علت درد کف پا در طب سنتی

علت درد کف پا در طب سنتی تفاوت خاصی با دلایل اصلی ایجاد درد زیر پا در پزشکی و شاخه ارتوپدی ندارد. تنها ممکن است نام‌های آن‌ها در روش سنتی‌تر کمی ساده‌تر و قابل‌فهم‌تر برای بیماران باشد؛ زیرا معمولاً در طب سنتی از اصطلاحات تخصصی و سخت پزشکی استفاده نمی‌شود؛ اما دلایل دقیقاً یکسان هستند. اگر شما نیز می‌خواهید علت درد کف پا و نحوه درمان آن را بدانید در ادامه این مقاله با ما همراه شوید.

علت درد کف پا در طب سنتی چیست؟

درد کف پا چه در طب سنتی و چه در پزشکی پیشرفته ارتوپدی دلایل یکسانی دارند. مهم‌ترین علل درد پا که مربوط به کف پا می‌باشد عبارت‌اند از:

• فاشیای پلانتر یا التهاب کف پا

فاشیای پلانتر که در طب سنتی بیشتر با عنوان التهاب کف پا شناخته می‌شود مهم‌ترین علت درد کف پا در طب سنتی و ارتوپدی است و درمان فاشیای کف پا نیز به‌شدت علائم و علت ایجاد آن بستگی دارد. فاشیای پلانتار نواری از بافتی سفت‌وسخت ولی انعطاف‌پذیر است که از استخوان پاشنه، از بخش قوس پای شما تا پایه انگشتان پا کشیده می‌شود.

درواقع نقش فاشیای کف پا حمایت از قوس پا و جلوگیری از شوک‌های واردشده به پا می‌باشد؛ بنابراین نقش مهمی در عملکرد پا دارد و در صورت آسیب، درمان فاشیای کف پا باید توسط متخصص ارتوپد انجام شود تا درمان به‌طور کامل صورت گرفته و در آینده مشکلی ایجاد نکند.

دردهای ناشی از التهاب کف پا معمولاً تیز و کوبنده هستند، پاشنه پا را نیز درگیر می‌کنند و احتمالاً هنگام صبح به‌محض گذاشتن پا روی زمین بدتر می‌شوند؛ بنابراین برای درمان فاشیای کف پا به این علائم توجه داشته باشید و در صورت بروز آن‌ها اگر بعد از چند روز بهبودی حاصل نشد به یک کلینیک پا و متخصص ارتوپد مراجعه کنید.

عواملی که احتمال آسیب به فاشیای پا را افزایش می‌دهند نیز عبارت‌اند از:

• وجود قوس زیاد کف پا یا صاف بودن آن

• اضافه‌وزن یا چاقی

• پوشیدن کفش‌هایی با قوس ضعیف

• راه رفتن، دویدن یا ایستادن زیاد روی سطوح ناهموار و سخت

• پابرهنه راه رفتن

• باردار بودن

• داشتن پاهای پرانتزی

• متاتارسالژی

متاتارس‌ها استخوان‌هایی هستند که در طول انگشتان پا کشیده می‌شوند و این استخوان‌های نسبتاً بلند در جلوی پا وظیفه دارند مچ پا را به انگشتان پا متصل کنند. به‌علاوه قوس زیر پا را تشکیل می‌دهند تا پا بتواند وزن بدن را تحمل کند و فعالیت‌هایی مانند راه رفتن آسان شود.

آسیب‌های متاتارسالژی یکی دیگر از موارد علل درد پا در ناحیه زیر پا می‌باشند که می‌توانند آزاردهنده باشند. دردهای ناشی از این آسیب‌ها معمولاً شدید، سوزشی و تیز هستند. طوری که شاید اصلاً نتوانید راه بروید، بدوید یا حتی بایستید یا پاهای خود را خم کنید.

معمولاً سالمندان بیشتر به این آسیب‌ها مبتلا می‌شوند و سایر دلایل آسیب‌های متاتارسالژی عبارت‌اند از:

• داشتن قوس‌های بلند

• داشتن استخوان‌های زیاد بلند مخصوصاً در پاهای شما

• داشتن انگشت چکشی

• انجام ورزش‌های پرتحرک همراه با پریدن و دویدن زیاد

• اضافه‌وزن یا چاقی

• استفاده مکرر از کفش‌های پاشنه‌بلند و نوک‌تیز یا به‌طور کل کفش‌هایی که مناسب نیستند.

• داشتن اختلالاتی در جریان خون

• ابتلا به نقرس

• دیابت

• نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی که می‌تواند علت درد کف پا در طب سنتی باشد مربوط به آسیب‌های عصبی در پا است. این آسیب‌ها معمولاً به دلیل برخی از بیماری‌های جدی‌تر مانند فتق دیسک و وارد شدن فشار بیش‌ازحد از عصب‌های عبوری مجاور ناحیه آسیب‌دیده ایجاد می‌شوند.

همچنین برخی از بیماری‌های زمینه‌ای و مزمن مانند دیابت در صورت پیشروی و عدم کنترل مناسب می‌توانند به‌مرور منجر به آسیب‌های عصبی یا نورپاتی محیطی شوند که ممکن است هر بخش از بدن را بسته به عصب‌های آسیب‌دیده یا تحت‌فشار درگیر کند که زیر پا نیز ممکن است دچار درد و التهاب ناشی از این آسیب‌ها شود.

ازجمله موارد دیگری که احتمال نوروپاتی محیطی به‌عنوان علل درد پا را افزایش می‌دهند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده بیش‌ازحد از الکل

• بیماری لایم

• بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس

• زخم گلوله

• آسیب‌های ناشی از برخی تزریق‌ها

درد ناشی از آسیب‌های نورومای محیطی معمولاً حالت سوزن‌سوزن شدن، گزگز، مورمور شدن و ضربه زدن به زیر پا را دارد.

• نوروما

نوروما یک توده غیرطبیعی از سلول‌های عصبی است که بین انگشتان پای شما، معمولاً پس از آسیب ایجاد می‌شود. معمولاً این علت درد کف پا در طب سنتی در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود. ازجمله مهم‌ترین دلایل ایجاد نوروما عبارت‌اند از:

• انجام ورزش‌های پرتحرک که با پریدن و دویدن همراه هستند مانند بسکتبال

• پوشیدن کفش‌های بدون تکیه‌گاه مناسب

• پوشیدن دائمی و طولانی‌مدت کفش پاشنه‌بلند

• پوشیدن مکرر کفش‌های تنگ و محدودکننده، مانند کفش‌هایی که در باله یا صخره‌نوردی استفاده می‌شود.

• داشتن انگشت‌های چکشی یا بونیون به معنی برآمدگی استخوانی که در قسمت‌های خارجی انگشت شست پا ایجاد می‌شود.

این آسیب ممکن است این احساس را در شما ایجاد کند که در کفشتان سنگریزه وجود دارد. بیشتر بین انگشتان دوم و سوم یا انگشتان سوم و چهارم شایع است. علائم آن شامل درد سوزشی در ناحیه زیر پا و همچنین بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن در زیر پا و حتی انگشتان پا است.

• مشکلات ساختاری کف پا

ممکن است کف پا دچار برخی از مشکلات ساختاری ارتوپدی باشد که مهم‌ترین آن‌ها کف پای صاف و یا قوس بیش‌ازحد زیر پا است که این دو آسیب دقیقاً برعکس هم می‌باشند و هیچ کدام در حالت تعادل قرار ندارند. به قوس بیش‌ازحد زیر پا، پای کاووس نیز گفته می‌شود که معمولاً عواملی مانند ژنتیک، سکته، فلج مغزی و غیره باعث ایجاد آن می‌شوند.

صافی کف پا نیز مشکل ساختاری دیگری است که ممکن است در کودکان یا بزرگسالان ایجاد شود و می‌تواند علت درد کف پا در طب سنتی باشد. در بسیاری از موارد، صافی زیر پا مشکلی در کودکان ایجاد نمی‌کند، اما در بزرگسالان می‌تواند باعث شود که فرد در قوس، سایر نواحی پا، ساق پا، مچ پا و کمر درد داشته باشد.

ممکن است فرد تا زمانی که علائم ظاهر نشود متوجه صافی کف پای خود نشود. پزشک در صورت تشخیص این مشکل ساختاری ممکن است استفاده از کفش‌ها یا کفی‌های حمایتی را برای کمک به حمایت بیشتر برای قوس توصیه کند.

• اور پرونیشن (Overpronation)

پرونیشن به نحوه حرکت پای فرد در حین راه رفتن، دویدن یا پریدن اشاره دارد و اور پرونیشن آسیبی است که می‌تواند با تغییر نحوه حرکت یکی از علل درد پا باشد. به‌عنوان‌مثال فردی که بیش‌ازحد پرووناسیون دارد هنگام حرکت ابتدا با قسمت بیرونی پاشنه پا به زمین ضربه می‌زند.

درنتیجه پا بیش‌ازحد روی قوس می‌غلتد و این فشار اضافی کم‌کم باعث صاف شدن قوس و درواقع صافی زیر پا می‌شود. در درازمدت، پروناسیون بیش‌ازحد می‌تواند به تاندون‌ها، ماهیچه‌ها و رباط‌ها آسیب برساند. این آسیب می‌تواند منجر به درد در قوس زیر پا، زانو، لگن یا کمر شود.

همچنین می‌تواند پینه یا انگشت چکشی را ایجاد کند. معمولاً در این افراد استفاده از کفش‌های طبی مخصوص برای جلوگیری از عوارض گفته شده پیشنهاد می‌شود.

• اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی

تاندون تیبیال خلفی یکی از عضلات ساق پا را به قسمت داخلی پا متصل می‌کند. اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی (PTTD) زمانی رخ می‌دهد که این تاندون آسیب‌دیده یا ملتهب شود. اگر تاندون تیبیال خلفی نتواند قوس را تحمل کند، ممکن است فرد احساس درد کند.

درد PTTD معمولاً در قسمت داخلی مچ پا و پشت ساق پا رخ می‌دهد. درد اغلب هنگام دویدن یا راه رفتن سریع رخ می‌دهد و با توقف از بین می‌رود. مچ‌بند یا استفاده از کفی‌های مخصوص طراحی شده می‌تواند به اصلاح PTTD کمک کند.

• شکستگی‌های ناشی از استرس

یکی دیگر از موارد کمتر رایج علت درد کف پا در طب سنتی شکستگی‌های استرسی در زیر پا و بخصوص پاشنه پا به دلیل فشار بیش‌ازحد بر روی این ناحیه است که در افرادی که به مدت طولانی به‌ویژه با کفش نامناسب روی پاها می‌ایستند یا بیش‌ازحد اضافه‌وزن دارند بیشتر دیده می‌شود. عواملی که احتمال شکستگی‌های استرسی را افزایش می‌دهند، عبارت‌اند از:

• انجام یک ورزش که فشار زیادی به توپ کف پا وارد می‌کند، مانند دویدن، تنیس، باله و غیره

• داشتن قوس‌های بلند زیر پا

• پوشیدن همیشگی کفش پاشنه‌بلند

• سندرم تونل تارسال

تونل تارسال فضای بسیار باریکی در قسمت داخلی مچ پا می‌باشد. بسیاری از رگ‌ها، سیاهرگ‌ها، تاندون‌ها و اعصابی که حرکت پا در جهات مختلف را امکان‌پذیر می‌کنند، از تونل تارسال عبور می‌کنند. یکی از این اعصاب عصب تیبیال خلفی نام دارد که مسئول احساساتی است که در زیر پا و انگشتان پا ایجاد می‌شود.

سندرم تونل تارسال زمانی اتفاق می‌افتد که عصب تیبیال خلفی در تونل تارسال دچار فشردگی شود. این آسیب مانند آسیب‌های عصبی نورومای محیطی باعث درد، بی‌حسی و گزگز در زیر پا می‌شود. مواردی مانند دیابت کنترل نشده، کف پای صاف، پیچ‌خوردگی و تورم مچ پا، آرتریت کنترل نشده و رگ‌های واریسی احتمال بروز این علت درد کف پا در طب سنتی را بیشتر می‌کنند.

علت درد کف پا در طب سنتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

معمولاً در طب سنتی متخصصان طب سنتی بیشتر به گرفتن یک شرح‌حال و معاینه فیزیکی کامل از علائم ایجاد شده و ناحیه دارای درد اکتفا می‌کنند و تشخیص نهایی را ارائه می‌دهند؛ اما باید بدانید بسیاری از مشکلات و علل درد پا وجود دارند که تنها با گرفتن شرح‌حال و معاینه فیزیکی برای بررسی حساسیت در پای شما و محل دقیق درد تشخیص داده نمی‌شوند.

به همین دلیل متخصصان ارتوپدی ما معمولاً از برخی تست‌ها مانند تصویربرداری با اشعه ایکس، ام‌آرآی، سی‌تی‌اسکن و هر آزمایش دیگری که با توجه به شواهد موجود برای تشخیص دقیق‌تر نیاز باشد استفاده می‌کنند تا تشخیص و درمان صحیح‌تری انجام شود بنابراین بهتر است برای درمان علل درد پا به جای مراجعه به متخصصان طب سنتی از همان ابتدا به یک متخصص ارتوپدی خوب مراجعه کنید.

متخصص ارتوپدی بعد از گرفتن شرح‌حال در طول ارزیابی، ممکن است از شما بخواهد که پای خود را خم کنید و روی زیر پا فشار وارد کنید تا ببیند که آیا درد با خم شدن شما بدتر می‌شود یا خیر؟ ارتوپد همچنین علائمی مانند قرمزی و تورم را چک می‌کند و قدرت ماهیچه‌ها و سلامت اعصاب شما را با بررسی موارد زیر ارزیابی می‌کند:

عوامل خطر ابتلا به علل درد پا

همان‌طورکه در بیان علت درد کف پا در طب سنتی در هر بخش توضیح دادیم عوامل مختلفی می‌توانند علل درد پا را ایجاد کنند؛ اما اگر بخواهیم یک نگاه کلی‌تر به عوامل خطر ابتلا به دردهای زیر پا داشته باشیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضافه‌وزن یا چاقی

چاقی به دلیل افزایش فشار روی رباط‌های فاشیای کف پا می‌تواند درد و التهاب کف پا را به‌خصوص اگر وزن شما به‌طور ناگهانی افزایش یابد ایجاد کند.

• دونده بودن و داشتن شغل‌های بسیار فعال

اگر مسافت‌های طولانی را بدوید یا شغل‌های سخت و پرفعالیت مانند آشپزی را داشته باشید که نیاز باشد دائماً روی پا بایستید ممکن است هرچند وقت یک‌بار یا به‌صورت دائمی درد زیر پا را احساس کنید. این شرایط در صورت استفاده از کفش‌های نامناسب یا پاشنه‌دار بدتر هم می‌شود.

• مشکلات ساختار فیزیکی پا مانند قوس بلند یا صافی کف پا

کف پای صاف و یا قوس بیش‌ازحد نیز همان‌طورکه قبلاً توضیح دادیم از مهم‌ترین علل درد پا می‌باشد.

• تاندون‌های آشیل سفت

تاندون‌هایی که ماهیچه‌های ساق پای شما را به پاشنه پا متصل می‌کنند تاندون آشیل نام دارند و آسیب به این تاندون‌ها می‌تواند منجر به التهاب و درد زیر پا شود.

• استفاده از کفش‌های نامناسب

کفش‌های نرم با پشتیبانی ضعیف از قوس کف پا می‌تواند در طولانی‌مدت منجر به تغییر شکل زیر پا و آسیب‌های مختلف شود که درد و التهاب را نیز ایجاد می‌کند.

روش‌های درمانی علت درد کف پا در طب سنتی

معمولاً اگر برای تشخیص علت درد کف پا در طب سنتی به متخصصان طب سنتی مراجعه کنید برحسب تشخیص و شدت علائم یکی از روش‌های زیر را به شما پیشنهاد می‌کنند:

• ماساژ روغن اسطوخدوس

اسانس اسطوخودوس دارای خواص ضدالتهابی است که آن را به درمان احتمالا خوب برای درد ناشی از التهاب کف پا تبدیل می‌کند. برای استفاده از آن سعی کنید یک یا دو قطره را در روغن حامل مانند روغن‌زیتون یا نارگیل رقیق کنید و آن را در کف پاهای خود ماساژ دهید. همچنین می‌توانید سعی کنید چند قطره را به یک حمام گرم پا اضافه کنید.

• استفاده از کفش‌های حمایت‌کننده

سعی کنید کفش‌هایی بپوشید که قوس‌های بدن را به‌خوبی پشتیبانی می‌کنند، به‌خصوص اگر قرار است زیاد روی پا باشید. این کار به حمایت از فاشیای کف پا کمک می‌کند و از ملتهب شدن آن‌ها جلوگیری خواهد کرد. اگر مشکلات ساختاری مانند قوس زیاد زیر پا یا صافی کف پا دارید کفش طبی شما حتماً باید به‌صورت سفارشی و توسط متخصص ارتوپد پا تجویز شود.

• از آتل شب استفاده کنید.

آتل‌های شبانه با کشش قوس و ساق پا در طول شب به تسکین التهاب کف پا کمک می‌کنند. این ابزار معمولاً برای افرادی که حداقل شش ماه مبتلا به التهاب کف پا بوده‌اند، بهترین تأثیر را دارد. بیشتر آن‌ها برای یک تا سه ماه استفاده می‌شوند و در هر دو مدل سخت و نرم عرضه می‌شوند.

کفش‌های ورزشی خود را به‌صورت منظم و هر زمان که نیاز است تعویض کنید.

اگر به‌طور مرتب کفش‌های مشابهی را برای ورزش می‌پوشید، حتماً آن‌ها را به‌طور متناوب تعویض کنید. علائمی که نشان می‌دهد به یک جفت کفش جدید نیاز دارید، عبارت‌اند از:

• کشش پاشنه پا

• قالب‌گیری کفی‌ها به شکل پای شما

• خرابی فضای داخلی کفش

• ساییده شدن یک‌طرف پاشنه کفش

• وقتی تاول‌های جدیدی روی پاهای شما ایجاد می‌شود.

• درد جدید در پاها یا کمر شما

دوندگان باید کفش‌های ورزشی خود را هر 600 الی 700 کیلومتر تعویض کنند. افراد غیر دونده باید هر شش ماه یک‌بار یا بیشتر، بسته به اینکه هرچند وقت یک‌بار آن‌ها را می‌پوشید، کفش‌های ورزشی را تعویض کنند.

• انجام حرکات کششی

برای تسکین درد ناشی از التهاب کف پا، سعی کنید به‌آرامی قوس پا و ساق پا را بکشید. به‌عنوان‌مثال، سعی کنید با یک پا به سمت جلو حرکت کنید و سعی کنید تا جایی که می‌توانید انگشتان پا را به زمین نزدیک کنید.

• ماساژ

برای تسکین درد پاشنه پا می‌توانید تکنیک‌های ماساژ ساده‌ای را انجام دهید. از انگشتان شست خود برای ماساژ قوس و پاشنه پا استفاده کنید و از توپ‌های پا تا پاشنه خود انگشتان دست را به‌صورت فشاری یا ضربات فشاری حرکت دهید. همچنین می‌توانید از توپ گلف برای ماساژ قوس‌های کف پای خود استفاده کنید. پای خود را روی توپ گلف قرار دهید، به یک وسیله ثابت آویزان کنید و توپ گلف را زیر قوس‌های خود بغلتانید.

• استفاده از یخ

درحالی‌که یک تکه یخ می‌تواند یک ماساژور خوب باشد، یک کیسه یخ می‌تواند به کاهش التهاب کف پا کمک کند. بسته یخ را با یکپارچه یا حوله نازک، سه تا چهار بار در روز به مدت 15 تا 20 دقیقه روی ناحیه دردناک نگه دارید. شما همچنین می‌توانید یک مکعب یخ را زیر پای خود دقیقاً مانند توپ گلف بغلتانید.

• استراحت کنید

گاهی اوقات، التهاب و درد زیر پا تنها با استراحت بهبود پیدا می‌کند، به‌خصوص اگر به‌طور منظم ورزش‌های پرتحرک انجام می‌دهید. چند روز استراحت دادن به پاها می‌تواند به کاهش ا التهاب کف پا و بهبود فاشیا کمک کند. در حین بهبودی، یک فعالیت کم تأثیر مانند شنا را امتحان کنید.

روش‌های پزشکی درمان فاشیای کف پا

اگر روش‌های گفته شده در بالا به بهبود و کاهش درد زیر پا کمکی نکرد باید به یک متخصص ارتوپد خوب مراجعه کنید تا بعد از تشخیص علت درد به‌طور دقیق به کمک یکی از روش‌های زیر به درمان شما بپردازد:

• NSAID مصرف کنید.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین)، برای کاهش التهاب در بدن مفید هستند. این داروها می‌تواند به کاهش درد پاهای شما در طول درمان فاشیای کف پا کمک کند. فقط مطمئن شوید که بیش‌ازحد توصیه شده مصرف نکنید و از نحوه تداخل آن‌ها با سایر داروها آگاه باشید.

• درمان TENs را دریافت کنید.

درمان تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENs) با تحریک الکتریکی ولتاژ پایین درد را تسکین می‌دهد. این یک درمان غیرتهاجمی است که می‌تواند توسط یک متخصص برای درمان فاشیای کف پا انجام شود.

• فیزیوتراپی

فیزیوتراپی تخصصی نیز می‌تواند برخی از علل درد پا را برطرف کرده و علائم مربوطه را کاهش دهد.

• تزریق استروئید

در مواردی که درد بسیار شدید است و فرد نمی‌تواند به دلیل درد زیاد روی پای خود بایستد، معمولا متخصصان ارتوپد از تزریق داروهای استروئید بصورت موضعی برای کاهش سریع درد و درمان فاشیای کف پا استفاده می‌کنند.

• جراحی

این کار فقط در مواردی انجام می‌شود که درد بیش از حد شدید و آسیب زیاد مانند پارگی فاشیا یا شکستگی رخ داده باشد، به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد و یا بیش از 6 تا 12 ماه طول بکشد. جراحی ریسک بالایی دارد و در صورت انجام نادرست آن می‌تواند منجر به درد مزمن و آسیب عصبی شود، بنابراین باید تنها پس از امتحان سایر گزینه‌های درمانی در نظر گرفته شود و حتما توسط یک جراح کار بلد و باتجربه انجام گیرد.

سخن آخر

همان‌طورکه ملاحظه کردید موارد مختلفی به‌عنوان علت درد کف پا در طب سنتی شناخته می‌شوند. دردهای زیر پا اگر ناشی از مشکل جدی نباشند و تنها به دلیل خستگی، فشار زیاد کار و استفاده از کفش‌های نامناسب در زمان کوتاه باشند با روش‌های آسان مانند استراحت، استفاده از یخ، استفاده از مسکن، ماساژ با روغن‌های مناسب و غیره قابل ‌درمان هستند.

درصورتی‌که بیش‌ازحد طول بکشد و به درمان‌های حمایتی پاسخ مناسبی ندهد یا درد بدتر شود حتماً باید در اسرع وقت به یک متخصص ارتوپد خوب مانند متخصصین فعال در مرکز تخصصی ما مراجعه کنید تا هرچه زودتر علت دقیق مشخص‌شده و درمان مناسبی صورت پذیرد.

عدم درمان به‌موقع می‌تواند منجر به دردهای مزمن، بدشکلی پا، کاهش عملکرد پا و غیره شود. جهت گرفتن مشاوره از پزشکان باتجربه ما در این زمینه می‌توانید از طریق لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه با ما در ارتباط باشید.