علت گزگز کف پا

در این محتوا قصد داریم شما را با علت گزگز کف پا آشنا کنیم. گزگز در کف پا یک نوع اختلال حسی است که می تواند طیف مختلفی از علت گزگز کف پا را داشته باشد که اکثرا شامل علل نورولوژیک (اعصاب) می شوند. از دیگر علت گزگز کف پا، دیابت کنترل نشده، اختلالات مربوط به فعالیت تیروئید، کمبود های تغذیه ای از جمله کمبود برخی ویتامین ها و… را می توان به عنوان علل پاراستزی یا حس سوزن سوزن شدن کف پا نام ببریم که به صورت غیر مستقیم باعث آسیب عصب های کف پا شده اند. در این محتوا با ما همراه باشید تا شما را با اصلی ترین علت ها، جدی ترین عوامل مسبب مور‌مور کف پا، علائم همراه و درمان های این اختلال آشنا کنیم.

 

 

علت گزگز کف پا

گز گز (paresthesia) یک نوع بی حسی یا احساس سوزش است که اکثرا در اندام های فوقانی و تحتانی مثل دست،‌ بازو، پا و کف پا اتفاق می افتد اما به صورت کلی در هر جایی از بدن می تواند اتفاق بیفتد. دلیل مور‌مور کف پا متفاوت است که با جزئیات بیشتری در ادامه بحث خواهد شد، اما بیشتر اوقات به دلیل وارد شدن فشار بر عصبی که اندام را عصب دهی می کند، اتفاق می افتد و حسی شبیه به خواب رفتن پا ایجاد می کند.
زمانی که این فشار بر طرف شود، این حس نیز از بین می رود. اگر این حس گز گز برای مدت طولانی تری وجود داشته باشد،‌ می تواند نشانه شرایط جدی تر و یا آسیب عصبی باشد. این اختلال می تواند در انواع بیماری های خود ایمنی که به اعصاب یا پوشش حمایت کننده آن ها حمله می کنند مثل MS، گیلن باره و… و یا بیماری هایی مثل دیابت، سکته مغزی و… دیده شود و نیازمند بررسی دقیق توسط یک متخصص اعصاب متبحر خواهد داشت. در ادامه با جزئیات بیشتری، شایع‌ترین علت گزگز کف پا را بررسی خواهیم کرد.

شايع‌ترين علت گزگز کف پا

گروه های مختلف بیماری ها می تواند جزو دلیل گزگز کف پا قرار می گیرد. شایع ترین آنها، علل درگیر کننده اعصاب محیطی هستند. در این قسمت دلیل مور‌مور کف پا و اندام ها را مشاهده می کنید.
سکته مغزی، MS، تومور مغز یا نخاع، افزایش بیش از حد سطح ویتامین D، کمبود ویتامین B12، دیابت، فیبرومیالژیا، افزایش فشار خون، عفونت، آسیب به اعصاب و تحت فشار قرار گرفتن عصب. فشردگی عصب زمانی اتفاق می افتد که فشار زیادی از سوی بافت های اطراف به روی آن وارد می شود.
این فشار می‌تواند باعث مختل شدن کار عصب شده و باعث حس گز گز در ناحیه تحت پوشش آن عصب گردد. فشردگی عصب می تواند در هر جایی از بدن مثل صورت، گردن، مچ یا کمر اتفاق بیفتد. برای مثال، بیرون زدگی دیسک می تواند یک علت تحت فشار قرار گرفتن عصب و ایجاد درد یا گز گز برای مثال در کمر، ساق یا کف پا در سمت آسیب دیده باشد.
سندرم تونل تارسال نیز یک نوع فشردگی عصب است که باعث ایجاد بی حسی و گز گز در انگشتان می گردد. در این حالت، تونل تارسال که یک محل عبور مهم اعصاب و عروق کف پا است، که در محل مچ پا قرار گرفته است، به علل مختلف خصوصا استفاده زیاد دچار التهاب می گردد و عروق و اعصاب به دام افتاده در داخل آن تحت فشار قرار گرفته و علائم ذکر شده را ایجاد می کنند.
بعضی از داروها نیز می توانند باعث ایجاد علائم مور‌مور کف پا شوند مثلا بعضی داروهایی که برای درمان ایدز استفاده می شوند، آنتی ویروس ها، مسمومیت با آرسنیک و جیوه و… گرفتگی های عضلانی (اسپاسم) نیز که به دنبال فعالیت شدید روزانه اتفاق افتاده می‌تواند باعث ایجاد التهاب و تورم در موضع شده و با فشار روی عصب های موجود در آن ناحیه باعث بی حسی و گزگز کف پا شود.
بد نشستن یا بد خوابیدن باعث تحت فشار قرار گرفتن رشته های عصبی مثلا به علت تکیه دادن پا به یک میله فلزی موقع نشستن می تواند باعث گزگز کف پا شود. از دیگر علت گزگز کف پا، بیماری های مربوط به عروق محیطی است. این بیماری در اثر گرفتگی یا تنگ شدن سرخرگ های محیطی پا در اثر تشکیل پلاک های چربی اتفاق می افتد.
از نشانه‌های همراه بیماری های عروق محیطی می توان به پوست براق، ریزش موهای موضع، تغییرات حسی پایین ساق، کف پا و انگشتان اشاره کرد. همچنین گرفتگی عضلات ران یا ساق بعد از پیاده روی یا کوهنوردی، بی حسی و ضعف پاها، سردی پاها خصوصا زمانی که به صورت غیر قرینه در دو پا اتفاق بیافتد و نیز زخمی که پس از مدتی طولانی هنوز بهبود نیافته است خصوصا در نوک انگشتان پا می توانند علائم بیماری عروق محیطی باشند.

 

 

علائم ديگر مربوط به فشردگی عصب

علاوه بر حس گزگز، درد یا حس سوزش،‌ بی حسی یا ضعف حسی در نواحی درگیر، حس خواب رفتگی و سردی یا گرمی پوست نیز می توانند از علائم مرتبط با تحت فشار قرار گرفتن عصب باشند. این علائم می تواند به صورت دائمی اتفاق بیفتد یا گهگاهی پیش آید. معمولا این حس ها در محل تحت پوشش عصب درگیر ایجاد می شوند ولی می توانند از اطراف نیز گسترش پیدا کنند.

گز گز کف پا در چه کسانی شايع تر است؟

عوامل مختلفی وجود دارند که احتمال بروز اختلال عصب را افزایش می دهند:
جنسیت: احتمال بروز سندرم تونل کارپال در خانم ها بیشتر است زیرا تونل کارپال باریک تری دارند؛ بنابراین احتمال تنگ شدن آن به دلایل مختلف (خصوصا التهاب) نسبت به آقایان بیشتر خواهد بود.
چاقی: اضافه وزن می تواند باعث افزایش فشار وارده به اعصاب شود.
بارداری: اضافه وزن و افزایش میزان آب بدن می تواند باعث افزایش فشار وارده بر اعصاب شود.
بیماری های تیروئید: این بیماری ریسک بروز سندرم تونل کارپال را افزایش می‌دهد.
دیابت: دیابت می تواند باعث آسیب بافت و اعصاب شود. به صورت شایع، دیابت می تواند باعث بیماری اعصاب محیطی به نام نوروپاتی دیابتی شود.
روماتیسم مفصلی: این بیماری می‌تواند باعث ایجاد التهاب شود، همچنین می تواند باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب در مفاصل شود.
استراحت طولانی مدت: دراز کشیدن به مدت طولانی می‌تواند باعث فشردگی عصب شود و ریسک ایجاد گزگز را افزایش می‌دهد.
استفاده زیاد از اندام ها: شغل ها و تفریحاتی که نیازمند حرکت تکراری و زیاد دست ها، آرنج یا پاها هستند، ریسک بالاتری برای فشردگی عصب، ایجاد گز گز و نیز آسیب عصبی دارند.

 

تشخيص علت گزگز کف پا

برای تشخیص دلیل گزگز کف پا، پزشک در قدم اول بایستی شرح حال دقیقی از فرد اخذ کند. همچنین بایستی معاینه بالینی مناسبی به عمل آورد. چنانچه در هر یک از این موارد چندین شک تشخیصی برای پزشک به وجود آید، ممکن است پزشک بر اساس علل محتمل، تست هایی را برای تشخیص دقیق درخواست کند. این تست ها شامل موارد زیر است:

• Nerve conduction study

در این تست سرعت هدایت پیام های عصبی در اعصاب شما سنجیده می شود.

• Electromyography (EMG)

بررسی فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب

• Magnetic resonance imaging (MRI)

این تست تصویربرداری می‌تواند برای بررسی نواحی مختلف بدن به صورت دقیق تر صورت بگیرد.

سونوگرافی: برای بررسی دقیق تر نواحی کوچکتری از بدن از لحاظ میزان فشردگی یا آسیب عصبی استفاده می شود.

 

درمان‌های گزگز کف پا پس از تشخيص علت گزگز کف پا

پس از مراجعه به یک متخصص اعصاب، درمان اختلال شما بسته به عامل به وجود آورنده آن بسیار متفاوت بوده و به تصمیم گیری پزشک معالج شما بستگی خواهد داشت. اگر علت گزگز کف پا مشخصی در شما پیدا شد، رفع عامل زمینه ای، اولین قدم درمانی خواهد بود که تشخیص دقیق و درمان آن بر عهده متخصص اعصاب خبره خواهد بود. درمان های عمومی که معمولا در کنار درمان اصلی می تواند به کار رود، به شرح زیر است:
استراحت و بی حرکت کردن عضو: استراحت می‌تواند برای بهبود فشردگی عصب، مورد استفاده قرار گیرد. بسیار اهمیت دارد که فعالیت هایی را که باعث فشردگی عصب می شوند متوقف کنید. این اقدام می تواند با استراحت یا گاهی اوقات آتل و بستن اندام صورت بگیرد تا از حرکت دادن عضو جلوگیری شود. البته استفاده از آتل به صورت طولانی مدت می‌تواند مشکلات زیادی از جمله خشکی مفصلی یا تحلیل عضلانی ایجاد کند. بنابراین بسیار اهمیت دارد که در این زمینه تابع دستورات پزشک معالج خود باشید.

• فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می‌تواند برای تقویت عضلات عصب دهی شده توسط آن عصب صورت گیرد. قوی تر شدن عضلات می تواند به کاهش فشردگی عصب کمک کند و از اتفاق مجدد آن جلوگیری کند. عضلات قوی می تواند انعطاف پذیری، محدوده حرکتی و قدرت حرکت را بیشتر کند.

• دارودرمانی

تعدادی از داروها مثل ایبوپروفن و ناپروکسن و حتی تزریق استروئید در مناطق آسیب دیده می‌تواند باعث کاهش درد و تورم و التهاب در منطقه شود. برای گز گز طولانی مدت بخاطر فیبرومیالژیا، داروهایی مثل پره گابالین یا دولوکستین می توانند موثر باشند.

• جراحی

اگر این اقدامات باعث بهبود علائم نشود، ممکن است برای کاهش فشار بر عصب، نیاز به جراحی باشد. جراحی می‌تواند به طرق مختلفی از جمله آزاد کردن لیگامان کارپال، برداشتن زائده استخوانی یا بخشی از دیسک بیرون زده در کمر صورت بگیرد.

 

پيشگيری از آسيب حسی اندام ها

با وجودی که گیرافتادگی عصب بازگشت پذیر است، اقداماتی وجود دارد که با انجام آنها می توان از این مسئله جلوگیری نمود:

• موقعیت عضوی مناسب را جهت جلوگیری از وارد شدن فشار غیر ضرور به عصب را رعایت کنید.
• از ایجاد آسیب هایی که در اثر بلند کردن اجسام سنگین ایجاد می شود خودداری کنید.
• همچنین از انجام حرکات تکراری و زیاد عضو خودداری کنید.
• حفظ وزن مناسب و انجام منظم فعالیت های ورزشی مثل فعالیت های قدرتی و انعطاف می تواند در جهت تقویت عضلات حمایت کننده عصب به کار رود.

 

 

سخن پايانی

در این محتوا سعی بر این بود که شما را به صورت کلی با علل شکل گیری و درمان‌های گز گز اندامها آشنا کنیم. توجه داشته باشید که طیف علت گزگز کف پا بسیار گسترده است و
تشخیص علت گزگز کف پا و درمان مناسب آن ها نیاز به تصمیم گیری و بررسی دقیق یک نورولوژیست متبحر و مسلط خواهد داشت.
در این محتوا تنها موارد شایع ذکر شدند بنابراین ضروری است برای بررسی هر نوع اختلال حسی از این قبیل خصوصا چنانچه علائم تازه به وجود آمده باشند، دائمی باشند و ناشی از دیگر علت گزگز کف پا نباشند، به پزشک مراجعه کنید. خواهشمند است این توصیه را جدی گرفته و از خوددرمانی و به تعویق انداختن مراجعه به پزشک به هر دلیلی بپرهیزید.
چرا که در این صورت پیشرفت بیماری می تواند عوارض زیاد و بعضا جبران ناشدنی به همراه داشته باشد. پزشکان مجموعه ما می توانند شما را در این زمینه راهنمایی کنند.