر بی‌حسی و گزگز در دست‌وپا دائمی بود و خوابیدن شما را تحت تاثیر قرار داد؛ باید به پزشک مراجعه کنید.
در صورت بروز موارد زیر حتما برای معاینه به پزشک مراجعه کنید:

• ♦ بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در سایر قسمت‌های بدن، نه فقط در دست‌ و پا
• ♦ دائمی بودن بی‌حسی در طول روز
• ♦ ضعف عضلانی و سرگیجه ناگهانی‌عدم رفع درد در قسمت دست‌وپا
• ♦ فلج شدن و ضعف یک طرف بدن بدون دلیل مشخص
• ♦ اختلال در بینایی
• ♦ مشاهده حالت‌های اسپاسم و گیجی در بدن

پزشکان با توجه به علائم بیمار ابتدا ارزیابی دقیقی برای برسی ابتلا به بیماری جدی انجام می‌دهند. پس از بررسی ممکن است؛ داروهای ضد التهاب برای رفع بی‌حسی تجویز کنند.

 

روش‌های تشخیص بی حس شدن دست و پا هنگام خواب

• ♦ سابقه قبلی بی‌حسی دست‌ و پا: اطلاع از زمان بی‌حسی دست‌وپا، داشتن ضعف احتمالی، سابقه آسیب دیدگی گردن یا دست، استفاده مکرر از آرنج و مچ، واکنش به سرما، کم کاری غده تیروئید، دیابت و یائسگی می‌تواند در تشخیص و درمان این عارضه کمک کننده باشد.
• ♦ تشخیص با آزمایش شبیه‌سازی سرما: بیماری یا عارضه رینود، با این آزمایش تشخیص داده می‌شود.
• ♦ آزمایش خون: با انجام آزمایش خون، ابتلا به دیابت، میزان کلسیم، پتاسیم، سدیم، ویتامین‌ها، هورمون‌های جنسی و کم کاری تیروئید مشخص می‌شود.
• ♦ عضله نگاری برقی و بررسی هدایت عصبی: به کمک این آزمایش میزان صدمه و آسیب عصبی تعیین می‌شود.
• ♦ تصویر برداری: شکستگی استخوان‌ها و آرتریت یا عفونت مهره‌های گردن با تصاویر اشعه ایکس تشخیص داده می‌شود. تنگی مجرای نخاعی و فتق دیسک با میلوگرافی مشخص می‌شود. و با سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی بافت‌های نرمی مانند تومور دیده می‌شود.
• ♦ مشاهده انتهای تارهای عصبی با نمونه برداری از پوست
• ♦ تست فعالیت‌های الکترونیکی عضله‌

 

عدم درمان بی‌ حس شدن دست‌ و پا چه مشکلاتی را برایمان پیش می‌آورد؟

برخی از دلایل بروز بی‌حسی در صورت‌عدم درمان می‌توانند مشکلات جبران ناپذیری را برای فرد ایجاد کند.
برای مثال نوروپاتی دیابتی‌، در صورت‌عدم درمان باعث کور شدن فرد و نارسایی کلیه باعث از دست دادن کلیه، بروز سکته مغزی، قلبی و یا قطع پا، منتهی می‌شود.
دیسکوپاتی در صورت‌عدم درمان، باعث آسیب دیدگی دائمی عصب، ناتوانی جنسی، عدم کنترل مدفوع و ادرار، فلج دست و پا و اختلال در راه رفتن متنی می‌شود. به همین دلیل لازم است پس از شناخت علت خواب رفتگی و بی‌حسی دست و پا هنگام خواب به درمان آن اقدام کنید.

 

روش‌های خانگی درمان بی حس شدن دست و پا هنگام خواب

• ♦ حوله را ابتدا در آب گرم خیس کنید سپس آب آن را گرفته و روی قسمت مورد نظر بگذارید. این عمل را تا زمان رفع بی‌حسی انجام دهید.
• ♦ یک فنجان و جوراب بدارید؛ برنج را داخل جوراب ریخته و به مدت ۳ دقیقه در مایکروویو قرار دهید. سپس جوراب را براشته و به مدت پنج دقیقه در ناحیه مورد نظر بگذارید.
• ♦ ماساژ با روغن‌های نارگیل، زیتون و روغن خردل: ماساژ با روغن‌های ذکر شده به افزایش گردش خون، و اعصاب و ماهیچه‌ها را شل و آرام می‌کنند.
• ♦ روغن نارگیل: سه قاشق غذاخوری روغن نارگیل را در بخش‌های بی‌حس بدنتان به مدت ۷ دقیقه ماساژ دهید.
• ♦ روغن زیتون و خردل: دو قاشق غذاخوری روغن زیتون در در مایکروویو به مدت دو دقیقه گرم و در قسمت بی‌حس شده ماساژ دهید. روغن خردل را نیز به همین طریق پس از گرم کردن به مدت ۱۲ دقیقه ماساژ دهید.
• ♦ زرد چوبه: زردچوبه، با کمک به افزایش گردش خون و با خاصیت ضدالتهابی به رفع درد و بی‌حسی کمک می‌کند. شیر و زردچوبه را حرارت دهید؛ و سپس با عسل مخلوط کرده و روزی یک دفعه بنوشید.
  همچنین می‌توانید با استفاده از خمیر پورد زردچوبه به مدت چند دقیقه ماساژ دهید.
• ♦ نمک اپسوم یا سولفات: پنج قاشق غذاخوری نمک سولفات را با آب گرم مخلوط کرده؛ سپس پاهایتان را به مدت پانزده دقیقه در آن خیس کنید.
• ♦ مصرف مواد غذایی حاوی منیزیم و ویتامین B: غذاهای سرشار از منیزیم مانند ماست بدون قند، موز، ماهی، کره و لوبیا برای بهبود و رفع بی‌حسی دست‌ و پا مفید است.

منابع حاوی ویتامین B:

• ♦ ماهی قزل آلا
• ♦ بوقلمون
• ♦ گوشت گاو و گوسفند
• ♦ ماست
• ♦ پسته

 

سخن پایانی

دلایل زیادی در بی حس شدن دست و پا هنگام خواب موثر هستند. از نحوه خوابیدن تا بیماری‌های مانند دیابت و عصب‌های تحت فشار و سایر دلایل ذکر شده در بالا شامل می‌شود. امروز پزشکان روش‌هایی برای پیشگیری و درمان بی‌حسی دست‌ و پا ذکر کرده‌اند؛ که شما با رعایت کردن این اقدامات می‌توانید از ابتلا به این عارضه پیشگیری، و در صورت مبتلا شدن آن را درمان کنید.
داشتن رژیم غذایی مناسب، ورزش کردن و… کمک زیادی به بهبودی و پیشگیری از این عارضه می‌کند. ما در این مقاله روش‌های درمان، علت بی‌ حس شدن دست و پا هنگام خواب، عوارض‌عدم درمان و زمان مراجعه به پزشک را برای شما بیان کردیم.