علت کرختی انگشتان دست

بی‌حسی و کرختی انگشتان دست یک عارضه شایع است که علل متفاوتی دارد. این عارضه می‌تواند ناشی از فشار بر روی عصب‌های دست، آسیب به عصب‌های محیطی، آسیب به نخاع گردنی، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عروقی یا گزش حشرات باشد. تشخیص دقیق علت کرختی انگشتان دست بسیار مهم است. اگر علت فشار بر روی عصب باشد و به موقع درمان نشود، ممکن است باعث آسیب دائمی شود. در صورتی که ناشی از بیماری قلبی باشد، نیاز به درمان فوری دارد. روش‌های درمانی شامل استفاده از داروهای ضد التهاب و ضد درد، فیزیوتراپی، اصلاح شیوه‌های کار و زندگی، تزریق داخل مفصلی کورتیکواستروئید، جراحی برای رفع فشار از روی عصب و درمان بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی است. حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که برای بی حسی انگشت دست به چه دکتری مراجعه کنیم.

 

 

دلایل اصلی کرختی انگشت‌های دست عبارت‌اند از:

•  سرماخوردگی و کاهش دمای بدن

موجب منقبض شدن رگ‌های خونی و کاهش جریان خون به انگشتان می‌شود.

• اختلالات گردش خون محیطی

بیماری‌هایی مثل آرتریواسکلروز می‌توانند باعث کرختی شوند.

•  بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس و اسکلرودرمی

• التهاب عروق را به دنبال دارند.

•  آسیب‌های اعصاب محیطی

•  اختلال در انتقال سیگنال‌های عصبی به انگشتان ایجاد می‌کنند.

•  استرس و اضطراب

•  با افزایش هورمون‌های استرس موجب انقباض عروق می‌شوند.

• سیگار کشیدن

•  منجر به تنگی عروق و کاهش جریان خون می‌شود.

• قرار گرفتن مداوم در معرض سرما

•  تحریک مداوم باعث التهاب می‌شود.

•  ژنتیک و عوامل وراثتی

•  در بروز بیماری‌های گردش خونی نقش دارند.

استرس و اضطراب علت کرختی انگشتان دست

استرس و اضطراب می‌توانند علت کرختی انگشتان دست باشند. دلایل احتمالی این ارتباط عبارت‌اند از:

•  افزایش سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین در بدن

این هورمون‌ها باعث انقباض عروق خونی محیطی می‌شوند.

•  افزایش فشارخون در اثر استرس مزمن

•  فشار خون بالا می‌تواند جریان خون به انگشتان را کاهش دهد.

• التهاب مزمن ناشی از استرس

•  التهاب باعث تنگ شدن عروق و کاهش جریان خون می‌شود.

• افزایش تنش عضلانی در اثر استرس

•  تنش عضلانی مداوم می‌تواند منجر به فشار بر عروق و اختلال جریان خون شود.

•  تأثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن

•  تضعیف سیستم ایمنی ممکن است منجر به التهاب عروق شود.

•  تشدید علائم کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن

بنابراین کنترل استرس و اضطراب می‌تواند در بهبود و پیشگیری از کرختی انگشت‌ها مؤثر باشد.

آیا دیابت می‌تواند علت کرختی انگشتان دست باشد؟

دیابت می‌تواند علت کرختی انگشتان دست باشد. علت اصلی ارتباط دیابت و کرختی آسیب به اعصاب محیطی و عروق خونی در اثر افزایش قند خون است.
در دیابت، افزایش طولانی مدت قند خون باعث آسیب به اعصاب و مویرگ‌های کوچک می‌شود که عملکرد آنها را مختل می‌کند. این مسئله باعث کاهش جریان خون به انگشتان و در نتیجه کرختی آنها می‌شود.
همچنین دیابت می‌تواند باعث التهاب مزمن شریان‌ها شود که این امر نیز جریان خون به دست‌ها و انگشتان را کاهش می‌دهد.
بنابراین کنترل دقیق قند خون در بیماران دیابتی بسیار مهم است تا از بروز عوارضی مانند کرختی انگشتان دست جلوگیری شود. مراجعه به پزشک و پایش منظم قند خون توصیه می‌شود.

آیا بیماری‌های خودایمنی علت کرختی انگشتان دست هستند؟

بیماری‌های خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی می‌توانند به عنوان علت کرختی انگشتان دست شناخته شوند. در این بیماری‌ها، سیستم ایمنی بخش‌های سالم را از جمله مفاصل و رگ خونی را هدف قرار می‌دهد و باعث التهاب آنها می‌شود.
التهاب مفاصل و آرتریت ناشی از روماتیسم مفصلی، می‌تواند منجر به تحلیل رفتن غضروف‌ها و تنگ شدن فضای مفصل و در نتیجه فشار بر روی اعصاب و عروق خونی شود؛ همچنین التهاب عروق خونی در اثر بیماری‌های خودایمنی، جریان خون به دست‌ها و انگشتان را کاهش می‌دهد.
بنابراین درمان بیماری پایه و کنترل التهاب می‌تواند از بروز یا تشدید کرختی در انگشتان در این بیماران جلوگیری کند.

 

آیا مصرف داروهای خاص می‌تواند علت کرختی انگشتان دست باشد؟

مصرف برخی داروها می‌تواند علت کرختی انگشتان دست باشد؛ از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  داروهای شیمی‌درمانی

برخی داروهای شیمی‌درمانی سمیت عصبی دارند و باعث آسیب به اعصاب محیطی و کرختی در انگشتان می‌شوند.

•  داروهای فشارخون

•  مصرف بیش از حد این داروها می‌تواند منجر به افت فشار خون و کاهش جریان خون به دست و انگشتان شود.

•  داروهای ضد انعقاد مثل وارفارین

• این داروها احتمال خون‌ریزی و لخته شدن خون را افزایش می‌دهند.

•  داروهای هورمونی مانند لووتیروکسین

•  می‌توانند باعث التهاب عروق شوند. بنابراین در صورت بروز کرختی، باید مصرف داروها نیز مورد بررسی قرار گیرد.

•  داروهای ضد افسردگی

برخی از ضد افسردگی‌ها مانند داروهای سه حلقه‌ای می‌توانند با کاهش جریان خون محیطی، کرختی ایجاد کنند.

• داروهای پایین‌آورنده چربی خون

این داروها از طریق کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید باعث کاهش عملکرد سلول‌های عصبی و در نتیجه کرختی می‌شوند.

• مسکن‌های اپیوئیدی

مصرف طولانی‌مدت آنها می‌تواند با ایجاد اختلال در عملکرد عروق، کرختی را به دنبال داشته باشد.

• داروهای ضد تشنج

این دسته از داروها نیز با تداخل در انتقال تکان‌های عصبی می‌توانند کرختی ایجاد کنند.

در مجموع، توصیه می‌شود در صورت بروز مشکل، مصرف داروهای فرد نیز مورد بررسی قرار گیرد تا علت کرختی انگشتان دست مشخص شود.

 

آیا علت کرختی انگشتان دست می‌تواند نشانه بیماری خاصی باشد؟

کرختی انگشتان دست به طور مستقیم نشانه بیماری خاصی نیست، اما می‌تواند نشانه‌ای از برخی بیماری‌ها باشد:

•  بیماری‌های مزمن انسدادی ریوی مانند آمفیزم:کاهش اکسیژن‌رسانی
•  دیابت: آسیب اعصاب و عروق
• بیماری‌های کلیوی: تجمع مواد زائد و سموم
•  نقرس: تجمع اسید اوریک
•  هیپوتیروئیدیسم: کاهش متابولیسم بدن
•  لوپوس و اسکلرودرمی: التهاب عروق خونی
•  سرطان و شیمی‌درمانی: آسیب اعصاب محیطی
•  آرتریت روماتوئید: التهاب مفاصل
•  بیماری‌های انسدادی مزمن ریوی مثل آمفیزم، COPD و آسم: کاهش اکسیژن‌رسانی به بدن و در نتیجه به دست و انگشتان
•  آسیب‌های عصبی و مغزی: اختلال در انتقال تکان‌های عصبی
•  اختلالات انعقادی خون
• سوء تغذیه شدید
•  بیماری‌های قلبی و عروقی: کاهش جریان خون به دست‌ها و انگشتان
•  آرتریت و التهاب مفاصل: فشار بر روی اعصاب و عروق
• ضایعات و آسیب‌دیدگی اعصاب محیطی: اختلال در انتقال تکان‌های عصبی
•  بی‌حسی و سوزن سوزن شدن انگشتان: می‌تواند نشانه‌ای از نوروپاتی باشد.
•  افسردگی و اضطراب: افزایش هورمون‌های استرس و انقباض عروق
• سندرم رینود: اختلال در جریان خون انگشتان در سرما
•  بیماری تیروئید و غدد درون‌ریز: تأثیر بر متابولیسم بدن
•  مسمومیت با فلزات سنگین: آسیب اعصاب محیطی
• بنابراین باید در کنار بررسی علت کرختی انگشتان دست، بیماری‌های زمینه‌ای احتمالی نیز مورد ارزیابی قرار گیرند. معاینات و آزمایشات تشخیصی برای تعیین علت پایه‌ای ضروری است.

آیا کرختی انگشتان باعث درد می‌شود؟

کرختی در انگشتان به طور معمول باعث ایجاد درد نمی‌شود.

•  کرختی در انگشتان به دلیل کاهش جریان خون و محدود شدن گردش خون در انگشتان ایجاد می‌شود، اما این کاهش جریان خون موجب درد نمی‌شود. درد تنها زمانی ایجاد می‌شود که کرختی طولانی‌مدت باشد و منجر به آسیب به بافت‌های انگشت شود. در این حالت درد ناشی از التهاب یا آسیب بافتی است نه خود کرختی.
•  در برخی موارد نادر نیز کرختی‌های شدید و طولانی مدت ممکن است با فشار بر روی اعصاب و عروق خونی موجب درد شوند. اما به طور کلی کرختی در انگشتان به خودی خود دردناک نیست و صرفاً احساس سرما و بی‌حسی ایجاد می‌کند. در صورت ایجاد درد باید علت آن بررسی شود.
•  اگر کرختی در انگشتان مکرر یا طولانی مدت باشد، ممکن است باعث التهاب یا آسیب عصبی شود که در این صورت درد ایجاد می‌کند.
•  اگر کرختی با تغییر رنگ انگشتان، زخم یا تاول همراه باشد، نشانه آسیب بافتی و در نتیجه درد است.در افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، کرختی ممکن است باعث درد عصبی شود. گاهی اوقات کرختی همراه با سوزش، خارش یا درد خفیف در انگشتان است که موقتی است. اگر کرختی با سفتی و تورم مفاصل انگشتان همراه باشد می‌تواند دردناک باشد.درد هنگام گرم کردن و بازگشت جریان خون به انگشتان کرخت شده امری شایع است.

در مجموع کرختی خفیف و کوتاه مدت معمولاً دردناک نیست مگر اینکه عارضه دیگری همراه داشته باشد.

 

کرختی انگشتان چه زمانی برطرف می‌شود؟

زمان برطرف شدن کرختی بستگی به شدت و علت آن دارد:

•  کرختی خفیف ناشی از سرمازدگی کوتاه‌مدت: معمولاً با گرم کردن دست‌ها طی چند دقیقه برطرف می‌شود.
•  کرختی شدیدتر ناشی از سرمازدگی: ممکن است تا چند ساعت پس از گرم کردن ادامه داشته باشد.
• کرختی ناشی از اختلالات گردش خون: بسته به شدت عارضه زمینه‌ای، از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد.
•  کرختی ناشی از بیماری‌های مزمن مثل دیابت: ممکن است هفته‌ها طول بکشد.
•  کرختی ناشی از آسیب عصبی: بستگی به درمان علت زمینه‌ای دارد؛ اما معمولاً طولانی‌تر است.

ماساژ، حرکت دادن انگشتان، استفاده از کیسه آب گرم و پوشیدن دستکش می‌تواند بهبود را تسریع کند.

آیا گرم کردن دست‌ها باعث بهبود کرختی می‌شود؟

گرم کردن دست‌ها می‌تواند باعث بهبود کرختی شود.

• گرما باعث گشاد شدن رگ‌های خونی منقبض‌شده و افزایش جریان خون به سمت انگشتان می‌شود؛ همچنین گرما عملکرد اعصاب و ماهیچه‌ها را تسهیل می‌کند.
•  روش‌هایی مانند قرار دادن دست‌ها در آب گرم، استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ دست‌ها با دست دیگر، ورزش‌های ملایم دستی و حتی گذاشتن دست‌ها در زیر بغل برای انتقال گرمای بدن به دست‌ها می‌تواند مفید باشد.
•  البته گرم کردن ناگهانی دست‌های کرخت ممکن است باعث درد شود؛ بنابراین باید گرما تدریجی باشد. همچنین در صورت علت زمینه‌ای، گرما تنها باعث بهبود موقتی است.
•  گرما باعث گشاد شدن عروق خونی می‌شود و جریان خون به انگشتان کرخت را افزایش می‌دهد.
•  گرما موجب شل شدن ماهیچه‌ها و بافت همبند می‌شود و فشار روی اعصاب و عروق را کاهش می‌دهد.
•  گرما به بهبود عملکرد اعصاب آسیب‌دیده و التهابی کمک می‌کند.
• افزایش دمای موضعی باعث تسریع در جذب مایعات اطراف سلول‌ها و کاهش ورم می‌شود.
•  گرمادرمانی باید به آرامی و به مدت طولانی‌تری انجام شود تا اثربخشی بیشتری داشته باشد.
•  پس از گرم کردن باید از پوشیدن دستکش استفاده کرد تا انگشتان دوباره سرد نشوند.

در صورتی که علت کرختی انگشتان دست مشخص نیست، بهتر است برای برطرف شدن کامل به پزشک مراجعه شود. توجه داشته باشید گرما درمانی به تنهایی نمی‌تواند کرختی‌های شدید یا مکرر را درمان کند.

 

آیا ورزش‌های خاصی برای بهبود کرختی انگشتان وجود دارد؟

انجام برخی ورزش‌ها و حرکات می‌تواند به بهبود کرختی در انگشتان دست کمک کند. از جمله این ورزش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشت و باز کردن دست‌ها: باعث تحریک جریان خون در دست و انگشتان می‌شود.
•  تکان دادن ملایم و مداوم دست‌ها و انگشتان: به بهبود گردش خون کمک می‌کند.
• حرکت دادن دست به طرف بالا و پایین: کمک به بازگشت وریدی خون
•  ماساژ کف دست با انگشت شست دست دیگر
•  فشار دادن نرم توپ‌های استرس
• ورزش با توپ‌های کوچک و اسباب بازی‌های دستی
• حرکات کششی و چرخشی مچ و انگشتان
•  چرخش مچ دست به طرفین
• نواختن ساده پیانو یا سازهای دیگر با انگشتان
• مالش کف دست یا شست با روغن ماساژ
• غلتاندن توپ کوچک زیر انگشتان
•  انجام حرکات یوگای دست

انجام مرتب این حرکات سبک باعث تقویت عضلات دست و بهبود گردش خون می‌شود.

 

آیا کم خونی می‌تواند علت کرختی انگشتان دست باشد؟

لزوماً کرختی انگشتان دست به تنهایی نشانه کم‌خونی نیست، اما کم‌خونی می‌تواند یکی از عواملی باشد که منجر به کرختی در انگشتان می‌شود.
کرختی می‌تواند علل متعددی داشته باشد از جمله:

•  سرماخوردگی و کاهش دمای بدن
•  اختلالات گردش خون محیطی
• دیابت
•  بیماری‌های خودایمنی
•  سالمندی
•  کم‌خونی ناشی از کمبود آهن یا فولات هم می‌تواند با کاهش انتقال اکسیژن به بافت‌ها منجر به کرختی شود.

تشخیص قطعی علت کرختی انگشتان دست نیاز به آزمایش خون و بررسی دقیق علائم دیگر دارد. کرختی به تنهایی علامت اختصاصی کم‌خونی نیست.

 

آیا رژیم غذایی می‌تواند علت کرختی انگشتان دست باشد؟

رژیم غذایی هم می‌تواند به عنوان علت کرختی انگشتان دست در نظر گرفته شود. کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در رژیم غذایی می‌تواند خطر کرختی در انگشتان دست را افزایش دهد. مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

•  ویتامین B12
•  آهن: کمبود آن منجر به کم‌خونی و رنگ‌پریدگی می‌شود.
•  اسید فولیک
•  روی: نقش مهمی در سلامت پوست و بافت‌های بدن دارد.
•  منیزیم: کمبود آن می‌تواند منجر به اسپاسم عروقی و کرختی شود.

بنابراین توصیه می‌شود از مکمل‌های ویتامینی و رژیم غذایی متعادل استفاده شود تا از کمبودها جلوگیری شود.

 

آیا علت کرختی انگشتان دست می‌تواند ارثی باشد؟

علت کرختی انگشتان دست به طور مستقیم یک بیماری ارثی نیست، اما در برخی موارد عوامل ژنتیکی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:

• افرادی که سابقه خانوادگی اختلالات انعقاد خون دارند، مستعد لخته شدن خون و کاهش جریان خون به انگشتان هستند.
•  افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس، بیشتر در معرض خطر التهاب عروق و کرختی انگشتان هستند.
•  بیماری‌های قلبی ـ عروقی می‌توانند به صورت ارثی منتقل شوند و زمینه‌ساز اختلال گردش خون باشند.
•  عامل ژنتیکی در ابتلا به دیابت نوع دو وجود دارد که خود می‌تواند منجر به کرختی شود.
•  نقص در ساخت سلول‌های خونی هم می‌تواند ارثی باشد.

بنابراین در مجموع عوامل ژنتیکی غیر مستقیم و از طریق ایجاد بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند به عنوان علت کرختی انگشتان دست در نظر گرفته شوند.

 

آیا کرختی مزمن انگشتان خطرناک است؟

کرختی مزمن و طولانی مدت انگشتان می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر زمینه‌ای باشد و نیاز به بررسی دقیق دارد. اما به طور کلی خطرناک نیست و عوارض شدیدی ندارد.
در کرختی مزمن انگشتان، باید نکات زیر را مد نظر قرار داد:

•  احتمال آسیب اعصاب و بافت پوست انگشتان وجود دارد که باید پیگیری شود.
•  ممکن است نشانه‌ای از اختلال شدید گردش خون یا بیماری‌هایی مانند دیابت باشد.
•  خطر عفونت و زخم‌های پوستی در انگشتان کرخته افزایش می‌یابد.
•  درد مزمن و اختلال حسی انگشتان می‌تواند رخ دهد.
•  سرعت بهبودی کاهش می‌یابد.

بنابراین باید علت کرختی انگشتان دست بررسی و درمان شود. اما به طور کلی کرختی مزمن خطر مرگ و میر ندارد.

 

آیا کرختی ناشی از بیماری جدی است؟

برای اینکه متوجه شوید آیا کرختی در انگشتان ناشی از یک بیماری جدی زمینه‌ای است یا خیر، باید به نکات زیر توجه کنید:

•  اگر کرختی به طور مکرر اتفاق می‌افتد و مزمن است، می‌تواند نشانه‌ای از بیماری جدی باشد.
•  اگر کرختی همراه با درد، سوزش، خون‌ریزی، زخم یا تغییر رنگ پوست است باید جدی گرفته شود.
•  اگر کرختی تنها محدود به یک انگشت است و متقارن نیست، می‌تواند ناشی از آسیب عصبی باشد.
•  همراهی کرختی با علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا تورم پاها هشداردهنده است.
•  اگر کرختی در تمام فصول سال اتفاق می‌افتد، باید بررسی شود.
•  سابقه بیماری‌هایی مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی مهم است.
•  سن بالای 50 سال نیز یک عامل خطر محسوب می‌شود.

در صورت وجود هر یک از این علائم، باید به پزشک مراجعه کرد.

 

آیا استعمال دخانیات می‌تواند علت کرختی انگشتان دست باشد؟

استعمال دخانیات از عواملی است که می‌تواند منجر به کرختی انگشتان دست شود.
دلایل احتمالی ارتباط سیگار کشیدن و کرختی انگشتان عبارت‌اند از:

•  نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در دخانیات باعث تنگ شدن عروق می‌شوند.
•  سیگار کشیدن با افزایش التهاب و استرس اکسیداتیو همراه است که بر روی عروق اثر می‌گذارد.
•  استعمال دخانیات خطر بروز بیماری‌هایی مانند آترواسکلروز را افزایش می‌دهد.
•  سیگار موجب افزایش فشار خون و کاهش HDL (کلسترول خوب) می‌شود.
•  کاهش اکسیژن‌رسانی خون به دست و انگشتان در اثر مصرف دخانیات
•  آسیب به اعصاب محیطی در اثر مواجهه مداوم با سموم دخانیات

بنابراین ترک سیگار به کاهش خطر کرختی انگشتان و بهبود جریان خون کمک شایانی می‌کند.

 

راه‌های تشخیص علت کرختی انگشتان دست

برای تشخیص علت کرختی انگشتان دست، پزشکان از روش‌های تشخیصی زیر استفاده می‌کنند:

•  معاینه فیزیکی و بررسی علائم حیاتی مثل ضربان و فشارخون
•  پرسیدن در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار
•  آزمایش خون برای بررسی کم‌خونی، قند و چربی خون
•  تست‌های التهابی مانند CRP برای تشخیص التهاب
•  عکس رادیوگرافی برای بررسی مشکلات استخوانی
•  آنژیوگرافی برای بررسی وضعیت رگ‌های خونی
•  الکترومیوگرافی برای ارزیابی عملکرد عصب و عضله
•  تست جریان خون محیطی مثل داپلر اندام‌ها
•  بیوپسی و آزمایش بافت برای بیماری‌های خودایمنی
•  مشاوره با متخصصان قلب، روماتولوژی، نورولوژی و…

انجام معاینات و آزمایش‌های لازم برای تشخیص دقیق علت کرختی ضروری است تا درمان مناسب انجام شود.

 

 

سخن پایانی

بی‌حسی و کرختی انگشتان دست یک عارضه شایع است که علل متفاوتی دارد. این عارضه می‌تواند ناشی از فشار بر روی عصب‌های دست، آسیب به عصب‌های محیطی، آسیب به نخاع گردنی، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عروقی یا گزش حشرات باشد. تشخیص دقیق علت کرختی انگشتان دست بسیار مهم است. در صورت مشاهده علائم مراجعه به پزشک ضروری است. در این مقاله با علل و عوامل کرختی انگشتان و روش‌های درمانی آن آشنا شدیم. پزشک با تشخیص علت کرختی می‌تواند روش درمانی اصولی را برای هر فرد تجویز کند و توصیه ما این است که بروز علائم گفته شده در این مقاله هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید.