عفونت ناخن پا یکی از عفونت های دردآور و آزار دهنده است که در اثر عدم مراقب، بیماری دیابت و یا عدم کوتاه کردن صحیح ناخن به وجود می آید.عفونت ناخن پا پدیده ای رایج خصوصا در افراد مبتلا به دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف است. این عفونت ممکن است در نتیجه تکثیر قارچ، ویروس یا باکتری باشد، شناخت عامل ایجاد کننده عفونت به درمان مناسب کمک می کند. نکته قابل توجه این است که عفونت همیشه در اثر حادثه، زخم یا پارگی اتفاق نمی افتد. بلکه ناخن شست یا انگشت پا، ممکن است بدون هیچ گونه تروما ایجاد شوند.
عفونت ناخن پا می تواند در اثر فرورفتن ناخن در گوشت پا بوجود بیاید که التهاب و درد همراه دارد و می بایست برای درمان از شیوه جراحی بهره گرفت تا عفونت و التهاب را از بین برد. عفونت های ناشی از قارچ یا باکتری می تواند باعث بدشکل شدن یا افتادن ناخن و یا از بین رفتن بافت های اصلی تولید کننده ناخن شوند و ممکن است در صورت عدم درمان به موقع و مناسب این بدشکلی به طور دائم در ظاهر انگشتان پا و ناخن باقی بماند.
فهرست مطالب
عفونت ناخن پا
قارچ ناخن یک بیماری شایع است که به صورت لکه سفید یا زرد در زیر نوک انگشت یا ناخن پا فرد بروز پیدا می کند. هرچه عفونت قارچی عمیق تر شود، قارچ ممکن است باعث تغییر رنگ، ضخیم شدن و خرد شدن لبه های ناخن فرد شود. این بیماری می تواند به طور همزمان چندین ناخن را درگیر کرده و تحت تأثیر عفونت قرار دهد.
به قارچ ناخن آنيكوميكوز (onychomycosis) نيز گفته مي شود. البته هنگامی که قارچ نواحی بین انگشتان پا و پوست پای فرد را آلوده می کند، به آن پای ورزشکار (tinea pedis) گفته خواهد شد.
قارچ ناخن نوعی عفونت است که از طریق ترک های ناخن یا بریدگی های پوستی به وجود می آید. این عفونت می تواند باعث تغییر رنگ ناخن یا ضخیم تر شدن آن شده و با درد همراه باشد. از آنجا که انگشتان پا اغلب گرم و مرطوب هستند، در نتیجه محیط بسیار مناسبی برای رشد قارچ ها محسوب شده و انواع مختلف قارچ و گاه مخمرها می توانند قسمت های مختلف ناخن را درگیر کنند. در صورت عدم تشخیص و درمان عفونت ممکن است به سرعت گسترش یافته و ناخن های دیگر پا، پوست و حتی ناخن های دست را درگیر کند.
علت عفونت ناخن پا
عفونت های قارچی ناخن توسط ارگانیسم های مختلف قارچی ایجاد می شود. شایع ترین علت بروز قارچ ناخن، نوعی قارچ به نام درماتوفیت است. مخمر و قالبها همچنین می توانند باعث عفونت ناخن پا شوند. علاوه بر قارچ ها، کپک ها و مخمرها نیز می توانند باعث بروز عفونت ناخن شوند. عوامل دیگر – مانند کاهش گردش خون به پا و ضعیف بودن سیستم ایمنی – از جمله مواردی است که احتمال ابتلا به عفونت قارچی ناخن را افزایش می دهد. عفونت قارچی ناخن پا می تواند از پای ورزشکار (قارچ پا) شروع شده و یکی یکی ناخن ها را درگیر کند. اما اینکه عفونت از فرد دیگری وارد بدن ما شود، تقریباً غیر ممکن است.
عفونت ناخن پا می تواند هر فردی در هر سنی را درگیر کند، اما این نوع عفونت بیشتر در افراد مسن شایع است. با افزایش سن، ناخن ها شکننده و خشک شده و با بروز ترک ها احتمال ورود قارچ ها به بدن تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.
نشانه های عفونت ناخن پا
عفونت ناخن پا در سنین مختلف دیده می شود. با این حال، با افزایش سن، ناخن ها خشک و شکننده می شوند. با خشک شدن ناخن پا شما، احتمال ایجاد ترک و ورود باکتری های عفونی به ناخن وجود دارد.. برخی از علائم عفونت ناخن پا شامل موارد زیر است:
- تجمع ضایعات ناخن در زیر پوست
- ضخیم شدن پوست ناخن
- بوی ناخن پا
- تغییر رنگ ناخن به قهوه ای، سفید و زرد
- تغییر در شکل ناخن
- شکننده شدن ناخن
- ناخن های ضخیم
- خون ریزی
- احساس درد
- قرمزشدن و تورم پوست
- خارج شدن عفونت و چرک
عوامل خطر عفونت ناخن پا
عواملی که می توانند خطر ابتلا به قارچ ناخن را افزایش دهند، عبارتند از:
- تعریق شدید
- ابتلا به دیابت
- بالا بودن سن
- کاهش گردش خون
- آسیب دیدگی جزئی پوست
- سابقه ابتلا به عفونت پای ورزشکار
- بیماری های پوستی مثل پسوزیاریس
- سال ها قرار گرفتن در معرض قارچ ها و کم شدن سرعت رشد ناخن ها
- داشتن سیستم گردش خون ضعیف یا سیستم ایمنی ضعیف بدن
- راه رفتن با پای برهنه در مکان های مرطوب مثل استخرهای شنا، باشگاه ها و حمام های عمومی
علائم عفونت ناخن پا
بروز یک یا چند علائم زیر می تواند نشان دهنده قارچ ناخن پا باشد:
- بوی ناخوشایند
- تغییر شکل و فرم ناخن
- ضخیم شدن پوسته ناخن
- تغییر رنگ از سفید تا زرد یا قهوه ای
- شکننده ، خرد و پوسته پوسته شدن ناخن
- تیره تر شدن رنگ ناخن، ناشی از جمع شدن ضایعات ناخن در زیر پوست
- قارچ ناخن حتی می تواند ناخن های دست را نیز درگیر کند، اما شیوع عفونت ناخن پا بیشتر از ناخن های دست است.
از دیگر علائمی که می توان به آن اشاره کرد بلند شدن، کلفت شدن و زرد شدن ناخن می باشد که در بیشتر موارد ناخن دچار بیماری های قارچی شده ؛ این نوع عفونت ها بویژه در افرادی که از کفش های با تهویه نامناسب استفاده می کنند و یا در جاهای مرطوب به کار و زندگی مشغولند و یا حتی زمانهای نسبتا طولانی کفش به پا دارند بیشتر دیده می شود.
عوارض جانبی عفونت ناخن پا
قارچ ناخن شدید ممکن است با درد همراه بوده و باعث آسیب دائمی به ناخن های فرد مبتلا شود. علاوه بر این در صورت سرکوب شدن سیستم ایمنی بدن به خاطر مصرف داروهای خاص، دیابت و بیماری های دیگر ممکن است عفونت از درگیری ناخن پا فراتر رفته و قسمت های دیگر بدن را درگیر کند.
اگر مبتلا به دیابت هستید، ممکن است گردش خون و حمایت عصبی در پاهای شما کاهش یافته باشد. علاوه بر این در معرض خطر بیشتر عفونت باکتریایی پوست (سلولیت) خواهید بود. بنابراین هرگونه آسیب نسبتا جزئی به پاهای تان – از جمله عفونت قارچی ناخن – در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع به یک عارضه جدی و خطرناک تبدیل شود. در نتیجه اگر مبتلا به دیابت هستید، هرگاه احتمال ابتلا به قارچ ناخن دادید، بهتر است سریعاً به یک کلینیک پا مراجعه کنید و این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
پیشگیری عفونت ناخن پا
عادات و اقدامات زیر می تواند تا حد زیادی به جلوگیری از قارچ ناخن یا برگشت عفونت و پای ورزشکار کمک کند:
- دست و پاها را مرتب بشویید. دستان خود را بعد از لمس ناخن آلوده شسته و آن ها را بعد از شستشو مرطوب کنید.
- ناخن ها را به خوبی گرفته و لبه ها و قسمت های ضخیم ناخن را با استفاده از یک ناخن گیر تیز بگیرید. پس از هر بار ناخن گرفتن، ناخن گیر را به خوبی ضد عفونی کنید.
- جورابهای جذب کننده و ضد عرق بپوشید یا هر روز جوراب های خود را عوض کنید.
- در طول روز از کفش های چرم که قابلیت تنفس دارند، استفاده کنید.
- کفش های قدیمی را دور انداخته یا آنها را با مواد ضد عفونی کننده یا پودرهای ضد قارچ ضد عفونی کنید.
- در استخرها و مکان های مرطوب از کفش یا دمپایی تمیز استفاده کنید.
- برای مانیکور و پدیکور ناخن ها به سراغ سالن هایی بروید که برای هر مشتری ابزار خود را ضد عفونی می کنند.
- از لاک ناخن و ناخن های مصنوعی استفاده نکنید.
تشخیص و درمان عفونت ناخن پا
برای تشخیص قارچ ناخن پزشک ناخن های فرد را معاینه خواهد کرد. برای تشخیص دقیق تر نیز پزشک ممکن است برخی از قسمت های ناخن یا ضایعات زیر ناخن را برداشته و برای تشخیص نوع قارچ به وجود آورنده عفونت به آزمایشگاه ارسال کند. بیماری های دیگری مانند پسوریازیس می تواند بسیار شبیه به عفونت قارچی ناخن بوده و با آن به اشتباه گرفته شود. میکروارگانیسم هایی مانند مخمر و باکتری ها نیز ممکن است ناخن ها را آلوده کرده و باعث بروز عفونت قارچی ناخن شود. در روند تشخیص، مشخص شدن علت بروز عفونت می تواند تا حد زیادی به انتخاب بهترین شیوه درمانی کمک کند.
اگر وضعیت ناخن تان جدی نبوده و مشکلی برای تان به وجود نیاورده باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اما اگر قارچ ناخن دردناک بوده و باعث ضخیم شدن ناخن های تان شده است، مراقبت و استفاده از داروها می تواند به بهبود وضعیت کمک کند. با این حال حتی بعد از موفقیت آمیز بودن درمان بازهم احتمال برگشت عفونت قارچی ناخن وجود خواهد داشت.
درمان عفونت ناخن پا می تواند کار سخت و دشواری باشد. اگر راه کارهای مراقبتی و استفاده از محصولات بدون نسخه داروخانه های به درمان عفونت قارچی کمکی نکرده بهتر است با پزشک خود در این مورد صحبت کنید. انتخاب بهترین شیوه درمان بستگی به شدت وضعیت و نوع قارچ ایجاد کننده آن خواهد داشت. رسیدن به نتیجه مطلوب ممکن است ماه ها به طول انجامیده و حتی بعد از بهبود یافتن ناخن، عفونت مجدداً تکرار شود.
داروها برای درمان عفونت ناخن پا
پزشک ممکن است مصرف داروهای ضد قارچ خوراکی یا کرم و پمادهای ضد قارچ را برای فرد مبتلا تجویز کند. در بعضی از موارد، ترکیب داروهای ضد قارچ خوراکی و موضعی به درمان موثر تر عفونت قارچی کمک خواهد کرد.
داروهای ضد قارچ خوراکی
این داروها اغلب اولین و بهترین گزینه های درمانی هستند.
زیرا داروهای ضد قارچ خوراکی عفونت را سریعتر از داروهای موضعی درمان خواهند کرد.
این داروها باعث رشد مجدد ناخن بدون عفونت شده و ناخن سالم به آرامی جایگزین ناخن عفونی خواهد شد. مدت زمان مصرف این داروها به طور متوسط 6 تا 12 هفته خواهد بود. اما تا زمانی که ناخن جدید کاملاً رشد نکند، نتیجه نهایی درمان را مشاهده نخواهید کرد. با این از بین رفتن کامل عفونت ممکن است 4 ماه یا بیشتر طول بیانجامد که کاملاً طبیعی است. ناگفته نماند که احتمال موفقیت در درمان عفونت قارچی ناخن با استفاده از داروهای خوراکی در بزرگسالان بالای 65 سال، کمتر از افراد دیگر خواهد بود.
مصرف داروهای ضد قارچ خوراکی ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی مثل ضایعات پوستی و آسیب کبدی شود. ممکن است برای بررسی چگونگی عملکرد این نوع داروها به آزمایش خون نیاز داشته باشید. پزشکان ممکن است استفاده از این داروها را برای مبتلایان به بیماری های کبدی، نارسایی های قلبی یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند، تجویز نکنند.
لاک ناخن درمانی
پزشک ممکن است استفاده از لاک ناخن ضد قارچ به نام سیکلوپیروکس (Penlac) را برای درمان قارچ ناخن تجویز کند. کافی است روزی یک بار از این لاک ناخن ضد قارچ استفاده کرده و همه قسمت های ناخن را با آن لاک بزنید. بعد از گذشت هفت روز، لاک را با استفاده از الکل پاک کرده و لاک جدید روی ناخن بزنید. شاید برای نتیجه گرفتن از شیوه درمانی نیاز باشد تا یکسال هر روز این کار را تکرار کنید. عفونت ناخن پا به این سادگی ها دست بردار نیست، پس صبور باشید و بر درمان مداومت ورزید.
کرم ناخن دارویی
پزشک ممکن است مصرف کرم های ضد قارچ را برای درمان قارچ ناخن تجویز کند.
کافی است ناخن درگیر شده پا یا دست خود را به این کرم آغشته کنید. البته اگر پوسته رویی ناخن را نازک تر کنید، بدون شک این شیوه درمانی تأثیر بیشتری داشته و به قسمت های زیرین ناخن خواهد رسید. برای ناخن های نازک می توانید از لوسیون بدون نیاز به نسخه حاوی اوره استفاده کنید. اگر در نازک کردن و برداشتن لایه سفت روی ناخن مشکل دارید، بهتر است از پزشک برای این کار کمک بگیرید.
عمل جراحی
پزشک ممکن است پیشنهاد کند تا موقتاً ناخن را با عمل جراحی بردارد تا بتواند داروی ضد قارچ را مستقیماً روی عفونت زیر ناخن بمالد. البته بعضی از انواع عفونت قارچی ناخن به داروها پاسخ نمی دهند. در نتیجه اگر عفونت شدید یا بسیار دردناک باشد، پزشک ممکن است از بین بردن دائمی ناخن را پیشنهاد کند.
پماد خانگی از انواع پماد برای عفونت ناخن پا
استفاده از درمان های خانگی مانند پماد برای عفونت ناخن در رفع عفونت و درمان این عارضه بسیار تاثیر گذار است. پمادهای خانگی مانند عسل و نمک با استفاده صحیح و منظم در رفع عفونت ناخن پا موثر است. برای تهیه این پماد ۵ واحد عسل و ۲ واحد نمک را خوب با هم مخلوط کنید. مقداری از این پماد را روی ناحیه آسیب دیده بمالید و آن را باند پیچی کنید. استفاده منظم از این پماد در عرض دو تا سه هفته سبب از بین رفتن عفونت می شود. محلول آب و صابون برای درمان عفونت های قارچی یا ناخن های پا می تواند به میزان قابل موثر باشد. هنگام استفاده از موارد ذکر شده، باید به خاطر داشت که دوره مصرف بسیار مهم است. اما تمامی درمان های خانگی در زمان اولیه عفونت ناخن پا موثر است، اگر زمان آن بگذرد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
شاید در ظاهر عفونت ناخن پا، یکی از پیش پا افتاده ترین عفونت های اندام در انسان به نظر بیاید. عفونتی که درد و آزار آن کم از بیماری های جدی ندارد. بهتر است در ابتدای امر، به بهترین نحو بهداشت ناخن ها را رعایت کرده و در نظافت ناخن ها کوشا باشید.
هر گونه عفونت ناخن پا که دیر تشخیص داده شود و یا زمان درمان آن به درازا بکشد، عوارض پایداری در فرد بوجود می آورد که بدترین عوارض آن انتشار عفونت به خون و استخوان (استئومیلیت یا سپتیسمی ) که میتواند خطر مرگ برای فرد ایجاد کند. از دیگر عوارض این انتشار تغییر ظاهری ناخن ، افتادن ناخن ( که تاثیرات ظاهری بر فرد خواهد داشت) می باشد.
بنابراین در صورت بروز علایمی همچون تورم، قرمزی گوشه های ناخن، دردناک بودن یا خارج شدن چرک بلافاصله و بدون فوت وقت به پزشک متخصص مراجعه فرمائید تا تشخیص و درمان لازم برای شما انجام پذیرد.
